Deel 2: Rovaniemi-Tallinn-Riga-Warszawa
Deel 3: Warszawa-Łódź-Praha-České Budějovice-Český Krumlov
Deel 4: České Budějovice-Zagreb-Beograd
Deel 5: Beograd-Thessaloniki-Plovdiv-Ankara
Deel 6: Ankara-Tabriz-Tehran
Deel 7: Tehran-Shiraz-Esfahan
Een mooie quote, om mee te beginnen. Mijn eerste indruk van Esfahan is in een ijskoud busstation iets minder overweldigend, maar dat doet niets af aan de stad zelf. Na de korte busrit vanuit Shiraz heb ik een paar uur bijgeslapen in de kelderkamer van K., m'n couchsurfinghost hier. Hij is nu aan het werk, maar ik kan zelf op stap gaan wanneer ik wil. Carol en Domagoj zijn gisteren vanuit Kashan aangekomen in Esfahan en hebben geen verblijfplaats via CS kunnen vinden, maar verblijven in een hotel in het centrum. Na een paar uur broodnodige slaap ontwaak ik uitgerust, spreek over anderhalf uur af met Carol en Domagoj op het hoofdplein van de stad en ontbijt rustig wat.Noah Gordon, in 'The Physician', schreef:His first and predominant impression was of dazzling whiteness with touches of deep blue. It was a voluptuous place full of hemispheres and curves, with great domed buildings glittering in the sunlight, mosques with minarets like airy lances, green open spaces, and mature cyprus and plane trees. The southern quarter of the city was a warm pink where the sun's rays were reflected from sand hills instead of limestone.
Dit is het laatste deel van de serie, tevens met 116 foto's het langste. In dit deel bezoeken we eerst Esfahan, gaan daarna naar de regio Khorasan in het noordoosten van Iran en keren vervolgens terug naar Tehran, vanaf waar ik zal terugvliegen naar Nederland. Een kaartje van dit deel staat hier, een overzicht van de uiteindelijke hele reis - bijna 6 weken - is hier te vinden.
Goed, Esfahan. Ondanks de bijna mythische status die deze stad met vele schrijvers, dichters, reizigers, vroegere handelaren, gelovigen en historici heeft is het momenteel ook "gewoon" een stad met een paar miljoen inwoners, aardig wat industrie en is het geheel naar moderne Iraanse traditie een ongekend verkeersinfarct met een ongezonde dosis smog en een zeer omstreden kerncentrale (die laatste heb ik overigens niet opgezocht, dat leek me niet zo'n strak plan) Ondanks dat is het een stad met heel veel historie, ontelbare schitterende, oude gebouwen en een heerlijke atmosfeer op straat. Achteraf gezien vond ik het één van de mooiste steden waar ik ooit geweest ben, zo niet de mooiste. Om 1 uur 's middags loop ik een hoofdstraat in de buurt en zodra ik heb uitgevonden aan welke kant het centrum ligt neem ik een taxi die kant op. De taxichauffeur weet vanwege wat werkzaamheden ook niet precies welke kant hij op moet, uiteindelijk belanden we midden in de bazaar, die vanwege de vrijdag (vergelijkbaar met zondag hier) grotendeels uitgestorven is. Ik vertrouw er niet op dat hij het nog gaat vinden, maar ik weet wel dat de bazaar aan het hoofdplein grenst. Ik stap uit, vraag aan een spaarzame voorbijganger de weg naar "Meydan-e Emam" en kom na een kleine 10 minuten uit op het hoofdplein. Ik heb heul erg veel foto's gemaakt in Esfahan, ik had aardig wat moeite om alleen al voor de set op Flickr een selectie te maken. In het verslag staan 32 foto's van Esfahan, alle 93 foto's staan dus op Flickr.
1. Naqsh-e Jahan, "Ontwerp van de Wereld", ook wel bekend als Meydan-e Emam (Imamplein) en één van de grootste pleinen ter wereld. Als je het voor de eerste keer ziet is het best overweldigend, ook al vind ik dat het vanaf deze foto nog wel meevalt.
