Deel 2: Burgas-Ankara
Na een paar hele fijne dagen in Ankara was het tijd om weer verder te reizen. Vanuit Ankara ging de reis per trein verder oostwaards naar Erzurum. Vanaf daar gingen we over de weg terug naar het noorden, naar de kust van de Zwarte Zee. In dit deel volgt een verslag van dit stuk reis, alsmede enkele foto's uit Erzurum. In totaal bevat dit deel 63 foto's. De foto's van Batumi volgen in het volgende deel.
We beginnen in Ankara, op het hoofdstation. Met de metro kun je er redelijk makkelijk komen vanaf Ankaraystation Maltepe, al moet je wel even zoeken naar de ingang van de lange voetgangerstunnel die naar het station loopt. In de tunnel zelf kun je allerhande legerkleding kopen, naast de standaard "tunnelwinkeltjes" die je in elke voetgangerstunnel in Turkije en in het voormalige Oostblok tegenkomt. Station Ankara is mooi en goed uitgerust. Er zit een kleine Tourist Information, waar je heel goed geholpen wordt. De beambte sprak vloeiend Engels en ze hadden mooie stadskaarten. Vanaf dit station vertrokken we met de "Doğu Ekspresi" (vrij vertaald: Oost-Express) naar Erzurum, al rijdt de trein nog verder door naar Kars. Tot de sluiting van station Haydarpasa reed deze trein nog vanuit Istanbul, maar tegenwoordig begint en eindigt de trein in Ankara. We hoopten dat de TCDD ons nu wat beter kon overtuigen, vorig jaar viel het namelijk behoorlijk tegen. Het personeel op de treinvervangende bus van Kapıkule naar Istanbul was buitengewoon onbeleefd tegen iedereen, het leek er toen vooral op dat ze iedereen aan het wegpesten waren. Goed, de tickets voor de Doğu Ekspresi kun je online boeken via de website van de TCDD vanaf ongeveer 15 dagen van te voren. Het kostte wat moeite, maar het is uiteindelijk wel gelukt. Je print je orderbevestiging uit en gaat daarmee naar een loket, waar ze dan je kaartjes uitprinten. We hadden dit stuk nog met de interrail kunnen reizen door alleen een reservering te kopen, maar dat lukte niet online en de kaartjes zijn los vrij goedkoop, dus we hebben het maar zo gelaten. Dat was maar goed ook, bleek achteraf, want een couchette geldt in Turkije al als 1e klas! Met de interrail hadden we dus alleen in een zitrijtuig kunnen reizen, wat we niet van plan waren. Een enkele reis Ankara-Erzurum in een vierpersoons couchette kostte ons nog geen 20 euro per persoon, het ophalen van de tickets in Ankara ging snel en soepel :) De TCDD kreeg bij ons alweer een wat betere reputatie ;)
1. De Doğu Ekspresi vertrekt om stipt 18:00 vanuit Ankara, ruim op tijd waren we op het station. Hier het bord met aankomende treinen, merk op hoeveel YHT treinen (hogesnelheidstreinen die de relaties Ankara-Konya en Ankara-Eskişehir bedienen) er rijden ten opzichte van gewone treinen.
Ankara train station by Timon91, on Flickr
2. De vertrekkende treinen staan aan de andere kant van het bord, onze trein staat er ook op (nr. 23).
Ankara train station by Timon91, on Flickr
3. De YHT treinen komen aan op perron 1. Aan reizen met deze treinen zit helaas wel een kleine security check vast, dus vertrekken ze vanaf een afgesloten perron.
Ankara train station by Timon91, on Flickr
4. De stationstunnel richting voetgangerstunnel gekeken. Het achterste stuk van de stationstunnel en de lange voetgangerstunnel zelf zien er een stuk minder gelikt uit dan dit.
