Foto’s ter illustratie.
Eind vorig jaar vertrok ik voor een, naar eigen oordeel, welverdiende reis naar Zuid-Amerika. In drie maanden heb ik voornamelijk Argentina en Chile aangedaan, verder ben ik in Uruguay en Brazilië nog elk een week geweest, terwijl Bolivia het moest doen met vier dagen en Paraguay met nog niet eens hetzelfde aantal uren. In onderstaand verslag probeer ik één en ander wat betreft (openbaar) vervoer en daar direct aan gelieerde zaken te belichten. Hier en daar tracht ik een parallel te trekken met een Europese situatie.
Met Iberia ging het eind oktober naar de stad van de mooie lucht, Buenos Aires. In Madrid moest ik overstappen van terminal 4 naar 4s. Deze twee terminals zijn aan elkaar gelijk en lopen evenwijdig aan elkaar. De hallen zijn met elkaar verbonden met een ondergronds automatisch treintje. Opmerkelijk genoeg heeft het treintje – volgens mij – aan de ene zijde een keerlus en aan de andere een keerspoor. Wellicht heeft dit iets te maken met onderhoudsvoorzieningen voor het materieel?
Madrid Barajas, Terminal 4
Buenos Aires
Na een aantal saaie uren ging het weer de lucht in om de Atlantische Oceaan over te steken. De agglomeratie van de Argentijnse hoofdstad is verdeeld in een autonome stad (Capital Federal) en een deel dat ligt in de provincie Buenos Aires. De provincie Buenos Aires heeft het nabijgelegen La Plata als hoofdstad. De agglomeratie heeft officieel ongeveer twaalf miljoen inwoners en grenst direct aan de agglomeratie van La Plata (600 tot 700.000 inwoners), deze gebieden samen worden ook wel een megalopolis genoemd. Sommige definities van deze megalopis nemen ook de agglomeratie van de Uruguayaanse hoofdstad Montevideo (twee miljoen inwoners) mee.
Ondanks dat Buenos Aires (het gebied behorende tot Capital Federal) zo’n grote stad is, heeft het slechts vijf metrolijnen die vooral handig zijn voor reizen van het naar ‘het centrum’. De lijnennetkaart ziet er uit als een grote hand van een stripfiguur: vier vingers en een lijn om overstappen mogelijk te maken. De zesde lijn, gele lijn (lijn H), is vooralsnog van weinig betekenis. In de nabije toekomst moet deze lijn zijn uitgebreid om ‘het centrum’ van passagiers te ontlasten.
Kaart van het metronet.
Het metronet wordt aangevuld met ongeveer 150 buslijnen, een ‘pre metro’ en één tramlijn. De bussen worden ‘gerund’ door zo’n honderd vervoerbedrijven. Van enige cohesie is geen sprake en van abbonementen heeft men voor het busvervoer nog nooit gehoord. Het busvervoer wordt naar verluid vrijwel kostenneutraal gerund, iets dat in Nederland een unicum is.
Van de bijna negenhonderd kilometer (!) netlengte was een paar jaar geleden niets meer over, de tramlijn van nu moet het doen met één voertuig, geen passagiers, twee haltes (inclusief begin- en eindhalte), want de lengte van de tramlijn is nog geen twee kilometer. Het gehele traject loopt parallel aan een aantrekklijke wandelboulevard. Veel mensen sparen hun peso’s op en kunnen dan lekker een drankje op het terras doen.
Uitzicht vanaf de aan de tramlijn parallel lopende wandelboulevard.
Bus op vervoersknooppunt Plaza Italia. Een ‘hub’ voor het busverkeer in en rond Palermo en overstapmogelijkheid naar de groene metrolijn (lijn D).
Bij de botanische tuin.
Ten westen van Plaza Italia.
Veel bussen en vrachtwagens hebben een ‘uitsteeksel’ bij het wiel, aldus iemand uit de buurt van La Plata om de banden op spanning te houden. Geen idee hoe dat dan werkt, maar ik heb ook geen ander antwoord.
Bus.
Madrileense tram nabij Puerto Madero.
Naast het vervoer binnen de gemeentegrenzen zijn er ook diverse treinen die de rest van de agglomeratie met Buenos Aires verbinden. De meeste treinen hebben Retiro als eindpunt, Retiro is een vervoersknooppunt ten noordoosten van het centrum. Retiro bestaat uit een busstation voor lange afstandsbussen; regionale bussen; stadsbussen; een metrostation en drie treinstations. Britse invloed op het spoorwegsysteem heeft voor verregaande privatisering in het ‘systeem’ geleid.