Naqsh-e Jahan, Esfahan by Timon91, on Flickr
2. Masjed-e Shah, de moskee aan de zuidrand van het plein. Hier ontmoet ik Carol en Domagoj opnieuw, het is leuk ze weer te zien :D De moskee is i.v.m. de vrijdag helaas dicht 's middags.
Masjed-e Sheikh Lotfollah, Naqsh-e Jahan, Esfahan by Timon91, on Flickr
We hebben alle drie nog maar weinig gegeten vandaag en besluiten daarom eerst eens een te gaan lunchen en wat bij te praten. Vanuit hun hotel is restaurant Bastani aangeraden, vlakbij het plein. Dat het een toeristisch restaurant is is wel te merken, de bediening probeert veelvuldig extra salades e.d. te verkopen, maar het eten is heerlijk. We eten beryani, special bereid kruidig gehakt wat op een plat brood (soort van naan) geserveerd wordt, met wat salade, yoghurt en garnituur erbij. Bij het afrekenen ontmoeten we M., een lokale Esfahani van CS die met Carol heeft afgesproken vanmiddag om wat van de stad te bekijken. Hij kan niet mensen hosten, maar hij wil wel graag via CS mensen ontmoeten. Het is een hele toffe kerel, met z'n vieren gaan we op stap.
3. Masjed-e Sheikh Lotfollah, aan de oostkant van Naqsh-e Jahan, is wel open.
Masjed-e Sheikh Lotfollah, Naqsh-e Jahan, Esfahan by Timon91, on Flickr
4. Binnen in de moskee. Er is ook een Duitse tourgroep, de uitleg van hun gids is interessant om even op te vangen. De koepel en het licht zijn indrukwekkend.
Masjed-e Sheikh Lotfollah, Esfahan by Timon91, on Flickr
5. Terug op Naqsh-e Jahan, gekeken richting Masjed-e Shah. Esfahan ligt in een breed dal, zie ook de bergen op de achtergrond.
Masjed-e Shah, Naqsh-e Jahan, Esfahan by Timon91, on Flickr
In de bazaar zit nog een heel tof theehuis, waar we met z'n vieren thee drinken met een lokale suikerbom en qalyan (waterpijp). We zitten hier wel even en praten veel, het is erg gezellig. We besluiten na een tijdje dat we vandaag ook nog de bruggen over de rivier willen zien en dus gaan we weer op stap, M. loopt het eerste stuk met ons mee.
6. Naqsh-e Jahan bij zonsondergang.
Naqsh-e Jahan, Esfahan by Timon91, on Flickr
Tien minuten voor de bruggen nemen we afscheid, morgen zien we M. weer terug maar hij heeft nu een afspraak.
7. Pol-e Khaju (Khajubrug), zo'n 350 jaar oud. Niet de langste brug over de Zayandeh (de rivier), maar wel één van de mooiste. Vooral bij de Esfahani's populair, naar het schijnt. De Zayandeh is een verhaal apart trouwens. Net als in Shiraz is hier veel droogte en wordt het rivierwater meestal in de bergen vastgehouden voor gebruik. De rivier heeft nu ruim een jaar drooggestaan, maar slechts twee dagen geleden zijn de sluizen weer geopend en stroomt er weer water door de rivier. Mazzel, heet dat! Vandaar dat er ook zoveel Esfahani's te vinden zijn, die hebben de rivier lang niet kunnen aanschouwen.
Pol-e Khaju at night, Esfahan by Timon91, on Flickr
8. De brug van opzij gezien. Nu de zon onder is koelt het snel af, de temperatuur ligt 's nachts een paar graden onder nul.
Pol-e Khaju at night, Esfahan by Timon91, on Flickr
9. De Zayandeh, met water. Aangezien de bedding een aardige tijd droog gestaan heeft is de rivier nu nog aardig smerig, al het afval en stof moeten nog weggevoerd worden. Normaal schijnt het wel wat schoner te zijn.