Ankara train station by Timon91, on Flickr
5. Perron 1 met links de stationshal met loketten en rechts een YHT.
Ankara train station by Timon91, on Flickr
6. Op perron 3 werd een nagenoeg symmetrische nachttrein binnengesleept, zie hier.
Ankara train station by Timon91, on Flickr
7. Deze helft bleef staan, de andere helft werd losgekoppeld. Dit is de İzmir Mavi Tren (İzmir Blauwe Trein), die om 18:20 richting İzmir vertrekt. De andere helft was onze trein en had eenzelfde lok ervoor staan.
Night train to Izmir in Ankara by Timon91, on Flickr
8. De andere helft werd op perron 2 achteruit binnen gereden, dit was onze trein.
Doğu Ekspresi in Ankara by Timon91, on Flickr
9. Koersbordje.
Doğu Ekspresi by Timon91, on Flickr
10. Zoals ik al zei hadden we tickets voor het couchetterijtuig. Zo ziet een coupé er van binnen uit. Je hebt aan elke kant twee brede stoelen in plaats van een doorlopende bank. De bedden worden tevoorschijn getoverd door de rugleuningen naar voren te klappen.
Doğu Ekspresi couchette interior by Timon91, on Flickr
11. De gang van het rijtuig. Het rijtuig heeft overigens airco, de ramen kunnen alleen beetje open klappen.
Doğu Ekspresi interior by Timon91, on Flickr
12. Weer buiten. Voor ons zat het restauratierijtuig, daar voor zaten nog vier zitrijtuigen en twee generatorrijtuigen. Achter ons zat nog één slaaprijtuig.
Doğu Ekspresi by Timon91, on Flickr
13. Het interieur van een zitrijtuig. Prima stoelen, lekker breed. Alleen voor de rit naar Erzurum lijkt het me wel een beetje lang.
Seater car in the Doğu Ekspresi by Timon91, on Flickr
14. Stipt op tijd vertrekken we. Elk raam is uitgerust met het welbekende symbool van Turkije. In ons coupeetje hadden we gezelschap van Ehmet, een aardige, vrij dikke man, die op weg was naar Sivas. Na een tijdje kwam er een andere rijtuigbegeleider langs en begon met Ehmet te praten. In het gesprek ving ik iets op van "yataklı", waarna Ehmet vertrok. Ik vermoed dat hij een upgrade gekocht heeft naar het slaaprijtuig (Yataklı Vagon).
Turkish symbol on the window by Timon91, on Flickr
15. Ondanks dat Ankara een gigantische stad is ben je toch met 20 minuten de stad uit. Uit het raam hangen was helaas niet mogelijk, maar mijn cameraatje is klein genoeg om uit het raam te steken om een foto te kunnen maken.
Doğu Ekspresi leaving Ankara by Timon91, on Flickr
16. De vriendelijke rijtuigbegeleider kwam langs met beddengoed. De TCDD wenst ons "a pleasant and safety trip"
Bed linen in the Doğu Ekspresi by Timon91, on Flickr
17. De zon gaat al langzaam onder.
View from the Doğu Ekspresi by Timon91, on Flickr
18. Rustig rijdt de trein door een kleine voorstad van Ankara.
View from the Doğu Ekspresi by Timon91, on Flickr
19. Hier en daar zijn er nog wel kleine bosjes te vinden in de verder vrij kale omgeving.
View from the Doğu Ekspresi by Timon91, on Flickr
20. Stop onderweg.
View from the Doğu Ekspresi by Timon91, on Flickr
21. Veel klimmen en dalen onderweg.
View from the Doğu Ekspresi by Timon91, on Flickr
22. De rijtuigen voor ons: één restauratierijtuig, vier zitrijtuigen en twee generatorrijtuigen.
View from the Doğu Ekspresi by Timon91, on Flickr
23. Zonsondergang boven de Anatolische zonnebloemvelden.
Sunset from the Doğu Ekspresi by Timon91, on Flickr
24. Foto in een bocht door het raam genomen.
View from the Doğu Ekspresi by Timon91, on Flickr
25. Station Irmak, een typisch station. Op tijd reden we vanaf stop één al niet meer, de vertraging loopt elke stop met 2-5 minuten op. Het lijkt er op alsof de trein zijn reisschema gewoonweg niet kan halen, want exceptioneel langzaam hebben we niet gereden en we hebben ook geen ongewoon lange stops gemaakt onderweg. Wel hebben we veel goederentreinen gekruist onderweg, sommige reden zelfs op enkele tientallen meters achter elkaar tijdens het passeren - in colonne dus.
