Hoi, ik begon het best een schande te vinden dat ik met mijn bijna 30 lentes nog nooit in Londen was geweest. De enige keer eerder dat ik in Engeland was, was 17 jaar geleden aan de zuidkust waarbij we over de zuidelijke ringweg hebben gereden, maar dat ligt zo'n eind buiten de stad dat je niks van Londen ziet. Om een lang verhaal nog korter te maken: vrij genomen, reisje bij mekaar geklikt en afgelopen woensdag 10 april in alle vroegte op de trein naar, zet de pek en veren maar vast klaar: Schiphol
De Eurostar was op zo'n korte termijn flink duurder dan vliegen. 155 euro enkele reis, tegen 90 euro heen en weer met een oranje no-budgetmaatschappij: ik wist het wel.
1. Om het toch een beetje treinig te maken: daar beneden rijdt een treintje bij station Driehuis. Goed kijken :D
De vlucht is maar kort, als de Engelse kust in zicht komt kun je als je achterom kijkt Nederland nog zien liggen. Het ultieme bewijs dat we toch echt overburen zijn! Terwijl we steeds verder zakken om te landen op Stansted zie je de eerste links rijdende autootjes al op de wegen op de grond verschijnen.
Na de landing ga je met een peoplemover-achtig ding naar het terminalgebouw, dan door de paspoortcontrole en dan kun je naar het station, waar je voor ₤18.10 een enkeltje kunt kopen voor de treinreis van 60 kilometer naar London Liverpool Street.
3. Ik wist totaal niet hoe Londen eruit zag dus ik was best verbaasd dat er midden in de stad wolkenkrabbers staan. Het is de City, het zakencentrum midden in het oude centrum van Londen.
Gauw een dagkaartje gekocht waarmee je voor ₤13 onbeperkt mag rondscheuren door de tariefzones 1 t/m 6. En dan niet meteen naar het hostel want ik was nog te vroeg, maar eerst even kennismaken met Londen!
4. Dat de toren waar de Big Ben in zit in de steigers staat wist ik, dus geen teleurstelling. Die steigers staan er al een tijdje en blijven ook nog wel even wegens enorm onderhoud.
Mijn hostel lag in de buurt van station Willesden Green aan de Jubilee Line van de metro.
5. Onderweg naar het hostel stapte ik over op station Baker Street, het ziet er nog bijna net zo uit als in het openingsjaar: 1863!
Links en rechts boven het perron zie je dichtgetegelde ventilatiegaten uit de tijd dat er nog met stoomtreinen werd gereden. Je kunt de roetvegen nog zien op het bakstenen plafond!
De metro van Londen is de moeder van alle metro's: het oudste traject loopt van station Paddington naar station Farringdon en is in 1863 geopend, toen veel plaatsen in Nederland nog niet eens een gewone trein hadden. Tegenwoordig heeft Londen 11 metrolijnen, waarvan er vijf ook nog allemaal zijtakken hebben. De lijnen hebben geen nummers maar namen en een vaste kleur.
De allereerste lijnen liggen niet diep en zijn gebouwd volgens de cut-and-covermethode: de lijn werd vanaf maaiveld gebouwd en weer toegedekt. Regelmatig werd de tunnel echter opengelaten om stoom te laten ontsnappen. Vanaf 1890 is men tunnels gaan boren, waarvan het oudste deel tussen Stockwell en Borough op de Northern Line ligt. Dat zijn krappe tunnels van amper 3,5 meter breedte, en daaraan dankt de Londense metro zijn bijnaam: the Tube.
Nog steeds heeft Londen, net zoals Berlijn, twee breedteprofielen, al is hier het grootprofiel juist het oudste. Het wordt gevormd door de Metropolitan Line, de District Line, de Circle Line en de Hammersmith & City Line. Deze lijnen rijden vaak op gedeelde trajecten en kruisen elkaar gelijkvloers (!).
7. Ik ben aangekomen op station Willesden Green. Met naambord op een 'roundel', en op de achtergrond een metro van de Jubilee Line, dat dus een kleinprofiel-Tubelijn is. Je hoeft jezelf niet dubbel te vouwen om erin te komen, maar het houdt ook niet echt over zeg maar.
8. Strikt gezien ligt Willesden Green aan twéé metrolijnen: de Jubilee Line rijdt over de binnenste sporen, de Metropolitan Line (of kort: the Met) over de buitenste. De Met stopt niet tussen Wembley Park en Finchley Road en scheurt dit station voorbij, ondanks dat er hier wel perrons liggen. En oh ja: natuurlijk rijdt ook de metro links.
