NS wil einde aan belterreur

[Geert]

NS wil einde aan belterreur

Luidruchtig belgedrag blijkt de grootste irritatie onder treinreizigers. NS-directeur Aad Veenman hoopt dat mensen zich er van bewust worden dat je met een normaal stemgeluid ‘buitengewoon goed verstaanbaar bent’. ‘Mensen denken dat ze door het kleine microfoontje van hun telefoon heel hard moeten spreken, maar dat is helemaal niet zo. Sommige mensen denken volgens mij zelfs dat ze hoogst persoonlijk de zendmast aan moeten spreken als ze mobiel bellen.’

Reizigersorganisatie Rover bevestigt dat de klachten over asociaal gedrag van medereizigers toenemen. Luidruchtige telefoongesprekken, MP3-spelers op maximaal volume en vieze coupés vormen momenteel de grootste irritaties van treinreizigers. NS-directeur Veenman belooft dat conducteurs meer gaan ingrijpen, ‘Maar als u ziet hoeveel mensen om een beller heen zitten en hoeveel keer de conducteur voorbijkomt, dan is het het meest effectief als de omgeving dat doet’, betoogt Veenman.

Om asociale treinreizigers aan te pakken, mogen conducteurs sinds 1 januari alleen hun stem gebruiken. Lukt het niet met verbale middelen, dan moeten ze een mobiel hulpteam oproepen dat wél bevoegd is om geweld te gebruiken. Geen goed plan, vindt Rover. Als het aan de reizigersorganisatie ligt, zouden conducteurs juist actiever moeten kunnen optreden tegen reizigers die zich misdragen.

Veenman is het daarmee niet eens. ‘Alle conducteurs hebben opsporingsbevoegdheden. Het is nu alleen vereist om een extra training te volgen voor het gebruiken van geweld.’ Volgens hem is onterecht het spookbeeld ontstaan dat het onveilig is in de trein. ‘Daar kan ik echt boos om worden. Het veiligheidsgevoel in treinen en op stations is nog nooit zo hoog geweest. Het is volstrekte waanzin dat conducteurs in het leven zouden zijn geroepen om te slaan.’

‘Alles draait om een goede spits’
De grote knuffelbeer van de spoorwegen vertrekt.

Wat kan ik er nog aan doen om ervoor te zorgen dat u blijft? Zeg me waar ik een pistool tegen uw lichaam moet zetten om dat voor elkaar te krijgen.’ We staan op de gang van het Haagse perscentrum Nieuwspoort en luisteren naar de hartenkreten van Rikus Spithorst van reizigersorganisatie Rover. De reizigersvereniging die geregeld lijnrecht tegenover de NS-directie staat, wil president-directeur van de Nederlandse Spoorwegen Aad Veenman nog niet kwijt. Maar het vertrek van Veenman staat vast. ‘Het staat in het jaarverslag, aan het eind van het jaar vertrek ik’, zegt de 60-jarige topman.

Selfmademan Aad Veenman, die op de lts begon met bankwerken schopte het tot hoogleraar aan de TU Delft en voorman van de Nederlandse Spoorwegen. En hij is geliefd. ‘Met Aad kun je geen ruzie maken’, zeggen zijn directe medewerkers. Aad Veenman, die op plek acht staat in de top honderd van machtige bestuurders van Fem Business, ís NS.

Een paar dagen later zit Aad Veenman weer op kantoor. Hij kijkt uit over Utrecht Centraal en het rangeerterrein. ‘Als je over drie kwartier naar buiten kijkt, zie je daar de treinen staan die alleen in de spits rijden’, wijst hij. Juist de treinen die amper worden gebruikt kosten de vervoerder heel wat hoofdbrekens. Al ruim een jaar is de NS in gesprek met het ministerie van Verkeer en Waterstaat over een variabele prijs van treinkaartjes. De NS wil dat reizigers die niet gebonden zijn aan de spits op een ander tijdsstip gaan reizen. De spoorwegen hebben, binnen de afspraken met de overheid, de mogelijkheid om tarieven aan te passen.

