Bee bezoekt: Steden in Baden-Württemberg
Geplaatst: di 02 aug 2011, 23:48
De afgelopen weken heb ik een bezoek gebracht aan de steden Stuttgart, Karlsruhe en Mannheim in Duitsland.
De heenreis was door een fout bij het maken van de reserveringen behoorlijk saai, met een ICE van Amsterdam naar Keulen en daar een overstap op een ICE naar Stuttgart (die daarna nog verder naar München zou gaan). Ik had eigenlijk de IC van Keulen naar Stuttgart willen hebben die langs de Rijn rijdt, maar helaas. De ICE van Keulen naar Stuttgart was behoorlijk lang, want hij werd gereden door maar liefst 2 ICE-3's. Ik heb ook nog een WK Vrouwenvoetbal ICE gezien, maar helaas is het niet gelukt die op de foto te krijgen.
In Stuttgart waren beide jeugdherbergen vol en privé hostels waren toch flink aan de prijs, dus had ik een aantal overnachtingen in Ludwigsburg, een stadje vlak ten noorden van Stuttgart en aangesloten op de S-Bahn van Stuttgart.
Ludwigsburg heeft een eigen vervoersbedrijf, LVL, dat een behoorlijk uitgebreid stadsnet uitbaat. Alle bussen zijn wit met een paarse voorkant en extreem oncomfortabel. De stoelen zijn nog meer plastic met een stofje dan in Nederland en de wegen zijn er slecht, dus lekker zitten doe je niet. Aangezien de Jeugdherberg 4 kilometer van het station af lag en Ludwigsburg behoorlijk heuvelrijk was had ik niet zo veel keuze.
Stadsbus LVL (Ludwigsburg). De meeste bussen hadden veel reclame, vaak ook over de ramen heen. En ook van binnen waren het rijdende reclamezuilen met op alle ramen kleine advertenties, grote posters. Ze hadden ook een informatiesysteem binnen, dat bestond uit een toetsenbordje waarbij de chauffeur bij elke halte de haltecode invoerde zodat de naam van de halte op het display verscheen.
In Stuttgart kan je op vertoon van een reservering voor een hotel/hostel een dagkaart voor 3 dagen OV krijgen. Er zijn twee varianten. Een voor de stad en een voor het hele verkeersverbond. Die laatste kost slechts 14,50, een uitstekende deal want een normale dagkaart voor de hele regio kost net iets meer dan 10 euro per dag.
Ludwigsburg wordt aangedaan door lijn S4 en S5 van de S-Bahn, vanuit Stuttgart in een 10-20 minuten takt. Alle treinen rijden slechts tot Stuttgart Schwabstraße. Daarnaast stoppen er ook meerdere RB's en RE's. Deze worden gereden door de bekende dubbeldekkers of de ouderwetse N-wagens.
S-Bahn Stuttgart op station Ludwigsburg. De S-Bahn van Stuttgart wordt gereden met zowel BR 423 als de hierboven zichtbare BR 420. Dit laatste materieel doet heel erg aan een metro denken. Vier deuren per rijtuig, geen overgangen naar een volgend rijtuig en trekt verrekte snel op maar rijdt niet echt snel. In Stuttgart rijdt de S-Bahn door een heel erg diepe tunnel, vanuit het Hbf moet je maar liefst 2 hele lange roltrappen af om beneden te komen
Heel erg diep S-Bahnstation. Dit is bovenaan een roltrap in een ondergrondse stationshal en beneden is het perron. Niet heel erg verbazingwekkend is het dan ook op de stations behoorlijk warm.
Stuttgart heeft een aantal toeristische trekpleisters maar erg veel zijn het ook weer niet aangezien Stuttgart nog maar weinig restanten heeft van voor de oorlog. De meeste verwoeste gebouwen zijn niet heropgebouwd en de gebouwen die er nog stonden zijn voor het grootse deel afgebroken.
Stuttgart Schloßplatz. Dit is het centrale plein van Stuttgart. Aan dit plein staat het Nieuwe Kasteel.