Irmak train station by Timon91, on Flickr
26. Nogmaals Irmak.
Irmak train station by Timon91, on Flickr
27. In een bocht. Het traject bestaat trouwens grotendeels uit bochten. De trein rijdt niet bepaald in een rechte lijn van Ankara naar het oosten, zoals je ook kan zien op de kaart van Büker. De grootste steden onderweg zijn Kırıkkale, Kayseri, Sivas, Erzincan en Erzurum.
View from the Doğu Ekspresi by Timon91, on Flickr
28. De zon verdwijnt achter de bergen.
Sunset from the Doğu Ekspresi by Timon91, on Flickr
29. Na Kırıkkale stopt de trein niet voor een uurtje, dus vonden we het wel geschikt om iets te gaan eten. Verder stopt hij veel, Erzurum is het 46e station na Ankara. Het reisschema staat hier. Het eten in het TCDD restaurant is prima en het is redelijk geprijsd. De restauratie was redelijk gevuld, alle rijtuigbegeleiders en conducteurs gingen ook net eten. Dat wil zeggen, wachten tot na zonsondergang met eten. Iedereen had z'n eten al, er werd druk getelefoneerd of het avondgebed al was geweest. Toen het zo ver was begon iedereen eerst met een flinke fles water "ad fundum" leegdrinken, daarna was het aanvallen. Wij hebben ook keurig gewacht tot na zonsondergang, wat de andere reizigers wel konden waarderen. Andere toeristen heb ik overigens niet gezien op deze trein. Oh ja, bier is pokkeduur in het restauratierijtuig, dat kun je beter zelf meenemen als je daar onderweg behoefte aan hebt.
Dinner in the Doğu Ekspresi by Timon91, on Flickr
30. Onscherpe foto van het garnituur. We hadden allebei de "chicken cutlets", geserveerd met wat salade, een gebakken peper, veel peterselie, wat lekkere pilavrijst en dan ben ik vast nog wat dingen vergeten
Erbij krijg je nog een komkommer/tomaat salade, wat broodjes en een grote dadel als toetje. Al met al was het een prima maaltijd :)Dinner in the Doğu Ekspresi by Timon91, on Flickr
31. Na het eten was het helemaal donker buiten en hebben we nog wat gelezen/gechilled in ons coupeetje. Om half 11 zijn we gaan pitten. 's Nachts kregen we in Kayseri nog een coupégenoot erbij, die op weg was naar Erzincan. Echter, nadat we net ontwaakten vertrok hij met z'n bagage en daarna hebben we hem niet meer gezien. Dit was het uitzicht de volgende ochtend, zo wil ik wel vaker wakker worden! Voor de foto is het tegenlicht alleen een beetje jammer.
Doğu Ekspresi in Eastern Turkey by Timon91, on Flickr
32. Het landschap is een stuk leger hier.
View from the Doğu Ekspresi by Timon91, on Flickr
33. Een roestende set goederenwagons.
Cargo train in Eastern Turkey by Timon91, on Flickr
34. Diepe dalen en wilde rivieren: het lijken de zuidelijke Rockies wel!
River gorge seen from the Doğu Ekspresi by Timon91, on Flickr
35. We kruisen weer een trein onderweg. Veel treinen hier zijn gecombineerde personen/goederentreinen, die fungeren als lokale treinen.
Cargo train in Eastern Turkey by Timon91, on Flickr
36. Voor de foto zijn die kabels langs het spoor wel een beetje vervelend, maar het is ook wel logisch dat die de spoorlijn volgen.