‘Het is niet zo dat een van de twee partijen niet wil’, verklaart Veenman. ‘Maar je moet wel héél goed nadenken voor je iets verandert. Een aantal jaren geleden gingen in Duitsland, bij de Deutsche Bahn, de tarieven op de schop. Het was chaos! Het was zo erg dat ze binnen een half jaar de hele zaak weer terug hebben gedraaid. Wij gaan niet over één nacht ijs.’

Toch sluit de topman niet uit dat er ook in ons land aan de tarieven gesleuteld zal worden. ‘In Nederland zien we ook al jaren een enorme scepsis bij het invoeren van een nieuwe dienstregeling. Dat praten we elkaar aan. Uiteindelijk draait de nieuwe dienstregeling, hebben we meer tevreden klanten én rijden er tweehonderd treinen per dag extra.’

De groei van het aantal reizigers is afgevlakt. Is de capaciteit van het spoor bereikt?
‘In 2005 en 2006 groeide het aantal reizigers met 5 procent per jaar. Het afgelopen jaar was dat drie procent. Wij denken dat het mogelijk is om die 3 procent groei over een langere periode vast te houden. Het kabinet heeft de ambitie om 5 procent per jaar te groeien. Jaar in jaar uit 5 procent groeien is enorm. In 2008 zitten we al met een tekort aan spoorcapaciteit.’

Is het streven van het kabinet irreëel?
‘Dat zeg ik niet. Maar alleen met bijzondere inspanning kun je meer dan 3 procent per jaar groeien. Daar zullen we specifieke plannen voor moeten ontwikkelen.’

Wanneer is de top bereikt?
‘Dit jaar hebben we al gezien dat het krap is. ProRail heeft in 2008 niet aan onze vraag kunnen voldoen. Daaruit blijkt wel dat het vol is op het spoor. Maar vergelijk het met sport: telkens wanneer je denkt dat het record is gezet, blijkt het toch beter of sneller te kunnen. Nieuwe ontwikkelingen maken het mogelijk om oude records te breken. Als we op de lange termijn aan de vraag willen voldoen, moeten we nog tientallen procenten aan capaciteit winnen op weg naar 2020.’

U vergelijkt het met sport, maar een voetbalfan weet als geen ander hoe belangrijk het is om te investeren in een goede spits. U vroeg Eurlings om acht miljard euro.
‘Dat is een dure spits, hè?’, reageert Aad Veenman adrem. ‘Mooie woordkeus, want het geld is ook vooral bestemd voor de spits. Dat is het moment van de dag waarop je je capaciteit aan alle kanten nodig hebt.’

Toch beloofde Verkeersminister Eurlings maar 4,5 miljard euro. Hij heeft bovendien nog maar de helft van dat bedrag.
‘Als je alleen naar de infrastructuur kijkt, dan heb je – áls je tussen de drie en de vijf procent wilt groeien op weg naar 2020 – zeker acht miljard nodig. Tien miljard misschien zelfs wel. Maar we moeten ook kijken of we anders kunnen werken. Hoe we dingen slimmer kunnen aanpakken. Daarom hebben we samen met minister Eurlings, ProRail en de NS een omvangrijk actieplan bedacht. De overheid investeert 4,5 miljard in nieuw spoor en wij 3,5 miljard in nieuwe treinen. We zien dat we echt alle zeilen bij moeten zetten om die groei te realiseren. Minister Eurlings moet in 2008 wel dekking krijgen voor ongeveer de helft van dat bedrag. Anders zie ik echt een enorm capaciteitsprobleem ontstaan.’