Trein richting Retiro.
Colonia del Sacramento
Colonia is daar waar de tijd stil staat…
Na een aantal dagen Buenos Aires ging ik per boot naar de overkant van het water: Colonia del Sacramento, gelegen in het vaak vergeten Uruguay. Met Buquebus kan men naar de overkant van de Rio de La Plata en zijn er grofweg twee opties: langzaam en snel respectievelijk goedkoop versus duur. Colonia is een dorpje en in vergelijking met Buenos Aires een oase van rust. Een paar porteños die ik sprak in Colonia komen hier regelmatig om even te ‘relaxen’ in een dorp met één kruising met verkeerslichten en zonder stadsbus. Het dorpje bestaat uit een paar straatjes, waardoor af en toe een toerist slentert. Gezien het aantal Bed and Breakfasts en de autoverhuurbedrijven kan ik mij voorstellen dat men in het hoogseizoen (eind december en januari) een stuk meer gasten ontvangt.
De ‘langzame’ boot ligt afgemeerd in Colonia del Sacramento.
Boot vertrekt richting Buenos Aires.
Net buiten het dorpscentrum en ten westen van de haven liggen nog een aantal restanten van het spoorwegverleden. Van enige exploitatie van spoorwegen is in vrijwel geheel Zuid-Amerika geen sprake meer, maar delen van stations en locomotiefloodsen zijn vaak nog te vinden. Het station is tegenwoordig vaak onderdeel van infrastructuur voor andere modaliteiten, zoals lange afstandsbussen. Wat dat betreft verschilt het lot van vele Nederlandse tram- en locaalspoorwegen niet veel van het Zuid-Amerikaanse.
Bordje.
Locomotiefloods met een nieuwe bestemming.
Draaischijf.
Loods en schijf.
Watertank ten behoeve van het vullen van de stoomlocomotieven.
Montevideo
Twee nachtjes in Colonia vond ik wel genoeg en daarom toog ik naar het oostelijk gelegen Montevideo. Montevideo is, zoals eerder genoemd, de hoofdstad van Uruguay en herbergt ruim een derde van ’s lands inwoners (1,3 versus 3,5 miljoen inwoners). De rit per bus van Colonia naar Montevideo duurt ongeveer twee uur en men kan gratis gebruik maken van ‘on board’ internet. Het landschap van Uruguay is mooi om te zien, maar kan niet als spectaculair worden beschouwd. In Montevideo stapt men uit op een busstation net buiten het centrum, Tres Cruzes doet niet onder voor Berlin Hauptbahnhof: meerdere verdiepingen met interlokaal en –regionaal transport; een enkele internationale verbinding (Brazilië en Argentinië, maar ook tot aan Peru toe!) en vooral veel commerciele activiteiten. Op het plein buiten de ‘terminal’ kan men een bus of taxi nemen naar het stadscentrum. Houd muntgeld gereed, want de buschauffeur accepteert slechts munten als betaalmiddel, tickets vooraf kopen is onmogelijk. In de chaos van Montevideo ontdekte ik dat de Montevideaan een vriendelijk persoon is, die je graag de weg wijst en blij is dat ‘de buitenlander’ ook interesse heeft in Uruguay.
Uruguay is een klein land gelegen tussen twee Zuid-Amerikaanse grootmachten: Brazilië en Argentinië. Diens voormalige heersers twistten al om Uruguay en het gebied kende dan ook een Portugese en een Spaanse geschiedenis en daarna overheersing door de Argentijnen en de Brazilianen. Door tussenkomst van de Britten is het gebied onafhankelijk en daarmee behielden de Britten in deze regio ook een handelspost. Montevideo geniet beschutting van een baai en de Rio de La Plata heeft hier voldoende diepgang om gemakkelijk bevaar te zijn, daarmee is Montevideo een strategisch punt in het gebied.
Montevideaanse kade.
Wisseling van de wacht!
Door de korte geschiedenis van Uruguay stelt Montevideo als hoofdstad niet zoveel voor: het is vooral een stad waar gewerkt wordt; de regering zetelt en vanwege de politieke stabiliteit en neutraliteit diverse internationale instanties gevestigd zijn. Bruisen doet het net zoveel als een fles cola die al een week open staat. Leefbaar en veilig oogt het wel en met een hoge notering in Zuid-Amerikaas leefbaarste steden is de vergelijking Uruguay – Zwitserland geen vreemde. Terug naar Buenos Aires ging het met een combiticket van Buquebus, de maatschappij van de veerboot Buenos Aires – Colonia met aansluitende bussen naar Montevideo.
Bijna terug in Argentinië.