View from the Doğu Ekspresi by Timon91, on Flickr
37. Weer een mooi diep dal onderweg.
River gorge seen from the Doğu Ekspresi by Timon91, on Flickr
38. We gaan ook steeds hoger. Vanaf ongeveer Yenifakılı rijdt de trein bijna overal boven de 1000 meter, met uitzondering van een stukje oostelijk van Divriği.
View from the Doğu Ekspresi by Timon91, on Flickr
39. Ook zijn er in de verte wat licht besneeuwde bergtoppen te zien onderweg.
View from the Doğu Ekspresi by Timon91, on Flickr
40. Station Erzincan, met zo'n 75 minuten vertraging.
Erzincan train station by Timon91, on Flickr
41. Lokale trein. Ook dit was een personen/goederentrein combinatie.
Local train in Erzincan by Timon91, on Flickr
42. Wie denkt dat je met er met de bus veel langer over doet naar Erzurum heeft het mis: er loopt een mooie, deels gelijkvloerse 2×2 weg naar het oosten. De bus is volgens mij een stuk sneller dan de trein, maar natuurlijk ook een stuk minder leuk en comfortabel
Highway to Erzurum seen from the Doğu Ekspresi by Timon91, on Flickr
43. Interieur, nu mét bed. Ook al is het couchette, je hebt wel een echt matras! Overigens was de airco 's nachts te koud, dus hebben we met het raampje open geslapen. Echter, overdag, toen het heet werd, ging deze stuk en was het zengend heet in de trein. De raampjes kunnen maar een klein beetje open dus veel luchtcirculatie is er niet. Vooral langere stops - die wel voorkwamen hier - waren vervelend. Onderweg kwam er nog een oudere Turkse man langs met een petitie. Hij had 20 jaar in Duitsland gewerkt en sprak begrijpbaar Duits (in de trant van "ik beetje Nederlands spreken"). Hij was van plan om een boze brief te schrijven aan "Herr Direktor" in Ankara over de kapotte airco en de smerige wc's (al viel dat laatste best mee). We hebben even gepraat, omdat hij ook op weg was naar "Gürcistan" (Georgië). Om hem een plezier te doen hebben z'n petitie maar ondertekend, ook al heeft de TCDD dit jaar een stuk positievere indruk gemaakt dan vorig jaar :)
Doğu Ekspresi couchette interior by Timon91, on Flickr
44. Nabij Erzurum vlakt het wat uit en wordt het dal heel breed.
View from the Doğu Ekspresi by Timon91, on Flickr
45. "Türkiyem", in de berg!
View from the Doğu Ekspresi by Timon91, on Flickr
46. Welkom in noordoost-Anatolië.
View from the Doğu Ekspresi by Timon91, on Flickr
47. En we rijden Erzurum in, met 90 minuten vertraging. Hier het stadion van Erzurumspor (het Kazım Karabekir stadion).
Kazım Karabekir Stadium, Erzurum by Timon91, on Flickr
48. Vergis je niet, Erzurum mag dan in een dal liggen, het ligt wel op bijna 2000 meter hoogte! Nabij Erzurum kun je ook goed skiën on de Palandökenberg. De top ligt maar op 10 km vanaf Erzurum en is 3271 meter hoog. Nabij Erzurum ligt er nog een skispringschans.
Ski jump, Erzurum by Timon91, on Flickr
49. Om kwart over drie 's middags arriveerden we in Erzurum, na 21:15 uur en 1148 km.
Erzurum train station by Timon91, on Flickr
50. In Erzurum was het heerlijk weer. Door de hoge ligging is het niet extreem heet, maar wel droog. 's Nachts kan het wel flink afkoelen (5 graden in de zomer is niet ongewoon). Erzurum is niet een hele bijzondere stad, maar het heeft wel 370.000 inwoners. Toeristen heb ik niet gezien. Alhoewel, de enige (ja, de enige!) andere Nederlanders die we hele reis zijn tegen gekomen was uitgerekend in de supermarkt hier! We hebben even leuk gepraat en ervaringen uitgewisseld, zij hadden een prachtige reis voor de boeg, naar Iran.