Moeten we voor de groei niet toe naar een systeem zoals de metro, waarbij elke tien minuten een trein rijdt tussen de grote stations?
‘De term metro ligt lekker in gehoor, maar ook in de toekomst zul je verschillende typen treinen houden. Er is maar één stukje spoor in Nederland – de Betuweroute – waar het goederenvervoer gescheiden is van personenvervoer. De snelheid van het hele systeem wordt nu bepaald door de traagste trein die het langzaamst remt of optrekt. Als je er één goederentrein uithaalt, dan kun je daar bijna twee andere treinen voor in de plaats zetten. Maar dat kan natuurlijk niet, omdat ook goederenvervoer van belang is voor de Nederlandse economie. Goederentreinen zullen gebruik blijven maken van hetzelfde spoor.’

Is de metro het systeem van de toekomst?
‘Zeker niet voor het hele land. Dat kan helemaal niet. Voor grote vervoersstromen wel. Daarvoor moet je met alle grote lijnen van twee naar vier sporen. In de Randstad gaan we al naar een hogere frequentie: zes intercity’s en zes sprinters per uur. Afhankelijk van je bestemming heb je dan zes tot twaalf treinen per uur tot je beschikking. Daardoor kijk je niet meer op de spoorklok, maar zie je dat de trein over drie of zeven minuten gaat.’

Volgens Rover is de grootse irritatie de medereiziger. Mobieltjes, harde muziek, volle afvalbakken, vieze bankjes. Klopt dat?
‘Een aantal jaren geleden was roken de grootste irritatie bij de reiziger. Met stip op één staat nu het gebruik van de mobiele telefoon. De klachten daarover zitten meer in de tweede klasse.’

Heeft u een boodschap voor de notoire beller?
‘Mensen denken dat ze door het kleine microfoontje van hun telefoon heel hard moeten spreken. Dat ís niet zo, maar op de een of andere manier doen mensen dat toch elke keer weer. Mensen moeten zich ervan bewust worden dat je met een normaal stemgeluid buitengewoon goed verstaanbaar bent aan de andere kant van de lijn. Sommige mensen denken dat als ze mobiel bellen, ze hoogst persoonlijk de zendmast aan moeten spreken.’

Wat gaat u daar aan doen?
‘We proberen onze voorzieningen daarop aan te passen. We gaan de huisregels helder maken en we hebben geconstateerd dat stiltecoupés goed werken, maar dat de zichtbaarheid ervan onvoldoende is. We gaan de stiltecoupés zichtbaarder maken.’

Maar ook in de coupés waar het al zichtbaarder gemaakt is, blijven mensen bellen.
‘Wij willen dat mensen elkaar daarop aanspreken.’

Is dat geen taak voor de conducteurs?
‘Conducteurs gaan mensen vaker erop aanspreken als ze luid bellen. Dat doen ze al. Maar als u ziet hoeveel mensen om een beller heen zitten is het het meest effectief als de omgeving dat ook doet. We zien al een toename van het aantal mensen dat er iets van zegt, zeker als het in een stiltecoupé gebeurt. Mensen zeggen gewoon: u heeft het niet in de gaten, maar het is een stiltecoupé.’

Welke extra maatregelen gaat u treffen?
‘We hebben nog geen concreet aanvalsplan, maar we proberen het beter bespreekbaar te maken en mensen erop attent te maken. De huisregels staan overal in elk rijtuig, blijkbaar moeten we mensen er meer op wijzen. Het is een kwestie van algemeen fatsoen. Dit zijn dingen die je niet bij wet moet gaan regelen, dit moet je in het gedrag zien te veranderen.’

Gaat u het aantal stiltecoupés uitbreiden?
‘In intercity’s is zo’n twintig tot dertig procent al stiltecoupés. In stoptreinen zijn geen stiltecoupés. Wat je namelijk ziet is dat naarmate de reis langer wordt, de neiging om te bellen groter is. Maar je kunt natuurlijk niet alles tot stiltecoupé verklaren.’

Tijd voor een grootschalige campagne in kranten, op billboards, radio en tv?
‘We beginnen met een interview in De Pers.’

