OV in Nederland

'Openbaar vervoer Amsterdam duurder met chipkaart'
Geplaatst op: woensdag 13 januari 2010 13:56
Laatst bijgewerkt: woensdag 13 januari 2010 13:56

AMSTERDAM - Reizen met een ov-chipkaart in het Amsterdamse openbaar vervoer kost gemiddeld 5 procent meer dan met een strippenkaart. Dat blijkt uit onderzoek van de SP in Amsterdam, meldt Spits.
Lees verder

Ik had dit vermoeden na een klein onderzoekje ook al. Heb met de site Chip of Strip eens verschillende trajecten bekeken, en dan met name die vanaf/naar haltes net over de bestaande zonegrenzen. Dan zie je dat:

• Binnen een zone voor hetzelfde geld als met de strippenkaart, je met de OV-Chipkaart nog maar ongeveer de helft van de afstand kan afleggen. Vergelijk Weesperplein - CS dat met strippenkaart en OVC maar 1 cent verschilt. Dat betekent dus dat Wibautstraat + Amstelstation naar CS al duurder zijn dan dat het vroeger was.
• Het kostenvoordeel van de OV-Chipkaart t.o.v. de strippenkaart beperkt zich tot gevallen van 1-2 haltes over de zonegrens naar de andere zone. Met als meest schrijnende geval de zonegrens bij Uilenstede. Van halte Kronenburg (1 halte verder in Amstelveen) naar CS is het goedkoper dan met de strippenkaart. Maar nog een halte verder, Zonnestein, is de OVC inmiddels alweer duurder. Dus alles ten zuiden van Kronenburg (lees: heel de Amstelveense lijn) is meer tot veel meer kwijt met deze chipkaart, ten opzichte van de strippenkaart.

Zo verkeerd is het idee niet dat iemand vanuit Westwijk meer gaat betalen ten opzichte van iemand die vanaf Kronenburg pas opstapt. Met de strippenkaart betaal je vanuit Nieuw-Sloten nu bijvoorbeeld een zone meer naar het centrum ten opzichte van iemand uit Osdorp de Aker terwijl die laatste toch echt veel verder van het centrum af woont.

De zonegrenzen zijn niet eerlijk, daar geef ik jou en een ieder gelijk in. Maar de opheffing van zonegrenzen kan er niet toe leiden dat iemand vanaf halte Zonnestein al meer kwijt is dan nu het geval is. Dit 'evenwicht'spunt zou verderop in Amstelveen horen te liggen, in het geval dat je een kostenstijging beargumenteerd wil ontkennen.

Dat de prijzen op bepaalde relaties flink gestegen zijn valt ook niet te ontkennen. Maar bij een vergelijking over de Amstelveenlijn moet je natuurlijk ook mee laten wegen wat de eindbestemming in de centrumzone Amsterdam is. Ga je bijvoorbeeld van Wibautstraat uit dan ligt dat "evenwichtspunt" in Amstelveen een stuk zuidelijker.

Ook weer geen eerlijke vergelijking, die halte ligt net over de zonegrens en dan kom je al snel op voordeligere tarieven met de OV-Chipkaart uit. Maar het is wel waar dat dan het omslagpunt een stuk zuidelijker ligt. Ik nam aan dat CS de belangrijkste relatie in Centrum is, en vergeleek die met de vroegere situatie. Een ander belangrijk station is Amstelstation. Die is vanaf Uilenstede al 50 cent duurder dan met de strippenkaart en die is met de chipkaart nergens goedkoper, al op Kronenburg is het duurder.

... en daarom wil de SP het kilometertarief verlagen naar 9 cent. Ik denk alleen dat dat niet haalbaar is.

NS-Reiziger schreef:Ook weer geen eerlijke vergelijking, die halte ligt net over de zonegrens en dan kom je al snel op voordeligere tarieven met de OV-Chipkaart uit. Maar het is wel waar dat dan het omslagpunt een stuk zuidelijker ligt. Ik nam aan dat CS de belangrijkste relatie in Centrum is, en vergeleek die met de vroegere situatie.

Waarbij het Centraal Station ook weer vlakbij een zonegrens is dus wederom geen eerlijke vergelijking :6

JWM schreef:Waarbij het Centraal Station ook weer vlakbij een zonegrens is dus wederom geen eerlijke vergelijking :6

Mooi tongetje heb je. CS ligt nog nergens overheen vanaf Amstelveen gezien en that's the way the cookie crumbles.

NS-Reiziger schreef:CS ligt nog nergens overheen vanaf Amstelveen gezien

Nee, het ligt inderdaad net voor het einde van de zonegrens vanaf Amstelveen gezien. En dat zijn nu juist de situaties waarbij de strippenkaart het wint. Als je stelt dat een vergelijking niet eerlijk is op een relatie waarbij je net een zonegrens oversteekt dan is het ook niet eerlijk een vergelijking te maken op een relatie waarbij je de zonegrens net niet oversteekt.