Na mijn troep in mijn hotel te hebben nedergefliquerd, ging ik weer terug naar de stad. Op de plek van London Bridge ligt al zo'n 1000 jaar een brug over de Thames met ook voor zo'n 1000 jaar aan verhalen. Beroemd om de huizen die erop stonden, berucht om de hoofden van misdadigers die erop ten toon werden gesteld. Na een paar keer (bijna) te zijn ingestort of het allemaal niet meer te kunnen houden, ligt er nu een gewone functionele brug.
9. Vanaf London Bridge zien we The Shard, met zijn 310 meter hoogte het hoogste gebouw van de Europese Unie, aldus Wikipedia. Nóg wel, natuurlijk, #brexit.
10. Vanaf de zuidoever van de Thames hebben we uitzicht over The City. Oud en nieuw staat in Londen gewoon dwars door elkaar, zonder dat het echt stoort. Het versterkt elkaar juist, vind ik, alleen de Tower had ik wat groter verwacht.
11, 12. Natuurlijk even onbeschaamd de toerist uitgehangen :D
13. Op een metro van 156 jaar oud zijn er natuurlijk ook de nodige stations en trajecten die verlaten zijn. Vanaf station Holborn aan de Piccadilly Line heeft een aftakking gelegen naar station Aldwych. Dat was maar een paar honderd meter en Aldwych was het enige station. Dat was op een gegeven moment toe aan nieuwe liften en een grote onderhoudsbeurt, maar dat was het geld niet waard. Het verlieslatende zijlijntje is gesloten en het stationsgebouw staat er nog, met de oorspronkelijke naam 'Strand' op de gevel.
14. Ik nam de Bakerloo Line naar station Willesden Junction, waar ik overstapte op de Overground naar Clapham Junction. De Overground is een nog vrij nieuwe verzameling van S-Bahntrajecten. Vanaf het perron heb je uitzicht over de metrolijn op maaiveld.
15. De trein die me naar Clapham Junction brengt. Van dat station heb ik geen foto want het was donker aan het worden. Het is, zegt men, het drukste station van Europa op het kruispunt van verschillende lijnen waar per uur maar liefst 117 treinen stoppen. Nog eens 60 rijden zonder stoppen door. Londen is sowieso een enorm onbegrijpelijk bord spaghetti aan spoorlijnen.
Ik stapte over op een andere Overground-trein naar Whitechapel. Onderweg stapte ik even uit op station Wapping, dat net aan de noordoever van de Thames ligt, aan het begin van de oudste onderwatertunnel ter wereld. Oorspronkelijk een voetgangerstunnel, maar nu met een spoorlijn erdoor.
16. Uiteindelijk kwam ik even op station St. Pancras, u allen wel bekend. Het heeft een indrukwekkende kap.
Nog even wat dingen bij avondlicht bekeken en naar het hostel. De volgende ochtend beginnen we weer met de Jubilee Line op station Willesden Green. De kleinprofiel-Tubemetro's zijn koddige dingetjes, maar ze tuffen nog flink stevig door!
18. Station Shepherd's Bush is één van de weinige stations waar je beide kanten van een eilandperron tegelijk kan zien. En even voor een beeld van de grootte van de treinen: ik kom met mijn bescheiden 1.75 tot de bovenrand van de ramen als ik bij de deur sta..
19. Even op bezoek bij de Queen op Buckingham Palace.
20. Sommige Tube-stations hebben fraaie opschriften.
21. Notting Hill Gate, een station uit de begintijd aan de Circle Line.
22. Het fraaie Hyde Park, je kunt er naar hartenlust wandelen tot je een ons weegt. De Serpentine Bridge overspant het gelijknamige water.
23. Hapje eten op station Euston met uitzicht op de stationshal, waar het een beetje druk was. Iedereen staat naar de borden te gapen, vertreksporen worden niet lang voor vertrek bekend gemaakt. Misschien om drukte en gevaarlijke situaties op de perrons tegen te gaan.
Ik nam een kijkje op het station dat het diepst onder maaiveld ligt: Hampstead op 58,5 meter diepte ligt op een heuvel. Het nooit afgebouwde station North End ligt een stukje verder (en is te zien vanuit de metro) en had nog ietsje dieper kunnen liggen.