Zayandeh river, Esfahan by Timon91, on Flickr
10. We steken de rivier over en gaan dan westwaards langs de drukke zuidoever, waar veel families samen thee drinken. Dan zien we opeens de maan opkomen boven de brug, je kan hem bijna zien bewegen, zo snel dat het gaat. Foto's ervan maken is lastig, ik heb een poging gedaan.
Pol-e Khaju at night, Esfahan by Timon91, on Flickr
11. Pol-e Chubi, de eerste brug ten westen van Pol-e Khaju, ook 350 jaar oud. Hier gaan we ook weer de rivier over.
Pol-e Chubi at night, Esfahan by Timon91, on Flickr
12. Een kilometertje verderop ligt de langste brug, Pol-e Si-o-Seh, 300 meter lang en 400 jaar oud. Op Pol-e Khaju en Pol-e Si-o-Seh zaten voorheen wat theehuisjes, maar deze zijn allemaal om vage redenen door het regime gesloten. Er is er nog één open, maar die zit uiteraard tjokvol.
Pol-e Si-o-Seh at night, Esfahan by Timon91, on Flickr
13. Trek in een warme kop thee hebben we wel, het is stervenskoud buiten. In Hotel Abbasi, het duurste hotel van de stad, schijnt een betaalbaar theehuis te zitten en we besluiten het een kans te geven. Hier de binnenplaats van het schitterende hotel, achterin zit het theehuis.
Hotel Abbasi courtyard, Esfahan by Timon91, on Flickr
Tijdens de thee spreken we een Amerikaanse dame, de eerste Amerikaanse staatsburger die ik in Iran tegenkom. Voor Amerikanen is het wel mogelijk om naar Iran te gaan, maar alleen in een georganiseerde groepsreis. K. is nu ook klaar met werken en hem ontmoeten we ook hier, samen gaan we wat eten in een tof restaurant vlakbij. Domagoj fleurt helemaal op van de kebab, die volgens hem de perfecte ćevapčići is Na het eten rijd ik met K. mee terug naar huis, waar we met J., de vriend van K. die boven met z'n ouders woont, wat thee drinken en praten in de woonkamer van J.. Op de achtergrond staat de tv aan, die speciaal voor mij op de Belgisch-Nederlandse wereldomroep gezet is Om half 12 neem ik afscheid van K., die schijnbaar voor een cursus de stad uit moet. J. is er nog wel voor de rest van de tijd :)
Na een heerlijke nacht in de kelder sta ik rond 9 uur op, boven kan ik douchen en drink ik met J. thee. J. belt ook een taxi, die er met een paar minuten is. Scheelt weer een taxi zoeken op straat, in dit deel van de stad zijn er niet zoveel. Ik keer terug naar Naqsh-e Jahan, waar ik wat ansichten haal. In het zonnetje schrijf ik de kaarten op een bankje bij de fontein op Naqsh-e Jahan. Tijdens het schrijven komen er uiteraard weer genoeg mensen langs voor een praatje en een foto. Ondanks dat Esfahan de meest toeristische stad van Iran is voor westerse toeristen zijn toeristen hier toch nog relatief schaars, slechts af en toe zie je een groepje lopen. Bij een klein postkantoortje aan het plein doe ik de kaarten op de bus, het zou slechts één week duren voordat ze in Nederland arriveerden (!).
14. Het plein in de ochtendzon. Ook de fontein doet het weer. Er zijn weinig pleinen waar ik niet op uitgekeken raak en waar ik veel tijd kan doorbrengen, maar dit is er wel een van :D
Naqsh-e Jahan, Esfahan by Timon91, on Flickr
Elders op het plein ga ik even zitten om een boekje te lezen, al gauw stopt er een jonge kerel die langsfietst en een praatje begint. Het is een aardige kerel, al snel nodigt hij me uit voor een kop thee in de buurt. We eindigen bij een verscholen theehuisje op de tweede verdieping ergens in de bazaar. Het is heel gezellig, na een uurtje scheiden onze wegen weer, hij moet naar college.
