Tram uit de rails is een zeldzaamheid
Geplaatst: za 09 aug 2008, 18:22
Tram uit de rails is een zeldzaamheid
Door TOM TATES
ROTTERDAM - In de meeste steden met trams is sprake van tientallen ontsporingen per jaar. De Haagse vervoerder HTM wordt er de laatste tijd steeds vaker door opgeschrikt. Volgens de HTM kampt een deel van het wagenpark met technische problemen. Sommige onderstellen van trams zijn er tussen de vijftig en zestig jaar oud. De HTM zal een deel van het materieel binnen vier jaar vervangen. De RET heeft de afgelopen jaren tientallen nieuwe trams in gebruik genomen.
De HTM (gemiddeld twee ontsporingen per maand) kent momenteel een piekje kent van zes ontsporingen de afgelopen twee maanden. "We hebben nog weinig verbanden kunnen ontdekken. Railsdefecten, rijgedrag van bestuurders, aanrijdingen of verouderde techniek. Vooalsnog blijft het gissen,'' zegt Agnes Jansen. Den Haag heeft wel, evenals Rotterdam, wat kritische bochten.
"Het gaat vooral fout bij combinaties van bochten en hellingen.'' Het GVB in Amsterdam, wat aantal tramritten betreft eens zo groot als de RET, kent jaarlijks twintig ontsporingen. "Dit jaar wordt een positieve uitzondering met nu nog maar zeven,'' aldus Brit Wijkniet. Binnen een tijdsbestek van amper zeven dagen liepen in de Rotterdamse binnenstad met donderend geraas twee RET-trams uit de rails. Niemand raakte gewond, maar honderen reizigers werden geconfronteerd met vertragingen en tijdrovende omleidingen. Zijn het tramnetwerk en -materieel in de Maasstad versleten en zo langzamerhand aan grootschalig onderhoud toe? Of berusten beide ontsporingen op puur toeval?
Eind vorige week was het goed raak op een volkomen recht stuk Coolsingel. Een tram denderde daar 's middags uit de rails doordat een wissel verkeerd stond. En afgelopen woensdag vloog lijn 20 naar Lombardijen, komende vanaf de Erasmusbrug, bij de scherpe afbuiging richting Wilhelminakade door nog onbekende reden uit de bocht. Geschrokken passagiers stapten, evenals bij het incident ervoor, zonder noemenswaardig letsel uit. En pas vele uren later konden beide wagons weer worden teruggehesen in de rails.
Deraillementen (vakjargon voor ontsporingen) zijn voor stadsvervoerder RET zeker geen dagelijkse kost. Het bedrijf zit, aldus woordvoerster Anita Pak, al zo'n vijf jaar stabiel op tussen de tien en vijftien tramontsporingen op straat per jaar. Dit aantal betreft een kwart van alle 'railsmissers'. "75 procent van de ontsporingen vindt plaats in tramremises, dus zonder passagiers, tijdens ongelukkige rangeerbewegingen.''
De oorzaken van de incidenten op straat blijken divers. Pak: "Het heeft niks te maken met een te groot aantal kamikaze- of tarzanbochten in het RET-tramnetwerk. Evenmin met ongemakken van nieuw materieel. Wel, in veel gevallen, met 'klapwissels'. Een type dat automatisch van richting verandert door sensoren in de rails. Is een tram gepasseerd, dan moet zo'n wissel uit zichzelf weer in de rechte uitgangspositie terugspringen. Soms gebeurt dat laatste niet en kan de daarop volgende tram in de problemen komen. Uit de rails lopen bijvoorbeeld.''
Het aantal ontsporingen van RET-trams wijkt nauwelijks af van de situatie in andere grote Nederlandse steden. De HTM in Den Haag kent gemiddeld twee ontsporingen per maand. Het Gemeentelijk Vervoersbedrijf in Amsterdam zit daar ietsje boven. Maar dat komt doordat de hoofdstad een groter tramnetwerk en meer trams heeft dan Den Haag of Rotterdam. Ernstige ontsporingen zijn overal eerder uitzondering dan regel. Eens in de zoveel jaar raken enkele passagiers gewond. Doden vallen vrijwel nooit, waarmee vervoer per tram dus superveilig is.