Ik heb het over de belangrijkste vervoersrelaties. Hoe is het te verkopen dat die zoveel duurder worden onder de OVC? Wat geeft men daartoe het recht, betalen wij soms veel te weinig nu? Of is dit afzetterij, daar gaat het om.

De kosten voor de invoering moeten natuurlijk ergens vandaan komen. Fout in het systeem is wat mij betreft ook dat je betaald per kilomter die je aflegt. In het geval van metro 51 betaal je dus de omweg via overamstel. Als over 10 jaar de Noord/Zuidlijn open gaat zijn Amstelveners dus goedkoper uit naar Centraal Station door de kortere route en de verbinding is ook nog eens sneller. Een beter product is in het OV-Chipkaarttijdperk ook nog eens goedkoper

NS-Reiziger schreef:Ik heb het over de belangrijkste vervoersrelaties. Hoe is het te verkopen dat die zoveel duurder worden onder de OVC? Wat geeft men daartoe het recht, betalen wij soms veel te weinig nu? Of is dit afzetterij, daar gaat het om.

De vraag is dus ook wat is een kostenneutrale invoering? Is dat een situatie waarbij alleen de gemiddelde prijs voor een (gemiddelde) afstand niet verandert, of een situatie waarin de omvang van vervoerrelaties ook wordt meegenomen?
Een vergelijking met situaties net voor of net over zonegrenzen kan wel gemaakt worden; dan zal het gemiddeld genomen niet veel mogen verschillen. Maar wanneer de situatie zo is dat belangrijke doelen net voor of over een zonegrens liggen, kan de reis voor het gros van de reizigers wel duurder uitvallen. En volgens mij wringt daar een beetje de schoen.

JWM schreef:De kosten voor de invoering moeten natuurlijk ergens vandaan komen. Fout in het systeem is wat mij betreft ook dat je betaald per kilomter die je aflegt. In het geval van metro 51 betaal je dus de omweg via overamstel. Als over 10 jaar de Noord/Zuidlijn open gaat zijn Amstelveners dus goedkoper uit naar Centraal Station door de kortere route en de verbinding is ook nog eens sneller. Een beter product is in het OV-Chipkaarttijdperk ook nog eens goedkoper

Precies, want je hebt zelf ook geen invloed op de omweg die een bepaalde lijn maakt. Als je er zelf voor kiest om om te reizen zou ik het al een stuk eerlijker vinden, maar daar is over het algemeen geen sprake van.

Wat is de gemiddelde grootte van een zone nu? Dan zou je die kilometerprijs ervan uit kunnen rekenen...

Zowel bij de strippenkaart als de OV-chipkaart bestaat de ritprijs uit twee delen. Eerst betaalde je een basistarief + een bedrag per zone, met de chipkaart betaal je een basistarief + een bedrag per kilometer. Dat die tweede helft in sommige gevallen hoger is, en in sommige gevallen lager is logisch en daar is verder weinig aan te doen.

In theorie zou het aantal reizen dat duurder wordt even groot moeten zijn als het aantal goedkopere ritjes. In theorie is de tweede helft van de ritprijs dus kosten neutraal. Er is alleen een probleem: het eerste deel van de ritprijs, het basistarief is niet prijsneutraal. Het basistraief is bij de strippenkaart 50 cent ( = één strip) terwijl dit bij de OV-chipkaart 78 cent is. Dat is een prijsverhoging die iedereen moet betalen, ook de mensen voor wie het kilometertarief gunstig uitvalt.

Als het basistarief voor de OV-chipkaart gewoon gelijk was geweest aan de stippenkaart, ongeveer 50 cent dus, dan had je de invoering van de OV-chipkaart (voor wat het stadsvervoer betreft) wel redelijk kostenneutraal kunnen noemen.

Geert schreef:Wat is de gemiddelde grootte van een zone nu? Dan zou je die kilometerprijs ervan uit kunnen rekenen...

De zonegroottes zijn in de loop der tijd nogal eens veranderd. Soms ook heel bewust waardoor zones precies de omvang van een wijk of stad hebben of zodanig gepositioneerd dat op één bepaald punt heel veel zones samenkomen.

Maargoed, heb je hier iets aan?

10.4.De minister neemt bij een besluit over de wijziging van de zone-indeling in aanmerking:
a. een logische samenhang van de zones naar grootte en ligging waarbij:
1º. de zone gemiddeld een doorsnede heeft van 4 à 4,5 kilometer, tenzij de zone zich in zijn geheel uitstrekt over een dijk, een dam of een tunnel, in welk geval de zone een lengte van 4 à 4,5 kilometer heeft;
2º. een woonkern in één zone ligt tenzij die kern een doorsnee kent van meer dan 4 à 4,5 kilometer;
3º. een waterweg uitsluitend door een zonegrens op een brug of een veer verdeeld wordt;
4º. een natuurgebied waarbinnen geen voor het openbaar verkeer toegankelijke wegen zijn gelegen, van zone-indeling kunnen worden uitgesloten.

