OV in Nederland

Hoewel de meesten op onderstaande vraag het antwoord wel zullen weten, wil ik deze vraag die werd gesteld in de Telegraaf jullie toch niet onthouden. Kan voor sommigen een leuk 'leermomentje' zijn :) :

Rijrichting treinen

Enkele weken geleden zijn wij met onze kleinkinderen naar Disneyland Parijs geweest. Uiteraard een grandioos feest, alleen de reis al met de tgv. Het volgende viel ons echter op: de treinreis ging via Roosendaal en Antwerpen naar Brussel. In Nederland rijdt de trein aan de rechterkant, maar in België en Frankrijk worden het linksrijders. Waarom rijden treinen in het buitenland links?

Dave en Marijke Herselman

De vraag zou ook kunnen luiden: waarom rijden treinen in Nederland en Duitsland rechts? Want in vrij veel landen in Europa wordt links gereden: Italië, België, Groot-Brittannië, Portugal, Zwitserland.

Frankrijk rijdt grotendeels links, maar in de gedeelten die vroeger Duits waren (Elzas-Lotharingen) rechts. Oostenrijk ging na de 'Anschluss' bij Duitsland in 1938 over van links- op rechtsrijden, maar die ombouwoperatie is halverwege blijven steken.

En uiteindelijk maakt het, in tegenstelling tot het wegverkeer, weinig uit. Want niet de machinist, maar de railverkeersleiding bepaalt welke sporen een trein veilig kan berijden. Bovendien zijn met de moderne beveiligingssystemen tegenwoordig steeds meer trajecten ingericht voor het berijden van alle sporen in beide richtingen. Dat is handig, bijvoorbeeld bij werkzaamheden aan het spoor.

Stoomketel

De oorsprong van de keuze ligt in de lange historie van de spoorwegen in Europa sinds 1830. Op stoomlocomotieven hadden een machinist en een stoker dienst. De stoker zorgde dat het vuur onder de ketel bleef branden zodat er voldoende stoomdruk was om de locomotief te laten rijden. De machinist moest de 'seinpalen' langs de lijn kunnen waarnemen om te zien of hij mocht doorrijden of moest remmen.

Afhankelijk van de leverancier van de eerste stoomlocomotieven stond de machinist aan de linker- of rechterzijde van de locomotief, met vóór zijn neus de lange stoomketel. Seinpalen konden dus het best langs het spoor staan aan de zijde waar de machinist langs de stoomketel naar voren kon kijken.

Meestal bepaalde dat de keuze voor links of rechts rijden als er spoorlijnen met dubbelspoor werden aangelegd. Daarop werd voortgeborduurd bij de ontwikkeling van het spoorwegnet.

Overgaan van links naar rechts aan de landsgrenzen gebeurt meestal 'vanzelf': bij vertrek uit de stations Roosendaal en Maastricht worden de treinen naar het linkerspoor richting Belgische grens geleid. En op de HSL zullen de treinen vanaf de aftakking van het zuidelijke deel van de lijn bij Rotterdam Lombardijen links rijden.

Bron: Telegraaf (papieren editie), 24 maart 2008

Inderdaad wel leuk om te lezen :) Overigens denk ik dat die 'zichtproblemen' nog niet geheel verleden tijd zijn. Vanuit sommige goederenlocs kan ik me voorstellen dat het moeilijk is om een sein te zien. Denk maar aan een 2200-loc. Een 6400-loc heeft vermoedelijk een beter zicht op het spoor, maar nog altijd niet ideaal. Vooral dwergseinen lijken me dan moeilijk te zien.

In die zin is het dan wel weer apart dat men bij de metro van Parijs weer voor rechtsrijden heeft "gekozen", die kant toch logischer??
Ik had er nooit bij stilgestaan dat treinen ook links konden rijden in Europese landen waar men op de weg rechts rijdt, beetje zo'n denkbeperking was dat , totdat ik in Frankrijk opeens een trein over het "verkeerde" spoor zag langsrazen.

NS-Reiziger schreef:In die zin is het dan wel weer apart dat men bij de metro van Parijs weer voor rechtsrijden heeft "gekozen", die kant toch logischer??
Ik had er nooit bij stilgestaan dat treinen ook links konden rijden in Europese landen waar men op de weg rechts rijdt, beetje zo'n denkbeperking was dat , totdat ik in Frankrijk opeens een trein over het "verkeerde" spoor zag langsrazen.

Metro's in Parijs werden van meet af aan bereden met materieel waarbij het niet uitmaakt aan welke kant je rijdt. Dan is rechts een logische keuze omdat wij geconditioneerd worden bij ons opgroeien om rechtshandig te kijken.


