tsov wandelt #1: GVB Lijn 1
Geplaatst: zo 30 mar 2008, 16:04
Misschien is dit het begin van een serie, ik merk vanzelf wel hoeveel afleveringen er komen
In ieder geval heet dit "tsov wandelt", dus dat impliceert dat ik wandel. Wat dan zullen jullie je misschien afvragen; nou: lijnen! Ik heb dit idee een tijdje terug ontwikkeld en ben afgelopen vrijdag begonnen met GVB-Lijn 1.
Ik wandel gewoon een lijn af van begin tot eind en maak onderweg foto's :)
Goed, lijn 1.
Lijn 1 begint in het verre westen van Amsterdam: Osdorp De Aker. Het is zelfs het meest westelijke bewoonde punt van de gemeente Amsterdam na het dorp Ruigoord in het Westelijk Havengebied.
Ik vergat een foto van het eindpunt te maken, dus daarvoor grijp ik terug in m'n archief.
Vanaf dit eindpunt gaat het via vrije trambaan over de Akersingel door de nieuwbouwwijk De Aker, gelegen in de Middelveldsche Akerpolder. (Ik zie een verband in die namen )
Midden door de nieuwbouwwijk loopt nog de Noorderakerweg, een oude polderweg. In deze polderweg zit nu wel een overweg over de trambaan.
Bij het Ecuplein gaat de trambaan de bocht om, hier aan het eind kun je zien dat het vanaf het eindpunt een perfect rechte lijn is.
De andere kant op:
Trammetje:
De andere kant op is de Pieter Calandlaan, hier komt een tram van de brug over de Hoekenesgracht en duikt de Middelveldsche Akerpolder in.
Over de brug komt de tram in het jaren '60 deel van Osdorp, dit stukje daarvan is kaalgeslagen en hier staat nieuwbouw.
Verderop staat wel nog de oudere bouw.
Dan gaat de tram linksaf de Meer en Vaart op.
Vervolgens gaat het rechtsaf de Cornelis Lelylaan op, hier komt de tram weer op een oudere route. In 1962 werd de tramlijn naar Osdorp in gebruik genomen. Toen werd lijn 17, die eerder als proef verbust was, als tram verlengd van het oude eindpunt Surinameplein naar Osdorp (Dijkgraafplein). In 1971 werd deze verbinding in het kader van het plan 'Lijnen voor Morgen' rechtgetrokken en overgenomen door lijn 1. In 2001 verliet lijn 1 het Dijkgraafplein en ging lijn 17 daar weer heen, omdat lijn 1 werd verlegd naar De Aker. Aan het eind van de Cornelis Lelylaan gaat sindsdien lijn 1 linksaf en lijn 17 rechtsaf.
Op de Cornelis Lelylaan ligt de tram in de middenberm van een 70km-weg. Hier worden aardige snelheden ontwikkeld door de trams en bij de opening in 1962 werd het dan ook aangeprezen als het eerste Nederlandse sneltramtracé.
Omdat de trambaan in de middenberm van een 'snelweg' ligt, waarlangs geen stoep ligt, kunnen de haltes niet zomaar bereikt worden. Dus zijn er onder de Lelylaan verschillende (fiets)tunneltjes waar trappen naar boven gaan om bij de haltes te komen. In de middenberm liggen een aantal haltes, ik heb bij allemaal (een) foto('s) gemaakt. Als eerste de halte Piet Wiedijkstraat.
Hier kwam toevallig ook nog een mooie Blokkendoos als lestram langs :)
*PLONG* Johan Huizingalaan
De volgende halte is onder het NS-Station Amsterdam Lelylaan
De laatste (of eerste, zo je wilt) halte in de middenberm van de Cornelis Lelylaan is de Derkinderenstraat.
Bij iedere halte hingen deze bordjes in het tunneltje:
Vlak voorbij de Derkinderenstraat ligt de Ring A10. Hierboven, bij de afslag, ligt een rotonde voor het autoverkeer, waar de tram ook gebruik van maakt.
Binnen de A10 stond vroeger het Andreas Ziekenhuis. Dit is gesloopt en nu worden daar woningen gebouwd. De 2023 rijdt langs de bouwput waar een grote hijskraan bezig is.