24. Hampstead heeft een mooie stationshal.
Het is één van de weinige stations zonder roltrappen maar met liften van de stationshal naar de verdeelhal, omdat het station zo diep ligt. Behalve Hampstead is dit ook het geval op bijvoorbeeld Queensway, Lancaster Gate en Covent Garden. Er is wel een wenteltrap voor noodgevallen, maar gebruik wordt afgeraden door een bordje met het aantal treden erbij (hier staat 'over 320 steps'!). Wie Londonist's serie Secrets of the Underground kent, weet dat volgens Geoff die bordjes niet altijd kloppen.
25. Wie door de liften denkt dat het station rolstoeltoegankelijk is komt bedrogen uit: dan moet je nog naar perronniveau. Eerst met een doorkijkje naar het perron:
26. ...en dan dus nog een trap. Het bordje zegt 'geen toegang naar de liften', maar daar kom ik juist net vandaan! Op veel van dit soort stations zijn twee gangen met eenrichtingsverkeer om spitsdrukte in krappe gangen te kunnen verwerken. Door bordjes slim op te hangen kunnen instappers en uitstappers worden gescheiden.
28. Doorkijkje door een ventilatieraampje naar de andere wagon. De avondspits heeft duidelijk zijn sporen achtergelaten.
29. Marble Arch bij avondlicht..
Vrijdagochtend! Waar ik gisteren vooral aan de linkerkant van Londen bleef om niet te veel reistijd tussen de bezienswaardigheden te verspillen, ging ik vandaag naar de rechterkant. Ik begon met een rondje over het oostelijke lus van de Central Line.
30. Interieur van een metro, is het de oplettende kijker al opgevallen dat de stangen dezelfde kleur als de lijnkleur hebben? Dit is alleen niet zo op de Northern Line (blauw in plaats van zwart) en de Victoria Line (helft van de stangen is donkerblauw ipv lichtblauw).
31. Ik reis tegenspits en de omgeving wordt zowaar een beetje landelijker. Op Hainault moet ik even overstappen op de volgende metro om door te kunnen naar Woodford.
32. Ik stapte uit op station Roding Valley, met gemiddeld 550 reizigers per dag het rustigste metrostation van het hele netwerk (Verrijn Stuartweg, het rustigste van Amsterdam, heeft het dubbele). Not a lot going on, aldus Geoff op het bankje rechts net buiten beeld. Het ligt gewoon in een suf woonwijkje.
Daarna ging het naar de DLR, de Docklands Light Railway. Een automagisch rijdende metro in het herontwikkelde havengebied. Een mengelmoes van de Zuidas met de Oostelijke Eilanden en dan groter. De DLR vormt een eigen netwerk en is niet aangesloten op het reguliere metronetwerk.
33. Automagisch rijden = voorin zitten :D Hoewel, er rijdt wel een steward mee, waar je soms deze stoel voor moet afstaan omdat hij dan dingen moet doen op de noodstuurstand die hier zit. Of gewoon geen zin meer heeft in staan.
35. Ik stapte uit op station Cutty Sark for Maritime Greenwich, waar je de fraaie universiteitsgebouwen kunt bekijken.
36. Ik kwam echter voor wat anders, ik wilde de sterrenwacht bekijken van waaruit de nulmeridiaan van de wereld, en Greenwich Mean Time is bepaald. Dat ligt op een heuvel met fraai uitzicht op de Thames en de Docklands.
37. Buiten hangt een interessante klok. Wie kan vertellen hoe laat het was, verdient een ferme handdruk.
De astronomen die hier werkten tekenden het hele sterrenstelsel uit en deden tijdsberekeningen met hun telescoop als uitgangs- en dus nulpunt. Die staat in het gebouw op de achtergrond. Nou waren er tot 18-zoveel wel meer meridianen in gebruik op de wereld, vooral voor navigatie, maar op een conferentie in Washington is besloten dat die van Greenwich voortaan internationaal de standaard ging worden, immers, in de praktijk hielden de meeste mensen deze al aan.
38. Ik was niet de enige die een foto wilde maken terwijl je op het oostelijk- én westelijk halfrond staat.
Tegenwoordig worden satellieten gebruikt om met GPS nauwkeurige posities te bepalen. Nieuwe berekeningen hebben uitgewezen dat de échte meridiaan 102 meter naar het oosten ligt, omdat de aarde niet precies rond is. Dat is tenminste wat ik begreep, deze meridiaan is leuk voor de toeristen. Binnen kun je een tentoonstelling bekijken over het leven van de astronomen en met wat voor instrumenten ze te werk gingen. Het kost 16 pond en je kunt je er wel een uurtje vermaken :)
39. Terug naar de DLR, hier op station Canary Wharf. Hoewel ik ze niet op de foto heb, zijn er ook nog stellen die je ook in Essen kunt aantreffen. Daar rijden ex-DLR-treinen rond die zijn omgebouwd naar Stadtbahn met bestuurder.