Het kasteel van Stuttgart. Ik ben even aan de andere kant van die reusachtige gedenkzuil gaan staan.
Königsbau in Stuttgart. Dit pand is tegenover het kasteel neergezet. Het was eerst een balzaal/toneelzaal. Na de tweede wereldoorlog is het opnieuw gebruikt. In de jaren 90 werd het als aandelenbeurs gebruikt, maar tegenwoordig is het samen met het gebouw er achter een groot winkelcentrum.
Markthal, gelegen op een kleine afstand van het Schloßplatz.
Stuttgart heeft een uitgebreid netwerk van Stadtbahnen, wat ik op drie stukken na volledig heb bereden in de tijd dat ik er was. Het netwerk heeft een grote uitdaging, namelijk de steile heuvels en bergen in de omgeving. De ombouw van metersporige tram tot normaalsporige stadtbahn, die bijna 30 jaar heeft geduurd wordt eind dit jaar afgesloten als het laatste stuk van lijn U15 naar Stammheim in gebruik wordt genomen.
De Stadtbahn is technisch gezien behoorlijk saai. Alle haltes hebben hoge perrons, alle voertuigen zien er bijna hetzelfde uit van buiten en van binnen (er zijn enkele verschillen) en de meeste lijnen rijden elke 10 minuten (behalve U5, U8 en U12, die rijden elke 20 minuten). In de binnenstad is bijna alles ondergronds, maar de tunnels volgen het stratenpatroon, er zitten een flink aantal scherpe bochten in de tunnels. Buiten de binnenstad zijn er nog diverse stations ondergronds of half-verdiept. De lijnen gaan soms behoorlijk ver de regio in en rijden door behoorlijk landelijke gebieden. Nog een ding dat mij heel erg opviel was de stem van de omroepster, die klonk behoorlijk boos en ongezellig.
Leswagen vlakbij Technische Akademie. Dit is aan de tak van U7 en U8 naar Ostfildern. De lijn verbindt hier diverse dorpjes tot het eindpunt in Nellingen.
Behalve lijn U6 en U7 rijden op alle andere lijnen alleen maar losse stellen. Dat lijkt krap, maar dat is het niet. Elk tramstel (ik moet toegeven, het lijken net metro's) bestaat uit twee bakken. De meeste hebben daartussen geen overloop, maar samen bieden ze ongeveer 130 zeer comfortabele zitplaatsen aan. Staanplaatsen zijn er buiten de spits bijna nooit :pos:
Stuttgart: U7 richting Mönchfeld op weg naar Kreuzbronnen. Twee stellen samen maken een behoorlijk lange tram.
Daarna ben ik teruggereden naar de Fernsehturm een flink stuk terug. Voor een klein bedrag kan je met een lift naar het openlucht (!) uitzichtplatform waar je een uitstekend uitzicht over de volledige regio hebt.
Stuttgart Hbf vanuit de Fernsehturm. Deze foto laat goed zien wat het plan Stuttgart 21 inhoudt. Alle bovengrondse treinsporen op de foto verdwijnen en dwars daarop wordt een tunnelstation geboord. Dit station ligt deels onder het park naast het station waar veel oude bomen in staan die dan gekapt moeten worden. Het park staat tegenwoordig vol met kampeerders tegen Stuttgart 21. De spoorwegen propaganderen in de volledige deelstaat met treinen die Stuttgart 21 promoten en op de stations met posters met 21 redenen waarom het project moet doorgaan. Toen ik er was vond er een massale demonstratie plaats van mensen die tegen de plannen zijn, die willen graag K21 (Kopstation 21). Het laatste nieuws is dat er een compromis zou zijn, maar daarvan ken ik de details niet.
Een groot deel van Stuttgart Hbf ligt trouwens al onder de grond. Bijvoorbeeld het S-Bahnstation, een groot overdekt winkelplein en het viersporige stadtbahnstation.