Bovenstaande is gokwerk ;)

Metro's worden vaak geëxploiteerd door stadsvervoerbedrijven, die (vroeger) ook een trambedrijf exploite(e)r(d)en.
Trams rijden als wegvoertuigen al sinds begin 20e eeuw in vrijwel heel Europa rechts. In die zin is het niet verwonderlijk dat de stadsvervoerders hun metro's ook rechts lieten rijden.
Dit in tegenstelling tot stadsspoorwegen die vanuit een spoorwegperspectief zijn ontstaan. De S-Bahn rijdt daarom rechts, de RER links.

ik had het wel direct door, toen ik voor het eerst in België reed en in Brussel Centraal weer naar huis ging. IK dacht dat ik op het goede perron stond, maar de Benelux kwam van de andere kant dus .

Wel leuk stukje :).

Ik wist het niet. Leuk om te weten.

Dubbele P schreef:Inderdaad wel leuk om te lezen :) Overigens denk ik dat die 'zichtproblemen' nog niet geheel verleden tijd zijn. Vanuit sommige goederenlocs kan ik me voorstellen dat het moeilijk is om een sein te zien. Denk maar aan een 2200-loc. Een 6400-loc heeft vermoedelijk een beter zicht op het spoor, maar nog altijd niet ideaal. Vooral dwergseinen lijken me dan moeilijk te zien.

Dat probleem speelt ook bij de Belgische 7700-diesellocs, die mogen in Nederland alleen met de korte huif voorop rijden. Daarom rijden ze hier dus altijd in paren, met de lange huifen aan elkaar gekoppeld, zodat altijd de juiste kant voor zit.

reisthijs schreef:Dat probleem speelt ook bij de Belgische 7700-diesellocs, die mogen in Nederland alleen met de korte huif voorop rijden. Daarom rijden ze hier dus altijd in paren, met de lange huifen aan elkaar gekoppeld, zodat altijd de juiste kant voor zit.

:D Thanks, dat vroeg ik me al af, ze komen tweemaal daags voor kantoor langs :)

Vorige week las ik op een wikipedia (de duitse geloof ik) in het artikel over de Railion 6(4/5)00 dat de cabine hoger zit dan bij de originele MaK loc vanwege bovenstaande reden en omdat er dan meer ruimte was voor de ATB installatie.

Het probleem van onzichtbare dwergseinen heb je bijna niet bij een 6400, aangezien de mcn rechts zit, en de seinen ook rechts staan. Mcn kan dus mooi langs de huif kijken. Bij de in Nederland rijdende 7700 heb je dat probleem wel, de mcn zit daar links. Vandaar dat die locs hier dus alleen met de korte huif voor mogen rijden. Om diezelfde reden rijden ze altijd met z'n tweeën, met de lange huiven aan elkaar. Zo hoef je bij het kopmaken de loc niet te driehoeken oid.

deadlock schreef:Railion 6(4/5)00

Het is gewoon de serie 6400 ;)

Linksrijden gebeurt ook omdat de Engelsen het spoor hebben 'uitgevonden' en het concept naar Europa en de rest van de wereld hebben geexporteerd. In Nederland reed men eerst ook op gedeelten links (ondermeer Oude lijn).

In Luxemburg wodt hoofdzakelijk rechts gereden, maar er zijn zoveel uitzonderingen waar links wordt gereden, dat er eigenlijk niet echt een vaste rijrichting in zit. (De machinist zit bij het meeste materieel in het midden, of anders rechts.)

STF schreef:In Luxemburg wodt hoofdzakelijk rechts gereden, maar er zijn zoveel uitzonderingen waar links wordt gereden, dat er eigenlijk niet echt een vaste rijrichting in zit. (De machinist zit bij het meeste materieel in het midden, of anders rechts.)

En er is ook redelijk wat enkelsporig toch?

Trein-O-Fiel schreef: En op de HSL zullen de treinen vanaf de aftakking van het zuidelijke deel van de lijn bij Rotterdam Lombardijen links rijden.

En dit is dus de oorzaak waarom er na Lage Zwaluwe nog een extra fly-over moest worden aangelegd voor de treinen naar Breda.
Ze hadden de spoorwisseling daarom beter pas net over de grens kunnen maken.

Owja? Als bij Zevenbergschenhoek-aansluiting (want zo heet het daar) de HSL nog rechts gereden had, had je ook 'n fly-over nodig gehad. Die moest dan alleen op 't andere spoor aansluiten

Dat is waar.
Maar nu moet er een extra lange fly-over komen.
Bovendien: zou het voor de machinisten nog wel te begrijpen zijn als ze rechts, links, rechts moeten rijden?

Sjonge, dat gebeurt op de Maaslijn ook

Of tussen Utrecht en Blauwkapel, daar rijden de intercities naar Amersfoort en verder ook een stukje linkerspoor ;)

Geert schreef:Of tussen Utrecht en Blauwkapel, daar rijden de intercities naar Amersfoort en verder ook een stukje linkerspoor ;)

Zo kan ik ze ook verzinnen xD

Tussen Vught-aansluiting en Den Bosch reed de sneltrein eerst bijna altijd linkerspoor, de stoptrein van Den Bosch naar Eindhoven reed dat stuk ook linkerspoor en over het middenspoor kwam dan weer een de IC naar Eindhoven (om het lekker onoverzichtelijk te houden).