Regeling nationale vervoerbewijzen openbaar vervoer (wetten.overheid.nl)

De zonegrenzen liggen in Amsterdam dwars door de stad. Op deze PDF is dat goed te zien: http://www.gvb.nl/reizigers/toegankelij ... tzijde.pdf

Daarbij moet gesteld worden dat Noord-Zuid in Amstelveen een vrij grote afstand is, maar die slechts in één zone geplaatst is (5724). De zone Amsterdam Zuid (5714) is dan weer relatief klein.

Als het basistarief voor de OV-chipkaart gewoon gelijk was geweest aan de stippenkaart, ongeveer 50 cent dus, dan had je de invoering van de OV-chipkaart (voor wat het stadsvervoer betreft) wel redelijk kostenneutraal kunnen noemen.

De minimumprijs van een OV ritje met de chipkaart ligt op zo'n 80 cent, in het strippenkaartmodel is twee strippen afstempelen het minimum en dat is ongeveer een euro. Kortom, de chipkaart is voor (heel) korte ritjes vrijwel altijd goedkoper...

Verder is een vergelijking met de 51 natuurlijk sowieso onzinnig, deze metrolijn heeft een afschuwelijke omweg, en ligt heel gunstig ingebed in het oude zonesysteem. (Zone Amstelveen is lang en smal) Gezien de kwaliteit van de verbinding (compleet bagger) zou ik gewoon de SP willen verzoeken om elke reiziger op lijn 51 gewoon een euro per rit korting te geven...

Vinny schreef:De minimumprijs van een OV ritje met de chipkaart ligt op zo'n 80 cent, in het strippenkaartmodel is twee strippen afstempelen het minimum en dat is ongeveer een euro. Kortom, de chipkaart is voor (heel) korte ritjes vrijwel altijd goedkoper...

Wat inhoudt dat je met de OV-chipkaart ongeveer 20 eurocenten 'reismogelijkheid' hebt. Dat komt, met een km-tarief van €0,10/km, neer op ongeveer twee kilometer. Pak ik de zonekaart van het GVB erbij (zie post Bee) en de afstandfunctie van http://www.map24.nl, kan ik berekenen hoe groot de centrumzone van Amsterdam is. Omgeving Rembrandtplein lijkt mij dan een redelijk centrumpunt, de horizontale doorsnede van de zone is dan ongeveer 4,5 km, de verticale is iets minder: 3,5 km. Daarmee kan je stellen dat puur gekeken naar (gemiddelde) afstanden een reis niet duurder zal zijn met een OV-chipkaart. Maarja, zowel Centraal als Amstel liggen op een zone-einde waardoor de ritprijs voor reizigers wél hoger kan zijn.

Volgens mij is er uit dit alles maar één conclusie te trekken: Amsterdam wordt momenteel gewoon ronduit verwend met z'n relatief grote zones. En dan hebben ze notabene nog het allerlaagste kilometertarief van 't land...

Om eens even te vergelijken met de stad met het hoogste kilometertarief van Nederland (en ja, da's Dordrecht, kan ik ook niks aan doen ): de langste rit die je kunt maken vanuit Oudelandshoek, Stadspolders, Dubbeldam of Sterrenburg naar het station kost vrijwel exact evenveel als met de strippenkaart (het varieert van 6,7% goedkoper tot 2,7% duurder). Dat zijn de uiterste gevallen (bijna niemand stapt bij de eerste halte op de ringlijn in aangezien de laatste daar op loopafstand vandaan ligt), dus een flink aantal ritten pakt goedkoper uit. (Deze wijken vertegenwoordigen overigens ca. de helft van het aantal inwoners)
Voor de één zone-trajecten trouwens hier wel prijsstijgingen die oplopen tot 30% met als uitschieter industriegebied-station (43% duurder).

Maar tot zover dit uitstapje, terug naar Amsterdam

Het leuke is dat in het Waterland de zones nog groter zijn. Op vrijwel alle relevante relaties is de strippenkaart goedkoper dan de chipkaart, en daar geldt ook het relatief lage kilometertarief. Interressant is dat het dagkaartje waterland inmiddels is verhoogd van 6 naar 7 euro. Hierdoor is dit niet meer interessant voor een retourtje van Amsterdam Centraal naar bijvoorbeeld Edam

Niemand kan er dus omheen: Je wordt belazerd bij het leven, met OV-chip. Tijd voor de auto of de fiets.

Ik zou het toejuichen als je op een eenvoudige manier gewoon leuke acties als reisproduct op je OV-chipkaart kunt zetten, zodat je ook met de chip Eurokaartjes kunt afrekenen...