15. Met wat moeite vind ik eerst Domagoj in de bazaar, daarna Carol. Samen gaan we weer verder. Hier de ingang van de bazaar.
Bazaar, Naqsh-e Jahan, Esfahan by Timon91, on Flickr
16. Carol heeft weer met M. afgesproken 's middags, bij de rivier. We lopen erheen en lunchen onderweg bij de "Kentucky Chiken House". We vinden dat we toch een keer bij zo'n namaakversie gegeten moeten hebben Het smaakt best prima overigens, alleen de ketchup smaakt nogal raar. Het zit er bomvol met jonge Iraniërs, het is een gezellige boel. Hier, bij Pol-e Khaju, treffen we na de lunch M. weer. Hij wil ons graag een uitzichtpunt laten zien, ten zuiden van de stad. We gaan er met de taxi heen, het ligt op de berghelling van de berg die je op de achtergrond ziet.
Pol-e Si-o-Seh, Esfahan by Timon91, on Flickr
17. Eerst gaan we met de taxi naar een bepaalde plek, vanaf waar er voor een vast tarief taxi's op en neer pendelen naar het park waar het wandelpad omhoog begint. Hier de berg van dichtbij, ongeveer halverwege de berghelling kun je het uitzichtplatform nog wel onderscheiden. Het is een klein uurtje lopen naar boven.
Mountains, Esfahan by Timon91, on Flickr
18. Het uitzicht halverwege, ook hier is de smog duidelijk zichtbaar.
View over Esfahan by Timon91, on Flickr
19. Er is ook nog een kabelbaan die de bergen in gaat, naar een punt aan de achterkant. Wat daar precies te zien is word mij ook niet duidelijk.
In the mountains near Esfahan by Timon91, on Flickr
20. Het is een comfortabel wandelpad, ook zonder bergschoenen prima te doen. Af en toe is het wel wat steil, maar niet té. Hier het laatste stukje.
In the mountains near Esfahan by Timon91, on Flickr
21. Je zit hier net achter de berg, halverwege heb je een beter overzicht omdat je een breder zicht heb, maar vanaf hier is uitzicht wel wat indrukwekkender.
View over Esfahan by Timon91, on Flickr
22. De andere kant op gekeken, naar het zuiden. Het treinstation van Esfahan (straks meer) ligt iets van 8 km ten zuiden van de stad, ergens in dat dal dus.
View over Esfahan by Timon91, on Flickr
23. Ingezoomd op het park waardoor we omhoog gelopen zijn. Aan de bovenkant van de foto zie je de snelweg waarover we gekomen zijn.
View over Esfahan by Timon91, on Flickr
Met de taxi en een soort van snelbus (de metro wordt nog gebouwd) gaan we terug naar het centrum. Bij het theehuis op de binnenplaats van het Kowsar hotel drinken we thee, eten we ash (de erwtensoep) en eten we een lokaal ijsje. M. vertelt tijdens het eten over wat Iraanse familietradities en rituelen, onder andere over overnieuwsgierige en bazige schoonmoeders. Tien minuten later komt er een groepje van drie vrouwen binnen voor thee en ash, één van hen blijkt een sprekend voorbeeld te zijn en M. (die het hele gesprek verstaat) moet moeite doen om niet in lachen uit te barsten Na een aantal uren houden we het voor gezien, het was een prima plek om te vertoeven. Via Pol-e Si-o-Seh lopen we terug naar de noordkant van het centrum. Nu nemen we definitief afscheid van M., morgen moet hij de hele dag werken. Ik neem een taxi terug naar huis, Carol en Domagoj gaan lopend terug naar hun hotel. Thuis praat ik nog uitgebreid met J., uiteraard onder het genot van een kop thee. Iets na elven houd ik het voor gezien en duik m'n bed in.