Rotterdamse trambestuurders wordt tijdens hun opleiding geleerd de rails voortdurend visueel te inspecteren. Henk van der Maden, voorzitter van de RET-ondernemingsraad en ervaren bestuurder: "De meeste wissels kunnen vanuit de tram worden bediend. Een blauwwitte lamp buiten, naast de wissel, geeft de actuele positie aan. Maar je mag daarop nooit blindelings vertrouwen. Er kan altijd iets fout gaan met de communicatie tussen voertuig en straat. Goed kijken of de volgende wissel daadwerkelijk juist is verzet, moet altijd. Alleen op de lampen rijden, doet volgens mij niemand. De meesten hebben een prima verkeersinzicht.''
Van der Maden roemt de veiligheid van het RET-tramnetwerk die is ontstaan door strenge en regelmatige onderhoudsprogramma's van het bedrijf. "Slijtage van wielen en rails wordt regelmatig gecontroleerd.'' Dat desondanks toch trams blijven ontsporen, hoort wat hem betreft 'bij het vak'. "Je kunt uit de rails raken als je wordt aangereden of als een bocht per ongeluk iets te hard wordt genomen. Of door zoiets als een haperende wissel.''
De bocht bij Erasmusbrug-Wilhelminakade noemt hij 'een lekkere'. "Het is daar wel oppassen geblazen bij die wat tricky boog. Je komt best hard de brug af en gaat bij groen licht direct 90 graden naar links. Net als bij autorijden moet je voor die bocht voldoende afremmen. Doe je dat niet, dan neem je 'm te hard. En dat kun je natuurlijk niet maken met al die passagiers achterin.'' Zonder reizigers kan het daar iets harder, zegt hij. "Niet dat je, bij wijze van spreken, op drie in plaats van zes wielen door de bocht zeilt. Maar toch...''
Van der Maden stelt, op basis van eigen waarneming, ervaring en actuele informatie uit het bedrijf, dat het RET-tramnetwerk amper 'hotspots' kent.
"Het gaat sporadisch fout door een veelheid aan factoren: onvoorziene infrastructurele defecten, menselijke inschattingsfouten, plotselinge materieelslijtage en onverwachte, voor bestuurders soms onzichtbare dingen die op of in de rails liggen.''
Ontsporingen zijn volgens hem niet te voorkomen. "Maar gelukkig gaat het veel minder vaak fout dan vroeger. Toen er op veel plaatsen nog grind tussen de rails lag, liepen trams vaker uit de rails. Hadden jochies voor de zoveelste keer beide rails een paar meter gevuld met kiezels. Baldadig gedrag met grote gevolgen.''
Bron: Algemeen Dagblad
Door TOM TATES
ROTTERDAM - In de meeste steden met trams is sprake van tientallen ontsporingen per jaar. De Haagse vervoerder HTM wordt er de laatste tijd steeds vaker door opgeschrikt. Volgens de HTM kampt een deel van het wagenpark met technische problemen. Sommige onderstellen van trams zijn er tussen de vijftig en zestig jaar oud. De HTM zal een deel van het materieel binnen vier jaar vervangen. De RET heeft de afgelopen jaren tientallen nieuwe trams in gebruik genomen.
De HTM (gemiddeld twee ontsporingen per maand) kent momenteel een piekje kent van zes ontsporingen de afgelopen twee maanden. "We hebben nog weinig verbanden kunnen ontdekken. Railsdefecten, rijgedrag van bestuurders, aanrijdingen of verouderde techniek. Vooalsnog blijft het gissen,'' zegt Agnes Jansen. Den Haag heeft wel, evenals Rotterdam, wat kritische bochten.
"Het gaat vooral fout bij combinaties van bochten en hellingen.'' Het GVB in Amsterdam, wat aantal tramritten betreft eens zo groot als de RET, kent jaarlijks twintig ontsporingen. "Dit jaar wordt een positieve uitzondering met nu nog maar zeven,'' aldus Brit Wijkniet. Binnen een tijdsbestek van amper zeven dagen liepen in de Rotterdamse binnenstad met donderend geraas twee RET-trams uit de rails. Niemand raakte gewond, maar honderen reizigers werden geconfronteerd met vertragingen en tijdrovende omleidingen. Zijn het tramnetwerk en -materieel in de Maasstad versleten en zo langzamerhand aan grootschalig onderhoud toe? Of berusten beide ontsporingen op puur toeval?
Eind vorige week was het goed raak op een volkomen recht stuk Coolsingel. Een tram denderde daar 's middags uit de rails doordat een wissel verkeerd stond. En afgelopen woensdag vloog lijn 20 naar Lombardijen, komende vanaf de Erasmusbrug, bij de scherpe afbuiging richting Wilhelminakade door nog onbekende reden uit de bocht. Geschrokken passagiers stapten, evenals bij het incident ervoor, zonder noemenswaardig letsel uit. En pas vele uren later konden beide wagons weer worden teruggehesen in de rails.
