Erno-BE schreef:Wat is er allemaal fout gegaan in Limburg dat de bussen zo weinig reizigers trekken dat ze allemaal worden opgeheven (groot deel dan)? In de Achterhoek (ook een krimpregio) zit er doordeweeks nog best wat volk in de bus, alleen 's avonds en in het weekend wordt er haast leeg gereden. Wat is er fout gegaaan in Limburg?
Het één en ander... een klein essay.
De komst van Veolia betekende een ongekende kwaliteitsverbetering van het OV in Zuid-Limburg. Het visgraatmodel werd geïntroduceerd, wat ook de toevoeging van een extra sneltrein en stoptrein op de Heuvellandlijn levensvatbaar maakte. Via snelle overstaps werd men voortaan met de trein het laatste stukje naar de stad vervoerd. Busfrequenties in veel dorpen werden verdubbeld naar halfuursdiensten, zelfs op zondag!
Daarna ging het mis, en ik weet niet waarom de Provincie dat telkens goed vond. Als een ware VSL of Hermes begon Veolia de kaasschaaf toe te passen. Overal werd iets beknibbeld, jaar na jaar. Halfuursfrequenties schrappen, introduceren van belbussen, schrappen van kwartiersdiensten in Maastricht, eerste en laatste ritten schrappen. Zoals het altijd gaat wordt daarmee de negatieve spiraal ingezet: omdat het slecht is gaan minder mensen mee, omdat minder mensen meegaan wordt het slechter, enzovoorts.
Neem de verbinding van Schimmert (een dorpje midden in Zuid-Limburg) naar Maastricht. Hermes reed met lijn 52 één keer per uur rechtstreeks naar station Maastricht via Meerssen en Maastricht Markt (=centrum). De reistijd naar Markt bedroeg zo’n 30 minuten. In de ochtendspits reden één of twee extra ritten, op zondag reed de eerste bus pas in de loop van de ochtend en ’s avonds reed bijna niks: na 19:00 waren nog maar één of twee ritten terug naar Schimmert.
Veolia kwam met een impuls. Twee keer per uur een bus 52 van Schimmert naar Meerssen, ook op zondag. ’s Avonds laat een uurfrequentie, maar wel bussen tot na middernacht. In Meerssen een aansluiting van enkele minuten op de Heuvelland stoptrein naar/van Maastricht en Mtr. Wie naar Markt moest, moest voortaan in Mt nog in de stadsbus, maar was uiteindelijk even lang onderweg als met de Hermesbus vanwege de snelle trein. Ik schat in dat toen de twee bussen per uur 1,5x het aantal reizigers vervoerden dan de ene Hermesbus voorheen, dus dat was winst. Tussen Meerssen en Mtr mocht je met de strippenkaart en sterabo’s in de trein.
Vervolgens is de verbinding in etappes op de volgende wijzen de nek omgedraaid:
* Schrappen van de vroegste ritten. Een vroege intercity naar de Randstad halen is er dus niet meer bij.
* Vervroegen van het moment waarop ’s avonds de halfuurdienst naar een uurfrequentie overgaat.
* Schrappen van de laatste rit terug naar Schimmert. Dat wordt dus klokkijken in de kroeg. Eigenlijk heeft een beetje stappen weinig zin meer: i.p.v. 0:15 is de laatste reismogelijkheid terug al om 23:13. Wie niet meer thuis kan komen, pakt 's middags ook niet de bus héén. Spreekt voor zich. Men kan beter de voorlaatste bus schrappen dan de laatste...
* Introductie van een belbus ipv één van de twee gewone bussen per uur op zondag. Dat is feitelijk dus een uurdienst, want met belbussen is spontaan reizen uitgesloten.
* Er is een enorme marge in de overstap in Meerssen gekomen. Waarom weet ik niet. Was het eerst een minuut of 6, momenteel is het 12 minuten. In de praktijk is lijn 52 te vroeg in Meerssen en de aansluitende trein althans in de spits te laat, waardoor iemand die Schimmert-Maastricht station dagelijks retour aflegt wekelijks 2,5 uur staat te wachten in Meerssen waar de beschutting en verlichting niet je-van-het is.
* De aansluiting van/op de sneltrein lukt echter net niet. Veolia krijgt het met een kwartierdienst op de Heuvellandlijn in combinatie met het visgraatmodel dus klaar, dat mensen een kwartier op hun trein/bus moeten wachten. Niet te geloven.
* Een reis van Schimmert naar Maastricht Markt duurt nu 50 minuten (met twee keer overstappen), tegen 30 minuten (rechtstreeks) ttv Hermes.
* Spitspendelaars die in Meerssen instappen in de trein, moeten IEDERE dag staan. Dat gaat natuurlijk vervelen.
* Een alternatieve reismogelijkheid met de sneltrein via Valkenburg, die met name voor de terugreis nog wel eens een tussenoplossing bood, is verziekt door het eveneens minder rijden van de bus Valkenburg-Schimmert. Bovendien is dit geen officiële aansluiting.
* Hoewel reizigers geacht worden de visgraat te gebruiken richting Mt, heeft Veolia dagkaarten mét en dagkaarten zónder Heuvellandtrein bedacht. Oftewel: de snelste verbinding Schimmert – Maastricht is duurder! Met als gevolg dat mensen met busdagkaarten alternatieve busroutes Meerssen-Maastricht gaan zoeken; die sluiten allemaal niet aan op lijn 52 en het duurt een eeuwigheid, wat voor incidentele reizigers dus betekent ‘eens maar nooit meer’.
Wat wil je dan nog? Wie laat zich nog verleiden het OV te gebruiken vanaf het platteland? Senioren en een paar scholieren blijven nog over. Het is tragisch als je ziet hoe weinig volk er nog in lijn 52 zit. Schimmert mag dan wel wat gekrompen en ontgroend zijn, maar niet zoveel als de reizigersterugloop van lijn 52! En de vergrijzing, die toch genoeg dagjessenioren zou moeten opleveren, wordt niet verzilverd, want ik zie die mensen ook niet in de bus.
Schimmert is maar één voorbeeld, elders zal het hetzelfde zijn. Naar mijn wijk in Maastricht rijdt tegenwoordig ook nog maar de helft van de stadsbussen vanuit de binnenstad. Er rijdt ook een streekbus naar mijn wijk, maar die vertrekt precies op dezelfde tijd vanaf het station als de stadsbus. O ja, het nieuwe station Noord ligt ook in mijn wijk maar de trein… vertrekt op het zelfde moment als de twee buslijnen. Goeiendag zeg. Ik neem dus de fiets.
Ondertussen maakt Veolia alle klassieke fouten: chauffeurs zijn vaak net zo autoritair als in de Hermestijd; er wordt geen enkele PR-actie ondernomen om mensen de bus in te krijgen; er wordt een wirwar aan speciale kaartjes verkocht; het kilometertarief wordt continue verhoogd.
Het erge is, dat de Provincie Veolia's negatieve spiraal als gegeven lijkt aan te nemen en weinig ambitie heeft, in de volgende concessie iets van de afgeschaafde kaas weer terug te eisen. Integendeel zelfs.