Ik sta bijtijds op, ik kan met J. meerijden de stad in. Vandaag is m'n laatste dag in Esfahan, vanavond vertrek ik met de nachttrein. In het centrum nemen we afscheid, J. zet me af bij het hotel waar Carol en Domagoj verblijven. Ik kan bij hen m'n rugzak op de kamer laten staan. Er is nog wat gedoe met de hoteleigenaar, maar die wil natuurlijk ook geen niet-gasten in z'n hotel hebben. Het loopt goed af, ik ga alleen de stad in. Domagoj slaapt nog en Carol gaat wat shoppen voor een hippe hoofddoek.
24. In 20 minuutjes loop ik naar Masjed-e Jameh, één van de grootste moskeeën van Iran en tevens een hele oude. In het complex is 800 jaar aan islamitische architectuur te bewonderen.
Masjed-e Jameh, Esfahan by Timon91, on Flickr
25. In één van de vele gebedsruimtes.
Masjed-e Jameh, Esfahan by Timon91, on Flickr
26. Een prachtige bakstenen koepel :)
Masjed-e Jameh, Esfahan by Timon91, on Flickr
27. De ingang van Masjed-e Jameh ligt half in de bazaar, hier een schaars rustig stukje bazaar. De bazaar hier is gigantisch en vooral erg onoverzichtelijk, al zijn ze dat eigenlijk allemaal wel.
Bazaar, Esfahan by Timon91, on Flickr
28. Masjed-e Shah (zie foto 2 en 5), vandaag is zij wel open. Helaas is men nog bezig met een tent afbreken die er ter ere van Tasua en Ashura stond, dus het zicht op de binnenplaats is nogal beperkt In het hele complex is de afgelopen 400 jaar verder bar weinig veranderd. In één van de zijtuinen word ik benaderd door een Iraanse tv-crew, die me willen interviewen over "Esfahani handicrafts". Ik wil ze wel helpen, alleen ik weet helemaal niks van "Esfahani handicrafts", daarvoor kunnen ze beter een wat oudere toerist benaderen
Masjed-e Shah, Esfahan by Timon91, on Flickr
29. Recht onder de schitterende koepel :D
Masjed-e Shah dome, Esfahan by Timon91, on Flickr
30. Kakh-e Chehel Sohun, op 10 minuten lopen vanaf Naqsh-e Jahan. Dit is één van de vele paleizen in Esfahan, maar waarschijnlijk wel de mooiste. Ook dit gebouw is al zo'n 300 jaar oud.
Kakh-e Chehel Sohun, Esfahan by Timon91, on Flickr
31. Een muurschildering binnen. Hier is ook nog een groep jonge studentes met wie ik nog een kwartiertje praat. Ja, Perzische vrouwen behoren tot de mooiste ter wereld, het is alleen jammer dat je er zo weinig van ziet
Kakh-e Chehel Sohun, Esfahan by Timon91, on Flickr
32. In de paleistuin, met een beetje veel tegenlicht
Kakh-e Chehel Sohun, Esfahan by Timon91, on Flickr
Na deze (toch nog zeer beknopte) indruk van Esfahan begrijp je misschien dat de Perzen lange tijd naar Esfahan gerefereerd hebben met "Esfahan, nesf-e jahan", ofwel "Esfahan, de halve wereld", bedoelende dat als je Esfahan gezien hebt, je de halve wereld al gezien hebt. Tegenwoordig is het natuurlijk ook een redelijk moderne stad, maar de oude grandeur is nog overal terug te vinden. Omdat je in slechts twee weken Iran zoveel nieuwe dingen leert en ziet vond ik het eigenlijk ook wel een uitspraak die op het hele land slaat, en vandaar dus de topictitel ;)
Bij een klein tentje in de buurt van Naqsh-e Jahan lunch ik met een gigantische beryani en eet ook nog fereni, een yoghurtachtige, zoete lekkernij. Een prima toetje :) Te voet ga ik terug naar het hotel van Carol en Domagoj, waar ik m'n rugzak ophaal en nu definitief afscheid neem van hen. Morgen verlaten zij Esfahan, hun wegen scheiden ook hier. Carol gaat naar Shiraz en Domagoj gaat naar woestijnstad Yazd, een stad waar ik nu helaas geen tijd voor heb. Ik neem een taxi naar het Azadi-plein, waar ik volgens M. een bus kan pakken naar Rohahan, het treinstation. Na wat rondvragen word ik door drie mensen tegelijk naar de bus gebracht, die na 10 minuutjes vertrekt. Op drie schoolkinderen na is de bus leeg, we denderen hard richting zuiden. Het treinstation bereiken we na 20 minuten, ik ben ruim op tijd voor m'n trein.
