OV in Nederland

Weinig sturing minister: budget ProRail niet volledig benut
Vertragingen bij onderhoud en aanleg spoor; Kamer onvolledig geïnformeerd
Persbericht | 03-10-2011

De afgelopen jaren is niet het volledige rijksbudget voor beheer, onderhoud en aanleg van het spoor besteed. Vertragingen doen zich voor bij projecten voor het wegwerken van achterstanden in het onderhoud, het oplossen van knelpunten, de spoorbeveiliging en het verhogen van de betrouwbaarheid van het spoornet. ProRail kreeg in 2005 van de minister de concessie om het spoornet te beheren en krijgt daarvoor van de rijksoverheid jaarlijks circa € 2 miljard. De Tweede Kamer heeft de afgelopen jaren geen duidelijk inzicht gekregen in de besteding van dit spoorbudget. De minister informeert de Kamer onduidelijk en onvolledig over ProRail.

Bron, het rapport, en de themapagina.

Het geheel komt ietwat vaag op mij over. Enerzijds zit het Ministerie niet op te letten en is het niet duidelijk wat er met het toegezegde geld is gebeurd, anderzijds faalt Prorail - in de ogen van de Rekenkamer- ook behoorlijk: "De informatiehuishouding is er niet op orde. ProRail kampt structureel met personeelstekorten. Het gebrek aan kennis in eigen huis vormt een chronisch probleem binnen ProRail."

Stevige woorden, als je het mij vraagt. Heeft het wakkerschudden van eerder geholpen of is er meer nodig?

De politiek is in ieder geval behoorlijk geschrokken:

'Onvolledig geïnformeerde' Kamer schrikt van ProRail-rapport
De Tweede Kamer is geschrokken van een rapport van de Algemene Rekenkamer over spoorbeheerder ProRail, dat vandaag verscheen.

De rekenmeesters stellen dat de Kamer in de afgelopen jaren onvolledig is geïnformeerd door het ministerie van Infrastructuur en Milieu en dat een deel van het beschikbare budget niet is uitgegeven aan beheer, onderhoud en aanleg van spoor.

Hoe groot het deel is dat 'op de plank ligt' is onduidelijk. De Rekenkamer denkt aan maximaal 1,1 miljard, minister Melanie Schultz van Haegen (Infrastructuur) komt op 373 miljoen euro. Dat bedrag blijft volgens haar behouden voor de spoorsector.
GroenLinks-Kamerlid Ineke van Gent gaat het veel te traag. 'De minister moet er bovenop gaan zitten. Het geld moet rollen om het spoor beter te maken.'

VVD'er Charlie Aptroot noemt het schokkend dat geld niet is uitgegeven en dat de rapportages van ProRail niet kloppen. 'Blijkbaar heeft het ministerie geen grip op de spoorbeheerder. Dit is voor mij toch wel het failliet van het staatsbedrijf. De hele organisatie moet daar op de schop.'

PVV'er Léon de Jong vindt het 'een onacceptabel zooitje' bij ProRail. 'Dit moet tot op de bodem worden uitgezocht en tot die tijd moet de geldkraan per direct worden dichtgedraaid.'
Bron: Volkskrant

Die reactie van de PVV is echt volledig overtrokken. Daardoor zal er waarschijnlijk geen/nauwelijks onderhoud meer gepleegd worden (met alle gevolgen van dien) en gaat ProRail failliet, door het ontbreken van inkomsten (al zal het zo'n vaart wel niet lopen).

Die laatste reactie is pure retoriek. Zo'n PVV'er weet ook wel dat de geldkraan niet dichtgaat.

Vreemd inderdaad dat ProRail zijn budget niet volledig gebruikt

En het is ook nog van de gekke dat ze het erg vinden dat er 1 miljard minder wordt uitgegeven, terug de kas in en minder schuld, maar zo wordt er niet gedacht :(

Als je het rapport bekijkt, dan staat daar dat er onderliggende oorzaken zijn waardoor het geld nog niet gebruikt is. Die oorzaken bevinden zich grotendeels in problemen op het gebied van het interne proces en het wegvloeien van kennis bij Prorail (afhankelijk van het project). Daardoor hebben veel projecten vertraging opgelopen. Daarnaast speelt voor een deel mee dat een bij een gedeelte van het bestede geld niet duidelijk is vanuit welk potje het betaald is, terwijl voor potjes wel bepaalde doelen zijn opgesteld.
Het gebrek aan besteding zit dus niet in het gebrek aan projecten om het te besteden, wel in de organisatie.
Toevoegingen zijn uiteraard welkom

Al heb ik niet het hele rapport gelezen, er is en blijft veel onduidelijk, zowel vanuit de politiek als vanuit de ProRail kant. maar dat zijn we inmiddels wel gewoon toch, aan de ene kant moet men meer onderhoud plegen, terwijl degene die dat roept ook weer stelt dat er niet meer onderhoud gepleegd mag worden i.v.m. de last die de vervoerders en klanten ervan ondervinden.
Als ik zo over de laatste jaren de weekenden bekijk, zijn er zoveel buitendienststellingen door onderhoudswerk, dat normaal vervoer per spoor vrijwel onmogelijk is.
Vooralsnog gaat iedereen met het bekende vingertje naar elkaar wijzen, wie nu de oorzaak van wat is, en blijft de waarheid ergens in het midden liggen.

Is er een relatie tussen Arnhem-Winterswijk?