Vallei van Stuttgart
Tramhalte bij de Fernsehturm. Hier is ook nog de laatste keerlus van het oude metersporige tramnet te zien. Deze keerlus is bewaard omdat het traject van U15 ook nog de metersporige rails heeft die worden gebruikt door wekelijkse ritten met museumtrams. Helaas niet op de dagen dat ik er was, maar de route van U15 gaat niet met tunnels door de bergrug heen, maar over kronkelende wegen over een berg heen met regelmatig mooie uitzichten en steile hellingen :D U7 en U8 gaan wel door lange tunnels, die beginnen direct na het lage lange perron.
Dan heb je nog een andere metersporige lijn in Stuttgart, de tandradbaan, formeel ook wel bekend als lijn 10. Dit lijntje maakt een erg steile stijging vanaf het Marienplatz net buiten het centrum van Stuttgart en wordt gereden met wagentjes die op de Stadtbahn lijken, maar gewoon trappen hebben achter de deur en slechts uit een rijtuig bestaan. Er zit ook een fietswagen voor of achter (altijd aan de bergkant) waar reizigers gratis hun fiets op kunnen plaatsen :) Gedurende de hele route wordt het tandrad gebruikt, ook op een vlak stuk midden op straat, wat nog een hoop kabaal produceert :o
Tandradbaan Stuttgart, eindpunt Degerloch op de berg.
Tandradbaan Stuttgart Marienplatz, het eindpunt in het dal.
Tandradbaan Stuttgart. Tandradbaan rijdt weg van Marienplatz.
Er is ook nog een bergbaan/kabelbaan in de buurt, maar die was wegens renovatie twee weekjes gesloten :(
Tot slot een overzichtsfoto van het Trammuseum in Stuttgart, waar metersporig materieel van de SSB en twee andere voormalige trambedrijven uit de regio staat (zoals de END in Esslingen).
Trammuseum Stuttgart. Vanuit dit museum dat in een oude remise zit worden ook wekelijks oldtimerritten met de laatste dienstwagens van tramlijn 15 gemaakt. Toen ik het museum uitliep zag ik nog een slijptram voorbijkomen, maar die kon helaas niet op de foto.
In volgende delen Karlsruhe en de regio Mannheim.
De heenreis was door een fout bij het maken van de reserveringen behoorlijk saai, met een ICE van Amsterdam naar Keulen en daar een overstap op een ICE naar Stuttgart (die daarna nog verder naar München zou gaan). Ik had eigenlijk de IC van Keulen naar Stuttgart willen hebben die langs de Rijn rijdt, maar helaas. De ICE van Keulen naar Stuttgart was behoorlijk lang, want hij werd gereden door maar liefst 2 ICE-3's. Ik heb ook nog een WK Vrouwenvoetbal ICE gezien, maar helaas is het niet gelukt die op de foto te krijgen.
In Stuttgart waren beide jeugdherbergen vol en privé hostels waren toch flink aan de prijs, dus had ik een aantal overnachtingen in Ludwigsburg, een stadje vlak ten noorden van Stuttgart en aangesloten op de S-Bahn van Stuttgart.
Ludwigsburg heeft een eigen vervoersbedrijf, LVL, dat een behoorlijk uitgebreid stadsnet uitbaat. Alle bussen zijn wit met een paarse voorkant en extreem oncomfortabel. De stoelen zijn nog meer plastic met een stofje dan in Nederland en de wegen zijn er slecht, dus lekker zitten doe je niet. Aangezien de Jeugdherberg 4 kilometer van het station af lag en Ludwigsburg behoorlijk heuvelrijk was had ik niet zo veel keuze.
Stadsbus LVL (Ludwigsburg). De meeste bussen hadden veel reclame, vaak ook over de ramen heen. En ook van binnen waren het rijdende reclamezuilen met op alle ramen kleine advertenties, grote posters. Ze hadden ook een informatiesysteem binnen, dat bestond uit een toetsenbordje waarbij de chauffeur bij elke halte de haltecode invoerde zodat de naam van de halte op het display verscheen.