Het laatste stukje Lelylaan...
...waarna het Surinameplein volgt. Bij dit plein doorsnijdt lijn 1 het circuit, lijn 17 rondt het circuit om af te slaan en een andere route naar het CS te volgen.
Daarachter ligt een kort straatje, de Surinamestraat.
Hierna gaat lijn 1 over de Overtoomse Sluis, waar de Kostverlorenvaart overgaat in de Schinkel.
Dan volgt de Overtoom. Hier is lijn 1 al sinds de eerste rit in 1904 aanwezig, al of niet gecombineerd met andere lijnen zoals lijn 6, 17 of 23. In 1904 eindigde de lijn op het eind van de Overtoom bij de Amstelveenseweg (links op bovenstaande foto). Al in 1906 werd de lijn verlengd naar over de Amstelveenseweg tot aan de Koninginneweg, waar een eindlus via de Saxen Weimarlaan werd gedeeld met lijn 2. In 1929 werd de lijn via de Zijlstraat verlengd naar het hagelnieuwe Hoofddorpplein. Na oorlog keerde de lijn hier voor slechts drie jaar weer terug; in 1948 werd de lijn verlegd naar het Stadionplein. Dat eindpunt heeft lijn 1 ruim 20 jaar te gast gehad, in 1971 werd de lijn dus verlengd naar Osdorp.
Als de hele Overtoom gevolgd is botst de lijn op het oude hoofdkantoor van de Gemeentetram aan de Stadhouderskade waar de lijn rechts afslaat. Dat hoofdkantoor staat hieronder rechts op de foto.
Bij het Leidsebosje, waar vroeger een circuit heeft gelegen gaat het linksaf over de Leidsebrug naar het Leidseplein. Hier komen vanaf de andere kant van de Stadhouderskade lijn 2 en 5 erbij.
Iets typisch Amsterdams is het strengelspoor in de Leidsestraat. Helemaal uniek is het niet, maar bij mijn weten wel in Nederland. Correct me if I'm wrong Vroeger (tot de jaren '90) lag hier enkelspoor, maar dat ging bij de wisselplaatsen op de bruggen nog wel eens fout, waardoor een tram ging spookrijden Overigens ligt er nog steeds enkelspoor met wisselplaatsen in de Utrechtsestraat en het heeft voor de doorbraak voor de metrobouw in de (toen tamelijk smalle) Weesperstraat gelegen en voor de doorbraak (dus in de paardentramtijd) in de Vijzelstraat gelegen.
Wisselplaatsen op de bruggen dus. Deze zijn voor de indienststelling van de (langere) Combino's, rond 2000 dus, nog verlengd, waardoor er ook twee Combino's achter elkaar passen. Het was overigens niet de eerste verlenging, want de trams zijn in de afgelopen eeuw steeds langer geworden.
Bij het Koningsplein wordt het weer dubbelspoor.
Linksaf het Singel op...
...en vrij snel weer rechtsaf naar het Spui, hier heb ik vrijdag geen foto gemaakt, maar eerder wel.
Hierna gaat het snel de Nieuwezijds Voorburgwal op, een gedempte gracht die in het begin tamelijk smal was.
Daarna wordt het iets breder, maar al snel perst het verkeer tussen het Paleis op de Dam en het oude hoofdpostkantoor (nu Magna Plaza) door. Hier komen ook nog lijn 13 en 17 erbij.
Hier hield ik het even voor gezien, want het was 14.50 en ik had om 15.00 college. Om 17.00 was ik weer klaar en zag ik als eerste deze bus.
En ook nog een tram...
Het laatste stukje voor het Centraal Station komen de Nieuwezijds Voorburgwal en de Spuistraat (vroeger Nieuwezijds Achterburgwal) samen in de Martelaarsgracht.
Bij de kruising met de Prins Hendrikkade gaat de tram rechtdoor de Westelijke Toegangsbrug op en dus niet rechtsaf het Prins Hendrikplantsoen (waar sinds kort geen plantsoen meer is :(), zoals deze tram heeft gedaan :?