33. Het treinstation, links de perrons, rechts het stationsgebouw.
Esfahan railway station by Timon91, on Flickr
34. Esfahan Railway Station.
Esfahan railway station by Timon91, on Flickr
Bij binnenkomst moet ik eerst met de bagage door de x-ray (net als iedereen), daarna brengt een zeer vriendelijke militair me naar het politiebureau. Voor elke treinreis moet je identiteit gecontroleerd worden, dit wordt dan genoteerd op je treinkaartje. In Tehran was het zo gebeurd, hier blijft de norse agent een kwartier lang naar m'n visum staren, naar buiten staren, naar m'n paspoort staren, naar buiten staren, naar mij staren, een sigaretje roken, op één van z'n vijf telefoons bellen waarbij ik vaak het woord "Kholandi" opvang, naar buiten staren, naar m'n visum staren, naar mij staren, wat zappen op de tv, naar buiten staren, een sigaretje roken, naar m'n visum staren en ga zo nog maar even door. Daarna wordt er een lange lijst ingevuld en wordt de militair teruggeroepen, die wat Engels spreekt. Hij vraagt mij wat dingen over verschillen tussen Nederland, Duitsland en Litouwen (tsja, waarom? Omdat Iran, laten we maar zeggen....) en of we nou allemaal een EU-paspoort hebben of een verschillend paspoort. Daarna is alles in orde en mag ik weer naar buiten.
35. Ik vraag aan de militair of ik foto's mag maken binnen: "Of course, just not police station". Prima dus ;) Het politiebureau bevindt zich recht achter mij ;) De stationshal is nog wat leeg, er is nu nog zo'n anderhalf uur tot vertrek. Bij een kiosk haal ik wat eten en drinken, op een bankje blijf ik wachten tot het perron open gaat. Ondertussen wordt het steeds drukker, het lijkt erop dat er de komende uren slechts één trein vertrekt, iedereen hier gaat dezelfde kant op als ik: naar Mashhad.
Esfahan railway station by Timon91, on Flickr
36. Zodra de ingangscontrole open gaat dromt iedereen samen om zich langs de twee Raja-medewerkers te persen. Het gaat gelukkig redelijk snel, zodra het wat minder druk wordt haak ik ook in. Hier het perron, links mijn trein.
Esfahan railway station by Timon91, on Flickr
37. Naar achteren gekeken, richting stationsgebouw. Esfahan is een kopstation, als uiteinde aan een klein zijspoortje vanaf de hoofdlijn Kashan/Yazd-Shiraz.
Esfahan railway station by Timon91, on Flickr
38. "Made in I.R. Iran". Iran wordt altijd aangeduid als "The Islamic Republic of Iran". Ook op kentekens zie je bijvoorbeeld "I.R. Iran" staan.
Esfahan railway station by Timon91, on Flickr
39. Mijn trein heeft een ander Raja-logo dan m'n vorige trein, het zal wel.
Train to Mashhad at Esfahan railway station by Timon91, on Flickr
40. Ik heb plaats 1 in rijtuig 1, helemaal vooraan. Hier zijn de befaamde magneetbordjes weer De nachttrein Esfahan-Mashhad rijdt overigens elke dag. Vanaf Esfahan zijn er nog wel een aantal andere treinen, maar dat zijn eigenlijk allemaal langeafstandstreinen die op z'n hoogst één keer per dag rijden.