Erzurum by Timon91, on Flickr
51. Erzurum is wel merkbaar conservatiever dan Ankara. Niemand at of dronk hier op straat vanwege de Ramadan, al waren er veel mensen op straat waardoor het wel gezellig was. Veel foto's heb ik daarom niet gemaakt. Naar alcohol moet je goed zoeken, dit is één van de weinige, zo niet de enige indicatie van bier die ik in Erzurum gevonden heb. De supermarkt verkocht het niet, maar gelukkig hadden we daar al licht rekening mee gehouden door wat meer te kopen in Ankara.
Erzurum by Timon91, on Flickr
52. Het straatje van ons hotel. Hostels zijn er niet, maar hotels zijn niet zo duur. Voor 23 euro pp hadden we een twin room met gedeelde badkamer in het Turkuaz Butik Hotel. Zowaar was er ook een normaal toilet aanwezig, dat had ik eerlijk gezegd niet verwacht in dit deel van Turkije. Het was een prima hotel en het ontbijt vulde goed. Wel waren we de enige gasten, onze reservering van booking.com lag prominent op het bureautje van de receptionist. Het was toch wel leuk om bij binnenkomst van het hotel "Timon, musunuz?" te horen
Erzurum by Timon91, on Flickr
53. In Erzurum heeft de receptionist in z'n simpelste Turks uitgelegd waar het kantoortje van Yeşil Artvin zat, die de bussen naar het noorden verzorgen. Ik kon er genoeg van verstaan om te begrijpen waar het zat, heel ver was het niet. Het kopen van de bustickets naar Hopa voor de volgende dag ging prima, aangezien in het kantoortje van Yeşil Artvin ook iemand aanwezig was die, jawel, vroeger in Duitsland had gewerkt als gastarbeider en die zich nog wel verstaanbaar kon maken in het Duits. De bus zou de volgende ochtend om half 8 vertrekken, om 7 uur moesten we aanwezig zijn. Verder heb ik hier nog gekeken naar nieuwe schoenen, maar veel schoenen in grote maten (büyük numeri, maar 45 en hoger) hadden ze niet. Jammer, want tot maat 44 hadden ze veel mooie en goede schoenen
Gelukkig hielden m'n schoenen het nog goed genoeg voor de rest van de reis :) 's Avonds hebben we bij het diner weer braaf meegedaan met de Ramadan, hier is dat al een stuk makkelijker. Door de oostelijke ligging is het om 8 uur pikkedonker. Hier een slechte foto van Erzurum in de avond.Erzurum by night by Timon91, on Flickr
54. Vroeg naar bed, we moesten er ook vroeg weer uit. Om 6 uur stond het ontbijt klaar. Hier het uitzicht vanuit onze hotelkamer.
Early morning in Erzurum by Timon91, on Flickr
55. Veel zwaluwen, het was een mooi gezicht.
Early morning in Erzurum by Timon91, on Flickr
56. Op weg naar de bus. Iets voor zevenen waren we bij het kantoortje van Yeşil Artvin, waar de bus vertrok. We hoefden gelukkig niet helemaal naar het Otogar, wat een paar kilometer buiten de stad ligt. De meeste reizigers waren al aanwezig, iets na zevenen werd de bus klaargezet. Om 7:30 vertrokken we.
Early morning in Erzurum by Timon91, on Flickr
57. Een tankstation onderweg voor een stop. Het eerste stuk weg is nog prima en vaak ook nog 2×2 rijstroken, daarna wordt het smaller, slechter en bochtiger.
Gas station on the road to Artvin by Timon91, on Flickr
58. De bus, een minitouringcar met plek voor zo'n 35 mensen. De bus zat ongeveer halfvol. Wat nog wel belangrijk is als je in Turkije met de bus gaat reizen: het is niet mogelijk om een stoel te reserveren naast een onbekende van het andere geslacht. Een man die naast een onbekende dame gaat zitten betekent in Turkije namelijk dat de man op zoek is naar "meer" en wordt als ongepast gezien. Als je als man een kaartje wilt kopen en er zijn alleen nog plekken vrij naast dames: jammer dan, volgende bus. In de trein is het ook niet mogelijk om met mannen én vrouwen in een couchettecoupétje te zitten.