Als de tram dus rechtdoor was gegaan had hij in de Westelijke lus van het CS terecht gekomen. Met een foto hiervan besluit ik de eerste reportage in deze reeks :) Ik hoop dat het beviel
In ieder geval heet dit "tsov wandelt", dus dat impliceert dat ik wandel. Wat dan zullen jullie je misschien afvragen; nou: lijnen! Ik heb dit idee een tijdje terug ontwikkeld en ben afgelopen vrijdag begonnen met GVB-Lijn 1.
Ik wandel gewoon een lijn af van begin tot eind en maak onderweg foto's :)
Goed, lijn 1.
Lijn 1 begint in het verre westen van Amsterdam: Osdorp De Aker. Het is zelfs het meest westelijke bewoonde punt van de gemeente Amsterdam na het dorp Ruigoord in het Westelijk Havengebied.
Ik vergat een foto van het eindpunt te maken, dus daarvoor grijp ik terug in m'n archief.
Vanaf dit eindpunt gaat het via vrije trambaan over de Akersingel door de nieuwbouwwijk De Aker, gelegen in de Middelveldsche Akerpolder. (Ik zie een verband in die namen )
Midden door de nieuwbouwwijk loopt nog de Noorderakerweg, een oude polderweg. In deze polderweg zit nu wel een overweg over de trambaan.
Bij het Ecuplein gaat de trambaan de bocht om, hier aan het eind kun je zien dat het vanaf het eindpunt een perfect rechte lijn is.
De andere kant op:
Trammetje:
De andere kant op is de Pieter Calandlaan, hier komt een tram van de brug over de Hoekenesgracht en duikt de Middelveldsche Akerpolder in.
Over de brug komt de tram in het jaren '60 deel van Osdorp, dit stukje daarvan is kaalgeslagen en hier staat nieuwbouw.
Verderop staat wel nog de oudere bouw.
Dan gaat de tram linksaf de Meer en Vaart op.
Vervolgens gaat het rechtsaf de Cornelis Lelylaan op, hier komt de tram weer op een oudere route. In 1962 werd de tramlijn naar Osdorp in gebruik genomen. Toen werd lijn 17, die eerder als proef verbust was, als tram verlengd van het oude eindpunt Surinameplein naar Osdorp (Dijkgraafplein). In 1971 werd deze verbinding in het kader van het plan 'Lijnen voor Morgen' rechtgetrokken en overgenomen door lijn 1. In 2001 verliet lijn 1 het Dijkgraafplein en ging lijn 17 daar weer heen, omdat lijn 1 werd verlegd naar De Aker. Aan het eind van de Cornelis Lelylaan gaat sindsdien lijn 1 linksaf en lijn 17 rechtsaf.
Op de Cornelis Lelylaan ligt de tram in de middenberm van een 70km-weg. Hier worden aardige snelheden ontwikkeld door de trams en bij de opening in 1962 werd het dan ook aangeprezen als het eerste Nederlandse sneltramtracé.
Omdat de trambaan in de middenberm van een 'snelweg' ligt, waarlangs geen stoep ligt, kunnen de haltes niet zomaar bereikt worden. Dus zijn er onder de Lelylaan verschillende (fiets)tunneltjes waar trappen naar boven gaan om bij de haltes te komen. In de middenberm liggen een aantal haltes, ik heb bij allemaal (een) foto('s) gemaakt. Als eerste de halte Piet Wiedijkstraat.
Hier kwam toevallig ook nog een mooie Blokkendoos als lestram langs :)
*PLONG* Johan Huizingalaan
De volgende halte is onder het NS-Station Amsterdam Lelylaan
De laatste (of eerste, zo je wilt) halte in de middenberm van de Cornelis Lelylaan is de Derkinderenstraat.
Bij iedere halte hingen deze bordjes in het tunneltje:
Vlak voorbij de Derkinderenstraat ligt de Ring A10. Hierboven, bij de afslag, ligt een rotonde voor het autoverkeer, waar de tram ook gebruik van maakt.
Binnen de A10 stond vroeger het Andreas Ziekenhuis. Dit is gesloopt en nu worden daar woningen gebouwd. De 2023 rijdt langs de bouwput waar een grote hijskraan bezig is.
Het laatste stukje Lelylaan...
