Verlaten spoor kent geen grenzen! Vorige reportage kwam nog uit het uiterste zuiden van het land en deze keer bevinden we ons geheel in het noorden! :)
Deze reportage wilde ik sowieso nog doen, maar het op zeer korte termijn verdwijnen van de draaibrug heeft er wat extra vaart achter gezet.
De spoorlijn Leeuwarden - Stiens liep ooit door tot Dokkum en werd ook wel het 'Dokkummer lokaaltje' genoemd. Al snel werden de auto en bus concurrenten van het spoor. In de jaren '40 is het personenvervoer dan ook reeds gestaakt. Wel werd het spoor gebruikt voor goederenvervoer. Toen in 1975 het baanvak Holwerd - Dokkum gesloten werd, was Stiens het nieuwe eindpunt van de lijn. Uiteindelijk werd ook het goederenvervoer in 1995 opgeheven. In 1997 heeft de laatste keer een trein over deze spoorlijn gereden; een proefrit met een nieuw Talent-treinstel.
Eind 2006/begin 2007 heeft men grote stukken, voornamelijk aan het begin van de lijn, opgebroken. Verder ontbreekt het spoor bij veel overwegen. De lijn is dus momenteel niet meer te berijden en dat zal ook niet meer gebeuren. Onlangs heeft de gemeente nog gediscussieerd over het eventueel behouden van de draaibrug in Leeuwarden als aandenken aan deze lijn (gemeentelijk monument). Uiteindelijk heeft men besloten om de brug toch te slopen, omdat de conditie van (met name) de pijler te slecht zou zijn. Op zeer korte termijn zal de brug dus verdwijnen. Met de overige stukken spoorlijn tot Stiens zal dat ook binnen afzienbare tijd gebeuren. Hiermee komt er een einde aan deze noordelijke spoorlijn.
We starten uiteraard in Leeuwarden, aan de westzijde van het emplacement:
We zien hier in de verte twee afgekapte sporen. Deze gingen beide door richting Stiens. Eén spoor was echter een uithaalspoor en liep vlak voor de draaibrug dood.
Het enige goederenvervoer dat Leeuwarden nog kent, is containervervoer vanuit de terminal. Op de vorige foto staat uiterst links de toegangsweg voor de vrachtauto's. Dit bord stond aan het begin van deze weg en moet al best oud zijn. De NS heeft namelijk al heel wat jaren geen goederenvervoer meer...
Vlak voor de overweg staan nog de sleutelkastjes voor de bediening van de overwegbomen. Aan de paal zat ooit een S-bord met instructie hiervoor.
De voormalige overweg. Behalve aan de hekjes met bakens en het donkergekleurde asfalt is hier weinig meer van te vinden.
Ook aan de andere kant van de overweg is niet bepaald veel meer van het spoorverloop te zien. Men heeft hier een soort bassins gemaakt.
Na een stuk lopen over het opgebroken tracé, komen we bij de draaibrug aan. Het tweede spoor liep hier ten einde in een stootjuk.
De draaibrug en het einde van de oever. Let ook op het bordje rechts, dat aangaf of de brug veilig bereden kon worden.
De draaibrug met aan de andere kant van de Harlingervaart het vervolg van de lijn naar Stiens.
Detail van de bediening van de brug. Het vernielde stoplicht toonde ooit de stand van de brug aan de scheepvaart. De rangeerder moest hier van de locomotief af, snel omfietsen naar de andere kant en hier de brug in de goede stand leggen.
De draaibrug verkeert altijd in geopende stand. Zeer binnenkort zal deze gesloopt worden, helaas.
Een kijkje op de brug vanuit de brug naar het bedieningspaneel. Op de brug ligt het spoor er nog.
Close-up van het draaimechanisme en de middenpijler. Helaas verkeert deze blijkbaar in te slechte staat om de brug op te nemen als gemeentelijk monument, waardoor deze binnenkort gaat verdwijnen. Eigenlijk jammer, het zou mooi zijn geweest als de brug bewaard was gebleven met een DH-1 erop ;)
Aan de andere kant van de Harlingervaart ligt weer meteen een overweg en nog enkele meters spoor. Hierna houdt het weer op.
Ik betwijfel echter of het geheel opgebroken is. Zo nu en dan komt het namelijk nog tussen het zand tevoorschijn. Zo ook hier.
Nadat we van de parkeerplaatsen van de naastgelegen bedrijven af zijn, begint het spoor weer. Het loopt hier achter de huizen door en is flink begroeid.
Opeens houdt het op en moet ik een flink stuk omlopen om mijn weg te kunnen vervolgen.
Na de weg die achter de schutting lag, gaat het spoor weer verder. Het ligt hier in het begin zo hoog, omdat er twee stukken op elkaar gestapeld zijn.
Het spoor loopt hier dwars door een woonwijk.
Na een tijdje volgt een voormalige overweg.
Waarna het spoor weer verdwijnt onder de begroeiing.
Opeens staat er een oud F-bord en snelheidsbord langs het spoor.