In Stuttgart kan je op vertoon van een reservering voor een hotel/hostel een dagkaart voor 3 dagen OV krijgen. Er zijn twee varianten. Een voor de stad en een voor het hele verkeersverbond. Die laatste kost slechts 14,50, een uitstekende deal want een normale dagkaart voor de hele regio kost net iets meer dan 10 euro per dag.
Ludwigsburg wordt aangedaan door lijn S4 en S5 van de S-Bahn, vanuit Stuttgart in een 10-20 minuten takt. Alle treinen rijden slechts tot Stuttgart Schwabstraße. Daarnaast stoppen er ook meerdere RB's en RE's. Deze worden gereden door de bekende dubbeldekkers of de ouderwetse N-wagens.
S-Bahn Stuttgart op station Ludwigsburg. De S-Bahn van Stuttgart wordt gereden met zowel BR 423 als de hierboven zichtbare BR 420. Dit laatste materieel doet heel erg aan een metro denken. Vier deuren per rijtuig, geen overgangen naar een volgend rijtuig en trekt verrekte snel op maar rijdt niet echt snel. In Stuttgart rijdt de S-Bahn door een heel erg diepe tunnel, vanuit het Hbf moet je maar liefst 2 hele lange roltrappen af om beneden te komen
Heel erg diep S-Bahnstation. Dit is bovenaan een roltrap in een ondergrondse stationshal en beneden is het perron. Niet heel erg verbazingwekkend is het dan ook op de stations behoorlijk warm.
Stuttgart heeft een aantal toeristische trekpleisters maar erg veel zijn het ook weer niet aangezien Stuttgart nog maar weinig restanten heeft van voor de oorlog. De meeste verwoeste gebouwen zijn niet heropgebouwd en de gebouwen die er nog stonden zijn voor het grootse deel afgebroken.
Stuttgart Schloßplatz. Dit is het centrale plein van Stuttgart. Aan dit plein staat het Nieuwe Kasteel.
Het kasteel van Stuttgart. Ik ben even aan de andere kant van die reusachtige gedenkzuil gaan staan.
Königsbau in Stuttgart. Dit pand is tegenover het kasteel neergezet. Het was eerst een balzaal/toneelzaal. Na de tweede wereldoorlog is het opnieuw gebruikt. In de jaren 90 werd het als aandelenbeurs gebruikt, maar tegenwoordig is het samen met het gebouw er achter een groot winkelcentrum.
Markthal, gelegen op een kleine afstand van het Schloßplatz.
Stuttgart heeft een uitgebreid netwerk van Stadtbahnen, wat ik op drie stukken na volledig heb bereden in de tijd dat ik er was. Het netwerk heeft een grote uitdaging, namelijk de steile heuvels en bergen in de omgeving. De ombouw van metersporige tram tot normaalsporige stadtbahn, die bijna 30 jaar heeft geduurd wordt eind dit jaar afgesloten als het laatste stuk van lijn U15 naar Stammheim in gebruik wordt genomen.
De Stadtbahn is technisch gezien behoorlijk saai. Alle haltes hebben hoge perrons, alle voertuigen zien er bijna hetzelfde uit van buiten en van binnen (er zijn enkele verschillen) en de meeste lijnen rijden elke 10 minuten (behalve U5, U8 en U12, die rijden elke 20 minuten). In de binnenstad is bijna alles ondergronds, maar de tunnels volgen het stratenpatroon, er zitten een flink aantal scherpe bochten in de tunnels. Buiten de binnenstad zijn er nog diverse stations ondergronds of half-verdiept. De lijnen gaan soms behoorlijk ver de regio in en rijden door behoorlijk landelijke gebieden. Nog een ding dat mij heel erg opviel was de stem van de omroepster, die klonk behoorlijk boos en ongezellig.
Leswagen vlakbij Technische Akademie. Dit is aan de tak van U7 en U8 naar Ostfildern. De lijn verbindt hier diverse dorpjes tot het eindpunt in Nellingen.