...waarna het Surinameplein volgt. Bij dit plein doorsnijdt lijn 1 het circuit, lijn 17 rondt het circuit om af te slaan en een andere route naar het CS te volgen.
Daarachter ligt een kort straatje, de Surinamestraat.
Hierna gaat lijn 1 over de Overtoomse Sluis, waar de Kostverlorenvaart overgaat in de Schinkel.
Dan volgt de Overtoom. Hier is lijn 1 al sinds de eerste rit in 1904 aanwezig, al of niet gecombineerd met andere lijnen zoals lijn 6, 17 of 23. In 1904 eindigde de lijn op het eind van de Overtoom bij de Amstelveenseweg (links op bovenstaande foto). Al in 1906 werd de lijn verlengd naar over de Amstelveenseweg tot aan de Koninginneweg, waar een eindlus via de Saxen Weimarlaan werd gedeeld met lijn 2. In 1929 werd de lijn via de Zijlstraat verlengd naar het hagelnieuwe Hoofddorpplein. Na oorlog keerde de lijn hier voor slechts drie jaar weer terug; in 1948 werd de lijn verlegd naar het Stadionplein. Dat eindpunt heeft lijn 1 ruim 20 jaar te gast gehad, in 1971 werd de lijn dus verlengd naar Osdorp.
Als de hele Overtoom gevolgd is botst de lijn op het oude hoofdkantoor van de Gemeentetram aan de Stadhouderskade waar de lijn rechts afslaat. Dat hoofdkantoor staat hieronder rechts op de foto.
Bij het Leidsebosje, waar vroeger een circuit heeft gelegen gaat het linksaf over de Leidsebrug naar het Leidseplein. Hier komen vanaf de andere kant van de Stadhouderskade lijn 2 en 5 erbij.
Iets typisch Amsterdams is het strengelspoor in de Leidsestraat. Helemaal uniek is het niet, maar bij mijn weten wel in Nederland. Correct me if I'm wrong Vroeger (tot de jaren '90) lag hier enkelspoor, maar dat ging bij de wisselplaatsen op de bruggen nog wel eens fout, waardoor een tram ging spookrijden Overigens ligt er nog steeds enkelspoor met wisselplaatsen in de Utrechtsestraat en het heeft voor de doorbraak voor de metrobouw in de (toen tamelijk smalle) Weesperstraat gelegen en voor de doorbraak (dus in de paardentramtijd) in de Vijzelstraat gelegen.
Wisselplaatsen op de bruggen dus. Deze zijn voor de indienststelling van de (langere) Combino's, rond 2000 dus, nog verlengd, waardoor er ook twee Combino's achter elkaar passen. Het was overigens niet de eerste verlenging, want de trams zijn in de afgelopen eeuw steeds langer geworden.
Bij het Koningsplein wordt het weer dubbelspoor.
Linksaf het Singel op...
...en vrij snel weer rechtsaf naar het Spui, hier heb ik vrijdag geen foto gemaakt, maar eerder wel.
Hierna gaat het snel de Nieuwezijds Voorburgwal op, een gedempte gracht die in het begin tamelijk smal was.
Daarna wordt het iets breder, maar al snel perst het verkeer tussen het Paleis op de Dam en het oude hoofdpostkantoor (nu Magna Plaza) door. Hier komen ook nog lijn 13 en 17 erbij.
Hier hield ik het even voor gezien, want het was 14.50 en ik had om 15.00 college. Om 17.00 was ik weer klaar en zag ik als eerste deze bus.
En ook nog een tram...
Het laatste stukje voor het Centraal Station komen de Nieuwezijds Voorburgwal en de Spuistraat (vroeger Nieuwezijds Achterburgwal) samen in de Martelaarsgracht.
Bij de kruising met de Prins Hendrikkade gaat de tram rechtdoor de Westelijke Toegangsbrug op en dus niet rechtsaf het Prins Hendrikplantsoen (waar sinds kort geen plantsoen meer is :(), zoals deze tram heeft gedaan :?
Als de tram dus rechtdoor was gegaan had hij in de Westelijke lus van het CS terecht gekomen. Met een foto hiervan besluit ik de eerste reportage in deze reeks :) Ik hoop dat het beviel