De begroeiing is hier echt enorm! Tevens kan ik hier niet verder. Een hekwerk blokkeert de doorgang en daarnaast is het streng verboden het terrein van de luchtbasis Leeuwarden te betreden. Ik moet weer een flink stuk omlopen. Dit bleek een groot knelpunt te zijn. Ik heb anderhalf uur gezocht naar het verdere verloop van de lijn aan de andere kant van het vliegveld! Uiteindelijk heeft een oude buurtbewoner me kunnen vertellen hoe de lijn verder liep (hij begreep niet dat ik voor een rotte spoorlijn helemaal vanuit Limburg naar Friesland kwam
)Het blijkt dat het spoor na de vliegbasis een verraderlijke bocht maakt, waardoor dit niet recht achter de basis uitkomt.
Hier zijn we dan eindelijk aan de andere kant van de basis.
Tracé bij kilometer 5. De hectometerpaaltjes langs deze lijn zijn nagelnieuw. Deze zijn eind jaren '90 nog eens vervangen, toen de lijn al niet meer in gebruik was. Deze vorm van geldverkwisting heeft destijds nog kamervragen opgeleverd aan de toenmalige minister van verkeer en waterstaat. De lijn is hierdoor nog kort in het nieuws geweest.
Bij de volgende overweg is het spoor weer opgebroken.
Vlak voor het eind van het spoor zien we nog deze 'detectiestrepen' op het spoor. Dit zorgde ervoor dat een trein goed gedetecteerd werd voor de voormalige overweg, ondanks de roestige sporen.
Na de overweg buigt het spoor naar links.
We zijn hier in Jelsum. Hier heeft men over een strook van ongeveer 100 meter grint over het spoor gelegd. Vermoedelijk om zo een wandelpad te creëren.
Even later verdwijnt het spoor in de bosjes.
En na de bosjes komt het over een spoorbruggetje. Hierna volgt het plaatsje Cornjum.
Voormalige overweg. De huizen in de verte liggen in Stiens. We zijn er dus bijna!
Maar eerst volgt nog een spoorbrug met een gevandaliseerd (gestenigd) snelheidsbord.
Vlak na de eerste overweg in Stiens ligt een wissel, waarmee een oploopspoor ontstaat.
Het omloopspoor heeft een behoorlijke lengte en is duidelijk berekend op lange goederentreinen.
Uiteindelijk voegt het tweede spoor zich weer bij het eerste. Hier volgt ook voormalig station Stiens.
Het stationsgebouw van Stiens. In het midden onderaan op de foto zijn nog restanten van het perron zichtbaar.
Voorbij het station steken opeens twee sporen terug richting een bedrijf. Dit bedrijf zorgde voor het laatste goederenvervoer over deze lijn, tot 1995. Vanuit hier werden aardappels vervoerd naar Leeuwarden en verder. Een 2400, 2200, 6400-loc of soms zelfs een sik kwam hier de wagons halen. De aardappels werden vervoerd in vrieswagons (interfrigo) niet om ze in te vriezen maar om juist te voorkomen dat ze zouden bevriezen!
De wagons werden vanuit dit bedrijf naar het omloopspoor bij het voormalige station geduwd, waarna de loc omliep en koers zette richting Leeuwarden.
Even later houdt het spoor op. Vlak voor dit huis staat een stootjuk. Het spoor liep hier ooit verder naar Dokkum, maar is in de jaren '80 al opgebroken.
Uiterst links op de foto de bushalte met lijnen naar Leeuwarden, ideaal! :)
Tot zover dit verslag. Zoals je ziet, is er al heel veel van deze lijn verdwenen. Binnenkort gaat ook de draaibrug weg en dan is het nog maar een kwestie van tijd voordat de rest ook verdwijnt. Wil je zelf e.e.a. nog aanschouwen, wees dan snel, want ik verwacht dat hier zeer spoedig al het spoorverleden verdwenen zal zijn.
Dan rest ons nog een blik in het verleden te werpen:
Loc 2338 met 17 (!) wagons met pootaardappelen op het omloopspoor te Stiens. De trein zal kort daarna naar Leeuwarden vertrekken. In de verte het stationsgebouw van Stiens.
29 december 1988
Tijdens de een na laatste aardappelcampagne is sik 343 aan de beurt om het vervoer naar Leeuwarden te verzorgen. Geen pretje, zo'n sik in de ijzige kou!
23 november 1993
Loc 2411 passeert de draaibrug.
29 oktober 1987
Zelfs Wadlopers (3103 en 3224) hebben de lijn naar Stiens bereden tijdens een excursierit van de NVBS. Hier staat de trein op het terrein van het aardappelbedrijf. Wat was ik graag bij deze rit geweest!
11 april 1992
En dan de laatste foto van de aller, aller, allerlaatste rit over deze spoorlijn. Een nagelnieuw Talenttreinstel maakt een proefrit naar Stiens en terug en passeert hier de draaibrug.
22 februari 1997
Bron en achtergrondinformatie van deze mooie foto's, is hier te vinden (Van oude lijntjes, treintjes, de dingen die voorbijgaan, Oege Kleijne).
Had je geen stafkaart op de kop kunnen tikken waarop het tracé te volgen valt?