Is het lastiger voor conducteurs om mensen aan te spreken op hun gedrag, omdat zij minder bevoegdheden hebben om geweld te gebruiken?
Veenman verheft zijn stem. ‘Het lijkt wel alsof wij conducteurs aan het opleiden zijn om mensen te meppen. Dat slaat nergens op. Daar kan ik echt boos om worden. Alle conducteurs hebben opsporingsbevoegdheden. Het is nu alleen vereist om een extra training te volgen voor het gebruiken van geweld.’

Dit raakt u duidelijk.
‘Dat komt door het spookbeeld dat het onveilig is in de trein en dat onze conducteurs in het leven zijn geroepen om te slaan. Het veiligheidsgevoel in treinen en op stations is nog nooit zo hoog geweest. Het aantal incidenten van verkeerd gedrag en stemverheffing tot echte incidenten is voor het vijfde jaar op rij spectaculair gedaald.’

U stopt aan het eind van dit jaar bij de NS, maar u bent nog zo energiek. Gaat u echt met pensioen?
‘Ik heb nog een contract tot het eind van het jaar, maar dat ik dan zou stoppen met werken lijkt me heel sterk. Daar geloof ik helemaal niets van.’ ‘Dat vind ik zo’n wonderlijke uitdrukking, daar ga ik in elk geval niet achter staan’, zegt NS-directeur Veenman stellig. ‘Een strippenkaart is een heel eenvoudig systeem, maar het is ook heel ondoorzichtig. Je kunt een strippenkaart in Amsterdam kopen en in Groningen gebruiken. Regionale vervoerders moeten statistisch onderzoek doen om na te gaan wat hun opbrengsten zijn. Pas na vijftien maanden komen zij tot een afrekening die onnauwkeurig blijft.’

De NS hebben dankzij de kaartautomaten wel binnen 24 uur inzicht in de inkomsten. ‘Voor ons biedt de chipkaart de mogelijkheid om over te stappen van de bus, tram en metro op de trein.’
Toch is het niet alleen maar rozengeur en maneschijn. De chip is gehackt, het beveiligingssysteem van de papieren kaart was lek, oplaadautomaten en toegangspoortjes werkten slecht en het project is vertraagd. Deze opsomming schiet bij NS-directeur Veenman in het verkeerde keelgat. ‘Dit is een aanzet naar een drama-redenering. Daar is geen sprake van. Ja, het duurt langer, maar we zitten nog binnen de geraamde kosten. In Londen zijn zeven miljoen kaarten met dezelfde chip in omloop en dat loopt als een trein. Alleen wij zijn er nog niet.’

Hij verwacht de chipkaart in 2009 in gebruik te nemen. ‘Maar voor we de treinkaartjes gaan afschaffen moet er eerst een ruime acceptatie zijn van de chipkaart. Het afschaffen van papieren kaartjes gaat zeker niet op hetzelfde moment gebeuren.’

NS is grootaandeelhouder van Trans Link Systems, het bedrijf dat verantwoordelijk is voor de chipkaart. Op de vraag op hoeveel de teller staat, wil Veenman niet ingaan. ‘Wij geven geen jaarcijfers over investeringen.’ Op de vraag of hij dan een schatting kan maken, blijft hij het antwoord eveneens schuldig. ‘Er worden enorme investeringen gedaan die allemaal binnen de begroting vallen. Ik ga geen schatting doen. Voor ik het weet zit ik er een beetje naast en dan hoor ik dat weer.’

Bron: De Pers.nl

[AppleMoose]

Eindelijk wordt er hier aandacht aan besteedt. Nu maar hopen dat de maatregelen effect zullen hebben!

[M57]

AT5 maakte hier een aardig item over in het programma Voxpop. Je kunt het via deze link bekijken.

[Fles]

Nou nog een tuchtlesje instapdiscipline en een verbod op sleepkoffers graag

[webguy]

Weet iemand of Man bijt Hond hier nog iets mee heeft gedaan? Ze zochten namelijk mensen om iets grappigs uit te gaan halen...