Train to Mashhad at Esfahan railway station by Timon91, on Flickr
41. Ik ben de eerste in mijn coupeetje. Ditmaal staat er geen thee klaar, maar ligt er voor iedereen een pakje sinaasappelsap, een koekje en een stukje cake. De indeling van de coupé is verder gelijk als in de Nour Al Reza (Tehran-Shiraz).
Night train “Ghazal” Esfahan-Mashhad interior by Timon91, on Flickr
42. Het gangpad. Deze trein heeft een wat breder en vierkanter profiel, volgens een typeplaatje bij de deur zijn deze rijtuigen een jaar of tien oud en in China gebouwd.
Night train “Ghazal” Esfahan-Mashhad interior by Timon91, on Flickr
43. We hebben nog een half uur tot vertrek, maar nagenoeg iedereen zit al in de trein. Ik heb ook al gezelschap gekregen van wederom een familie, ditmaal met een wat jonger kind. Ik loop nog even naar buiten voor een paar foto's.
Train to Mashhad at Esfahan railway station by Timon91, on Flickr
44. Mijn perron. Direct achter de locomotief hangt een generatorrijtuig, daarachter mijn rijtuig. In totaal zijn er 10 rijtuigen voor passagiers, de trein lijkt vrijwel helemaal vol te zitten.
Train to Mashhad at Esfahan railway station by Timon91, on Flickr
45. De locomotief, met een beetje veel tegenlicht. Foto's maken is geen probleem voor de machinisten: "Photo ok! Take all photo you like!" :)
Train to Mashhad at Esfahan railway station by Timon91, on Flickr
46. Om exact half 5 's middags zet de "Ghazal" zich in beweging voor de 1200 km naar het uiterste noordoosten van Iran. De omgeving van het station is vooral een dorre en droge vlakte.
Landscape near Esfahan railway station by Timon91, on Flickr
47. Wat ex-DB materieel, niet ver buiten het station van Esfahan.
Old trains near Esfahan railway station by Timon91, on Flickr
48. Nog meer, het zijn aardig wat rijtuigen. De ramen kunnen helaas niet open, dus er zit wat reflectie van de ramen op de foto's.
Old trains near Esfahan railway station by Timon91, on Flickr
49. Een laatste foto richting bergen voordat de zon onder gaat.
Landscape near Esfahan railway station by Timon91, on Flickr
Vanaf Esfahan zullen we via Aradakan, Jondagh, Tabas en Fariman naar Mashhad gaan, Yazd laten we rechts liggen. Zie hier voor het (niet helemaal actuele) spoorkaartje van Iran. Ik praat wat met de familie, wat lastig gaat want ze spreken nauwelijks Engels. Ze komen uit Shahrekord, zo'n 100 km ten westen van Esfahan en gaan ook naar Mashhad. Mashhad is een beetje een aparte stad. Het is de tweede stad van Iran en tevens de meest heilige stad voor sjiieten die de Iraanse stroming volgen. Mashhad betekent in het Arabisch letterlijk "plaats van martelaarschap" (zie ook het woord "mesjed", moskee, wat ook een bedevaartplaats is), wat in dit geval doelt op het martelaarschap van Imam Reza. Vele Iraniërs gaan op vakantie naar Mashhad om het heiligdom van Imam Reza te bezoeken (later meer daarover), tijdens Iraanse feestdagen is het godsonmogelijk om in Mashhad te geraken. Nu valt het gelukkig mee, al zitten alsnog de meeste treinen en bussen wel vol. Let wel, de stad Mashhad alleen al trekt 20 miljoen (!) toeristen (pelgrims) per jaar die het heiligdom bezoeken. Het grootste deel van die toeristen komt dan wel uit Iran, maar de meesten moeten toch meer dan 700 km reizen aangezien de stad in een desolate uithoek van het land ligt. Ter vergelijking: Nederland trok in 2013 ongeveer 12,7 miljoen buitenlandse toeristen, van wie er vele toch minder dan die 700 km hebben hoeven afleggen.