Yeşil Artvin Ekspres Erzurum-Hopa-Rize by Timon91, on Flickr
59. Vanaf Erzurum klimt de weg eerst naar zo'n 2200 meter, daarna moet er hard afgedaald worden. Het uitzicht onderweg is buitengewoon spectaculair, maar fotograferen vanuit de bus gaat nu eenmaal slecht. Deze foto is daar het sprekende voorbeeld van. Verder wordt er heel hard aan een nieuwe weg gebouwd, die ongeveer 80 km ten zuiden van Artvin al berijdbaar is. Die weg gaat meer over viaducten en door tunnels, wat de snelheid flink ten goede komt.
On the road between Erzurum and Artvin by Timon91, on Flickr
60. Stop in Artvin, zo'n 65 km ten zuiden van Hopa.
Bus stop in Artvin by Timon91, on Flickr
61. Uiteraard kan een standbeeld van Atatürk niet ontbreken.
Atatürk statue in Artvin by Timon91, on Flickr
62. Vanaf Artvin moet je nog één bergrug over om bij Hopa te komen. Die rit vond ik heel apart, aangezien je plotsklaps in een ander klimaat terechtkomt. Waar Artvin nog droog, kaal en vergelijkbaar met Erzurum is, is Hopa subtropisch. Veel wolken, dichte bossen, houten hekken, theeplantages, kleine maïsvelden, varens en kleine palmbomen. Ik vond het meer lijken op het beeld wat ik heb van Latijns-Amerika, al ben ik daar nog nooit geweest. In Hopa werden we hier afgezet, links de Karadeniz (Zwarte Zee). Na enig vragen en zoeken hadden we de dolmuş naar Sarp gevonden. Deze reed met hoge snelheid richting de Georgische grens - een voorbode voor de rest van de reis. Na een kwartiertje waren we in Sarp.
Hopa by Timon91, on Flickr
63. De grens. De dolmuş zet je vlak voor het grensstation af. Hier het grensstation, het rare gebouw in de verte is de Georgische kant.
Sarp by Timon91, on Flickr
Te voet zijn we de grens overgestoken. Eerst een uitreisstempeltje van Turkije halen, met een lollige, quasi-strenge grensbeambte (kijkend in mijn paspoort: "is that really your face?"), daarna doorlopen. Vlak voor de schuifdeur, met daarachter de échte grens, stonden nog twee agenten om te controleren of alles wel in orde was.
Agent 1, bladerend in mijn paspoort: "where you from?"
Ik: "Ollanda"
Agent 2, bladerende in het paspoort van mijn reisgenoot: "Ah, Ollanda! Tell me, Dierk Kowt (Dirk Kuyt, red.), which team?"
Ik: "Fenerbahçe of course!"
Agent 1: "Very well, Snaidar (Wesley Sneijder, red.)?"
Ik: "Galatasaray!"
Agent 2: "Çok iyi! Teşekkür ederim for visiting Türkiye!"
Gelukkig dat ik die vragen kreeg, mijn reisgenoot weet niet zoveel van voetbal
Met een glimlach verlieten we Turkije, op weg naar de Georgische controle. In een mooi nieuw douanegebouw zat een streng kijkende vrouw om de paspoorten te controleren. Ook nemen ze een foto van je. Na even mijn paspoort te hebben doorgebladerd werd ik binnengestempeld, geen vragen verder. Met een glimlach werd ons nog "welcome to Georgia" gewenst, daarna liepen we Georgië in! Eerst maar wat Lire's voor Lari's gewisseld, daarna met een mashrutka richting Batumi gereden. In Batumi hadden we ons hostel zo gevonden. Meer over Batumi in het volgende deel!Tot zover deel 3, wederom was het aardig wat leeswerk. Hopelijk vonden jullie het wat, reacties zijn altijd welkom! :)