40. Via Bow Road ging het met de H&C-Line naar Hammersmith, waar ik de kans had een lege grootprofiel-metro te fotograferen. Alle metro's hebben langsbankjes, maar op de Metropolitan- en Bakerloo Line hebben ze ook een vis-à-vis-opstelling.
42. Ook op station Waterloo was het druk rond etenstijd.
43. Om te voorkomen dat iemand expres of per ongeluk op het spoor kukelt hebben de nieuwe station van de Jubilee Line perrondeuren.
44. Deel van de Tower, met de Tower Bridge op de achtergrond. Voor 30 pond kun je de Tower in. Veel geld, maar wil ik de volgende keer wel doen.
45. Het gezellige Leicester Square..
46. De afstand van Leicester Square naar Covent Garden is slechts 260 meter en daarmee het kortste op het metronet. Lopen is maar een paar minuutjes. Op station Covent Garden deze trap op lopen duurt waarschijnlijk langer.
Er hingen nog meer van dit soort bordjes: 'voor je probeert naar boven te lopen, bedenk of je echt fit bent en geen hartproblemen hebt. De liften gebruiken is sneller!' Oh, en onderweg kun je trouwens ook nog de acteur William Terriss tegenkomen, die hier rondspookt. Het station bestond nog niet toen hij in 1897 is vermoord, maar hier zat een broodjeszaak waar hij elke dag kwam en die voor de metrobouw in 1906 is afgebroken.
47. Station Waterloo ligt in een scherpe bocht, dus....
...MIND THE GAP!!
En die is soms echt flink. Het wordt ook de hele tijd omgeroepen. Net zoals een Heel Ernstige 'Safety Announcement!!' Je moet rechts staan op de roltrap en de handrail vasthouden, zo spreekt aldus de strenge meneer. En ik geloofde die verhalen nooit zo over mensen die zo netjes staan op de roltrap in Londen, maar het is echt zo. Toen ik er eens links langsliep was een kindje op een trede een beetje heen en weer aan het kwikkelen, en ik had niet echt haast ofzo dus bleef gewoon wachten. Vaders trok het kind kordaat naar rechts: 'Je moet RECHTS staan!! Je blokkeert die man!' Je kunt het niet vroeg genoeg erin stampen, zeg maar.
49. Na het uitchecken gisterochtend in het hostel voor het laatst naar Willesden Green, waar me ineens het opschrift opviel dat verwijst naar de Metropolitan Railway, die hier tegenwoordig keihard doorheen sjeest.
50. Baker Street nog even wat nader bekeken. Er zijn nog fraaie overblijfselen bewaard uit de begintijd.
51. Om St. Paul's Cathedral te bekijken moet je aardig in de buidel tasten (twintig pond). En ik had geen zin dat de beveiliging door mijn net ingepakte vuile was ging (voor de deur moet je tas open). Misschien een andere keer, van buiten is het immense gebouw ook erg mooi om te zien.
52. Dat hele Binnenhof van ons stelt toch echt niks voor vergeleken met Westminster Palace.
53. Horse Guard's Parade.
54. Clapham Common en Clapham North zijn de enige twee stations met een niet-doormidden gescheiden eilandperron. En nog een smalle ook.
55. Dat had Angel vroeger ook, maar je snapt dat dat wel érg smal was en is verbouwd met een ander perron een eind ernaast.
KIJK EEN BUS!!! Met de deuren aan de verkeerde kant. Dat dacht ik tenminste steeds.
57. Ik ben met lijn 88 van Clapham Common meegegaan naar Oxford Circus.
58. Blackfriars, eindpunt. Voor mij dan.
59. Treinstation Blackfriars is over de Thames heengebouwd. Een mooi decor voor het afscheid en de trein naar vliegveld Luton.
61. Fish and chips, en een flink glas bier op de luchthaven.
Dag Londen... en tot snel. Wat een stad. Hier kom ik gauw weer terug.
Wij danken U voor de aandacht :)
(Dat staat ook nog op een bordje later in je verslag. :) )
Dat is een typisch Engels bijgerecht. :')