Deraillementen (vakjargon voor ontsporingen) zijn voor stadsvervoerder RET zeker geen dagelijkse kost. Het bedrijf zit, aldus woordvoerster Anita Pak, al zo'n vijf jaar stabiel op tussen de tien en vijftien tramontsporingen op straat per jaar. Dit aantal betreft een kwart van alle 'railsmissers'. "75 procent van de ontsporingen vindt plaats in tramremises, dus zonder passagiers, tijdens ongelukkige rangeerbewegingen.''
De oorzaken van de incidenten op straat blijken divers. Pak: "Het heeft niks te maken met een te groot aantal kamikaze- of tarzanbochten in het RET-tramnetwerk. Evenmin met ongemakken van nieuw materieel. Wel, in veel gevallen, met 'klapwissels'. Een type dat automatisch van richting verandert door sensoren in de rails. Is een tram gepasseerd, dan moet zo'n wissel uit zichzelf weer in de rechte uitgangspositie terugspringen. Soms gebeurt dat laatste niet en kan de daarop volgende tram in de problemen komen. Uit de rails lopen bijvoorbeeld.''
Het aantal ontsporingen van RET-trams wijkt nauwelijks af van de situatie in andere grote Nederlandse steden. De HTM in Den Haag kent gemiddeld twee ontsporingen per maand. Het Gemeentelijk Vervoersbedrijf in Amsterdam zit daar ietsje boven. Maar dat komt doordat de hoofdstad een groter tramnetwerk en meer trams heeft dan Den Haag of Rotterdam. Ernstige ontsporingen zijn overal eerder uitzondering dan regel. Eens in de zoveel jaar raken enkele passagiers gewond. Doden vallen vrijwel nooit, waarmee vervoer per tram dus superveilig is.
Rotterdamse trambestuurders wordt tijdens hun opleiding geleerd de rails voortdurend visueel te inspecteren. Henk van der Maden, voorzitter van de RET-ondernemingsraad en ervaren bestuurder: "De meeste wissels kunnen vanuit de tram worden bediend. Een blauwwitte lamp buiten, naast de wissel, geeft de actuele positie aan. Maar je mag daarop nooit blindelings vertrouwen. Er kan altijd iets fout gaan met de communicatie tussen voertuig en straat. Goed kijken of de volgende wissel daadwerkelijk juist is verzet, moet altijd. Alleen op de lampen rijden, doet volgens mij niemand. De meesten hebben een prima verkeersinzicht.''
Van der Maden roemt de veiligheid van het RET-tramnetwerk die is ontstaan door strenge en regelmatige onderhoudsprogramma's van het bedrijf. "Slijtage van wielen en rails wordt regelmatig gecontroleerd.'' Dat desondanks toch trams blijven ontsporen, hoort wat hem betreft 'bij het vak'. "Je kunt uit de rails raken als je wordt aangereden of als een bocht per ongeluk iets te hard wordt genomen. Of door zoiets als een haperende wissel.''
De bocht bij Erasmusbrug-Wilhelminakade noemt hij 'een lekkere'. "Het is daar wel oppassen geblazen bij die wat tricky boog. Je komt best hard de brug af en gaat bij groen licht direct 90 graden naar links. Net als bij autorijden moet je voor die bocht voldoende afremmen. Doe je dat niet, dan neem je 'm te hard. En dat kun je natuurlijk niet maken met al die passagiers achterin.'' Zonder reizigers kan het daar iets harder, zegt hij. "Niet dat je, bij wijze van spreken, op drie in plaats van zes wielen door de bocht zeilt. Maar toch...''
Van der Maden stelt, op basis van eigen waarneming, ervaring en actuele informatie uit het bedrijf, dat het RET-tramnetwerk amper 'hotspots' kent.
"Het gaat sporadisch fout door een veelheid aan factoren: onvoorziene infrastructurele defecten, menselijke inschattingsfouten, plotselinge materieelslijtage en onverwachte, voor bestuurders soms onzichtbare dingen die op of in de rails liggen.''
Ontsporingen zijn volgens hem niet te voorkomen. "Maar gelukkig gaat het veel minder vaak fout dan vroeger. Toen er op veel plaatsen nog grind tussen de rails lag, liepen trams vaker uit de rails. Hadden jochies voor de zoveelste keer beide rails een paar meter gevuld met kiezels. Baldadig gedrag met grote gevolgen.''
Bron: Algemeen Dagblad