Behalve lijn U6 en U7 rijden op alle andere lijnen alleen maar losse stellen. Dat lijkt krap, maar dat is het niet. Elk tramstel (ik moet toegeven, het lijken net metro's) bestaat uit twee bakken. De meeste hebben daartussen geen overloop, maar samen bieden ze ongeveer 130 zeer comfortabele zitplaatsen aan. Staanplaatsen zijn er buiten de spits bijna nooit :pos:
Stuttgart: U7 richting Mönchfeld op weg naar Kreuzbronnen. Twee stellen samen maken een behoorlijk lange tram.
Daarna ben ik teruggereden naar de Fernsehturm een flink stuk terug. Voor een klein bedrag kan je met een lift naar het openlucht (!) uitzichtplatform waar je een uitstekend uitzicht over de volledige regio hebt.
Stuttgart Hbf vanuit de Fernsehturm. Deze foto laat goed zien wat het plan Stuttgart 21 inhoudt. Alle bovengrondse treinsporen op de foto verdwijnen en dwars daarop wordt een tunnelstation geboord. Dit station ligt deels onder het park naast het station waar veel oude bomen in staan die dan gekapt moeten worden. Het park staat tegenwoordig vol met kampeerders tegen Stuttgart 21. De spoorwegen propaganderen in de volledige deelstaat met treinen die Stuttgart 21 promoten en op de stations met posters met 21 redenen waarom het project moet doorgaan. Toen ik er was vond er een massale demonstratie plaats van mensen die tegen de plannen zijn, die willen graag K21 (Kopstation 21). Het laatste nieuws is dat er een compromis zou zijn, maar daarvan ken ik de details niet.
Een groot deel van Stuttgart Hbf ligt trouwens al onder de grond. Bijvoorbeeld het S-Bahnstation, een groot overdekt winkelplein en het viersporige stadtbahnstation.
Vallei van Stuttgart
Tramhalte bij de Fernsehturm. Hier is ook nog de laatste keerlus van het oude metersporige tramnet te zien. Deze keerlus is bewaard omdat het traject van U15 ook nog de metersporige rails heeft die worden gebruikt door wekelijkse ritten met museumtrams. Helaas niet op de dagen dat ik er was, maar de route van U15 gaat niet met tunnels door de bergrug heen, maar over kronkelende wegen over een berg heen met regelmatig mooie uitzichten en steile hellingen :D U7 en U8 gaan wel door lange tunnels, die beginnen direct na het lage lange perron.
Dan heb je nog een andere metersporige lijn in Stuttgart, de tandradbaan, formeel ook wel bekend als lijn 10. Dit lijntje maakt een erg steile stijging vanaf het Marienplatz net buiten het centrum van Stuttgart en wordt gereden met wagentjes die op de Stadtbahn lijken, maar gewoon trappen hebben achter de deur en slechts uit een rijtuig bestaan. Er zit ook een fietswagen voor of achter (altijd aan de bergkant) waar reizigers gratis hun fiets op kunnen plaatsen :) Gedurende de hele route wordt het tandrad gebruikt, ook op een vlak stuk midden op straat, wat nog een hoop kabaal produceert :o
Tandradbaan Stuttgart, eindpunt Degerloch op de berg.
Tandradbaan Stuttgart Marienplatz, het eindpunt in het dal.
Tandradbaan Stuttgart. Tandradbaan rijdt weg van Marienplatz.
Er is ook nog een bergbaan/kabelbaan in de buurt, maar die was wegens renovatie twee weekjes gesloten :(
Tot slot een overzichtsfoto van het Trammuseum in Stuttgart, waar metersporig materieel van de SSB en twee andere voormalige trambedrijven uit de regio staat (zoals de END in Esslingen).
Trammuseum Stuttgart. Vanuit dit museum dat in een oude remise zit worden ook wekelijks oldtimerritten met de laatste dienstwagens van tramlijn 15 gemaakt. Toen ik het museum uitliep zag ik nog een slijptram voorbijkomen, maar die kon helaas niet op de foto.
In volgende delen Karlsruhe en de regio Mannheim.