Goed, genoeg statistiekjes, ondertussen rollen we nog gladjes door de woestijn. Van de zeer zorgzame familie krijg ik een bordje rijst met wat saus, weigeren mag niet ;) In Iran heb je trouwens een ritueel wat "ta'arof" heet, waar je als toerist wel rekening mee moet houden. Het houdt in dat het onbeleefd is om iets in één keer aan te nemen, dus je moet eerst twee, drie keer weigeren voordat je iets aanneemt. Voorbeeldje: je bent in een winkeltje en wilt een bepaald product kopen en je vraagt hoeveel het kost. Het antwoord kan dan zijn "och, het is niets". Dat betekent niet dat het gratis is, dat is dus ta'arof ;) Het klinkt wat maf, maar het went wel. Vaak kun je als buitenlander gewoon vragen: "no ta'arof?", en dan wordt het vanzelf wel duidelijk. Iraniërs die wel eens met buitenlanders omgaan weten vaak wel dat het voor buitenlanders wat apart is en doen met jou dan niet aan ta'arof, maar het is altijd even opletten.
Na twee uur rijden is het tijd voor het avondgebed, bij een klein stationnetje met nauwelijks verlichting stoppen we en verlaat nagenoeg iedereen de trein om te bidden. Ik loop een rondje voor het pikdonkere perron, maar gezien de vriestemperaturen ga ik gauw weer de trein in. Na twintig minuutjes is iedereen klaar en rijden we weer verder. De provodnik komt m'n avondeten brengen (kip met rijst), wat ik met de familie probeer te delen. Vader neemt na drie keer weigeren wel iets aan, ta'arof ;) Om half 10 wil de familie graag gaan slapen, ik ben aardig moe en vind het ook geen slecht idee. Ondanks dat het in de trein aardig warm is slaap ik snel in. 's Nachts passeren we ongemerkt een hoekje van Dasht-e Lut, een grote zoutwoestijn in het zuidoosten van Iran. "De leegheidwoestijn" is de 25e grootste woestijn ter wereld en tevens één van de heetste en droogste. Iets verder naar het noordwesten ligt nog een iets grotere woestijn, Dasht-e Kavir, welke bijna twee keer zo groot is als Nederland. Ik slaap goed en merk er niks van, tegen zeven uur 's ochtends ontwaken we kort na elkaar. De zon komt erg vroeg op hier dus je wordt vanzelf vroeger wakker.
50. Het landschap is nog steeds grotendeels woestijn met wat kale bergen.
Desert in Khorasan seen from the night train “Ghazal” Esfahan-Mashhad by Timon91, on Flickr
51. Met hier en daar wat gebouwtjes en een plukje gras.
Desert in Khorasan seen from the night train “Ghazal” Esfahan-Mashhad by Timon91, on Flickr
52. Dat het koud is kun je ook hier wel zien, op de schaduwzijde van de helling ligt wat verse sneeuw.
Mountains in Khorasan seen from the night train “Ghazal” Esfahan-Mashhad by Timon91, on Flickr
53. Nabij Torbat-e Heydarieh passeren we een aantal velden met pistachebomen en saffraanplanten, wat er wel laat zien hoe dichtbij Centraal-Azië je eigenlijk al zit. Na Torbat-e Heydarieh passeren we nog een spectaculaire bergketen, met toppen tot 2800 meter.
Mountains in Khorasan seen from the night train “Ghazal” Esfahan-Mashhad by Timon91, on Flickr
54. Woestenij en bergen, welkom in de regio Khorasan!
Mountains in Khorasan seen from the night train “Ghazal” Esfahan-Mashhad by Timon91, on Flickr
55. Na het passeren van de bergketen bereiken we het dal met de hoofdroute vanuit het westen richting Mashhad. Bij Dizbad voegen we in op de hoofdlijn Tehran-Shahrud-Nishapur-Mashhad, dit is vlak voor Dizbad. De stad Nishapur ligt zo'n 40 km ten westen van hier, maar de smog is al duidelijk herkenbaar....
Desert near Dizbad, Khorasan by Timon91, on Flickr