Ik herken veel wat in andere delen van de publieke sector ook voorkomt: vluchtigheid van beleid, vage projectdefinities, slechte planning [achterstanden in realisatie], onvolledige plannings- en verantwoordingscyclus [dat laatste gebeurt onvolledig].
De publieke aandacht richt zich nu op ProRail, maar in feite is de kritiek op het ministerie veel scherper [je kan dus zeggen dat Aptroot de aanval als de beste verdediging van zijn partijgenote met de lange achternamen ziet].

En wat maakt het Rijk het ingewikkeld. Voorbeeld. Bij de splitsing in 1995 heeft 'ProRail' de schulden gekregen (waar NS dus van 'bevrijd' werd). Dat zijn leningen [geworden] van Financiën. In een later stadium is besloten dei te gaan aflossen. Dat wil zeggen dat I&M hiervoor geld begroot om ProRail te substitueren. Maar ook een deel van het superdividend dat NS aan de aandeelhouder heeft uitgekeerd [omdat het eigen vermogen van NS naar oordeel van die aandeelhouder te groot was] is hiervoor ingezet, waarbij zelfs een boeterente betaald is vanwege vervroegde aflossing.

Wat ook opvalt is dat het ministerie vooral reageert met spin, maar dat is tegenwoordig gebruikelijk.

spin?

Informatie in eigen voordeel uitleggen. Ronkende persberichten. Propaganda. Zoiets is "spin" ;) (naar het engelse: "spin-doctors": http://nl.wikipedia.org/wiki/Spindoctor) Communicatie- en voorlichtingsmedewerkers. Ook wel Public Relations. Of hoe je het ook maar noemen wilt...

Wat ik mij afvraag: als die miljoenen nou wel waren gebruikt, hadden we dan ook minder wissel/overweg/bovenleiding/sein/weetikveelwat storingen gehad? En ook betere reisinformatie, vooral tijdens verstoringen?

Wellicht iets minder, maar veel is ook afhankelijk van externe factoren: Blikseminslag, defect materiaal of koperdiefstal bijvoorbeeld.

Volgens mij hadden we dan vooral nog meer werkzaamheden in de weekenden gehad.

Dat er minder geld wordt uitgegeven aan onderhoud dan eerder was bedacht komt voor een groot deel door het zgn. PGO (Prestatie Gericht Onderhoud); de aannemer krijgt een bonus als hij bepaalde criteria haalt en een malus als de beschikbaarheid van de infra achterblijft. Ook zijn alle contracten / projecten een stuk goedkoper geworden nu er meer en strenger wordt gecontroleerd op prijsafspraken (gevolgen van de bouwfraude). Dus ja, er wordt minder uitgegeven aan onderhoud en nee er wordt niet minder onderhoud gepleegd.

Ook leuk van de 2e kamer: Prorail heeft stelselmatige personeelstekorten. Van die zelfde 2e kamer moet Prorail zowel in 2010 als 2011 minimaal 5% bezuinigen; ook op personeelskosten. Gevolg is o.a. dat alle externe krachten inmiddels vertrokken zijn, alle tijdelijke contracten niet zijn verlengd en dat alleen de meest noodzakelijke vacatures nog mogen worden ingevuld (lees trdls). Erg vreemd dat dan zaken niet op orde zijn, kennis ontbreekt of zaken niet worden uitgevoerd omdat er gewoon geen personeel voor is.

Overigens mogen we het geld dat niet wordt besteed aan onderhoud niet aanwenden voor andere zaken.

Merk op dat het onderhoudsbudget veel kleiner is dan voor (functiewijzigings)projecten.

Het is wel vreemd dat "onderhoud" van het net zoals het vervangen van wissels een "project" genoemd wordt. Maarja, als het beestje maar een naampje heeft toch?

Aan de andere kant. Het klopt dat de externe krachten bij Prorail allemaal de laan uitgestuurd zijn maar daarentegen is het personeelsbestand de afgelopen jaren erg hard gestegen. Dan zou de grip op de projecten verbeteren moeten toch?

Tja, het wordt projecten genoemd omdat het een project is. Een wissel vervangen is niet iets dat zegmaar in het reguliere onderhoudsproces thuis hoort. Daar wordt dan een apart project van gemaakt, en het wordt ook los aanbesteed (vaak wel in combinatie met ander grootschalig onderhoud). Probleem is bij ProRail dat projecten en de procesmatige aansturing van onderhoud door verschillende teams gedaan worden. Dat vereist nogal wat afstemming en daar gaat het dus ook regelmatig mis.

'Er is geen geld verdwenen bij ProRail'
'Er is geen geld verdwenen bij ProRail', zegt Marion Gout-Van Sinderen, de hoogste baas van spoorbedrijf ProRail, vandaag. 'Het gaat niet om verdwenen geld, het gaat om geld dat nog niet is uitgegeven', zo reageerde zij voor het eerst op de 'beschuldiging' van de Algemene Rekenkamer dat ProRail niet al het budget over de jaren 2005-2010 goed zou hebben besteed.

'Het gaat om een deel onderbesteding, wat niets anders is dan uitgaven doorschuiven in de tijd', aldus Gout-Van Sinderen. Werk wordt wel eens doorgeschoven, bijvoorbeeld omdat er weerstand in de omgeving is tegen de bouw van een tunnel.

Overigens hebben die 'onderbestedingen' volgens haar niets te maken met onderhoud aan het spoor. 'Van het beschikbare onderhoudsbudget is 98 procent besteed.' Verder wilde de topvrouw er weinig over zeggen. 'De Tweede Kamer gaat ons daarover horen.'
Bron: Volkskrant