De lange weg naar Perzië (8): Iran, Nesf-e-Jahan - slot[116]

[Timon91]

Deel 1: Enschede-Stockholm-Rovaniemi
Deel 2: Rovaniemi-Tallinn-Riga-Warszawa
Deel 3: Warszawa-Łódź-Praha-České Budějovice-Český Krumlov
Deel 4: České Budějovice-Zagreb-Beograd
Deel 5: Beograd-Thessaloniki-Plovdiv-Ankara
Deel 6: Ankara-Tabriz-Tehran
Deel 7: Tehran-Shiraz-Esfahan

His first and predominant impression was of dazzling whiteness with touches of deep blue. It was a voluptuous place full of hemispheres and curves, with great domed buildings glittering in the sunlight, mosques with minarets like airy lances, green open spaces, and mature cyprus and plane trees. The southern quarter of the city was a warm pink where the sun's rays were reflected from sand hills instead of limestone.

Een mooie quote, om mee te beginnen. Mijn eerste indruk van Esfahan is in een ijskoud busstation iets minder overweldigend, maar dat doet niets af aan de stad zelf. Na de korte busrit vanuit Shiraz heb ik een paar uur bijgeslapen in de kelderkamer van K., m'n couchsurfinghost hier. Hij is nu aan het werk, maar ik kan zelf op stap gaan wanneer ik wil. Carol en Domagoj zijn gisteren vanuit Kashan aangekomen in Esfahan en hebben geen verblijfplaats via CS kunnen vinden, maar verblijven in een hotel in het centrum. Na een paar uur broodnodige slaap ontwaak ik uitgerust, spreek over anderhalf uur af met Carol en Domagoj op het hoofdplein van de stad en ontbijt rustig wat.

Dit is het laatste deel van de serie, tevens met 116 foto's het langste. In dit deel bezoeken we eerst Esfahan, gaan daarna naar de regio Khorasan in het noordoosten van Iran en keren vervolgens terug naar Tehran, vanaf waar ik zal terugvliegen naar Nederland. Een kaartje van dit deel staat hier, een overzicht van de uiteindelijke hele reis - bijna 6 weken - is hier te vinden.

Goed, Esfahan. Ondanks de bijna mythische status die deze stad met vele schrijvers, dichters, reizigers, vroegere handelaren, gelovigen en historici heeft is het momenteel ook "gewoon" een stad met een paar miljoen inwoners, aardig wat industrie en is het geheel naar moderne Iraanse traditie een ongekend verkeersinfarct met een ongezonde dosis smog en een zeer omstreden kerncentrale (die laatste heb ik overigens niet opgezocht, dat leek me niet zo'n strak plan) Ondanks dat is het een stad met heel veel historie, ontelbare schitterende, oude gebouwen en een heerlijke atmosfeer op straat. Achteraf gezien vond ik het één van de mooiste steden waar ik ooit geweest ben, zo niet de mooiste. Om 1 uur 's middags loop ik een hoofdstraat in de buurt en zodra ik heb uitgevonden aan welke kant het centrum ligt neem ik een taxi die kant op. De taxichauffeur weet vanwege wat werkzaamheden ook niet precies welke kant hij op moet, uiteindelijk belanden we midden in de bazaar, die vanwege de vrijdag (vergelijkbaar met zondag hier) grotendeels uitgestorven is. Ik vertrouw er niet op dat hij het nog gaat vinden, maar ik weet wel dat de bazaar aan het hoofdplein grenst. Ik stap uit, vraag aan een spaarzame voorbijganger de weg naar "Meydan-e Emam" en kom na een kleine 10 minuten uit op het hoofdplein. Ik heb heul erg veel foto's gemaakt in Esfahan, ik had aardig wat moeite om alleen al voor de set op Flickr een selectie te maken. In het verslag staan 32 foto's van Esfahan, alle 93 foto's staan dus op Flickr.

1. Naqsh-e Jahan, "Ontwerp van de Wereld", ook wel bekend als Meydan-e Emam (Imamplein) en één van de grootste pleinen ter wereld. Als je het voor de eerste keer ziet is het best overweldigend, ook al vind ik dat het vanaf deze foto nog wel meevalt.


Naqsh-e Jahan, Esfahan by Timon91, on Flickr

2. Masjed-e Shah, de moskee aan de zuidrand van het plein. Hier ontmoet ik Carol en Domagoj opnieuw, het is leuk ze weer te zien :D De moskee is i.v.m. de vrijdag helaas dicht 's middags.


Masjed-e Sheikh Lotfollah, Naqsh-e Jahan, Esfahan by Timon91, on Flickr

We hebben alle drie nog maar weinig gegeten vandaag en besluiten daarom eerst eens een te gaan lunchen en wat bij te praten. Vanuit hun hotel is restaurant Bastani aangeraden, vlakbij het plein. Dat het een toeristisch restaurant is is wel te merken, de bediening probeert veelvuldig extra salades e.d. te verkopen, maar het eten is heerlijk. We eten beryani, special bereid kruidig gehakt wat op een plat brood (soort van naan) geserveerd wordt, met wat salade, yoghurt en garnituur erbij. Bij het afrekenen ontmoeten we M., een lokale Esfahani van CS die met Carol heeft afgesproken vanmiddag om wat van de stad te bekijken. Hij kan niet mensen hosten, maar hij wil wel graag via CS mensen ontmoeten. Het is een hele toffe kerel, met z'n vieren gaan we op stap.

3. Masjed-e Sheikh Lotfollah, aan de oostkant van Naqsh-e Jahan, is wel open.


Masjed-e Sheikh Lotfollah, Naqsh-e Jahan, Esfahan by Timon91, on Flickr

4. Binnen in de moskee. Er is ook een Duitse tourgroep, de uitleg van hun gids is interessant om even op te vangen. De koepel en het licht zijn indrukwekkend.


Masjed-e Sheikh Lotfollah, Esfahan by Timon91, on Flickr

5. Terug op Naqsh-e Jahan, gekeken richting Masjed-e Shah. Esfahan ligt in een breed dal, zie ook de bergen op de achtergrond.


Masjed-e Shah, Naqsh-e Jahan, Esfahan by Timon91, on Flickr

In de bazaar zit nog een heel tof theehuis, waar we met z'n vieren thee drinken met een lokale suikerbom en qalyan (waterpijp). We zitten hier wel even en praten veel, het is erg gezellig. We besluiten na een tijdje dat we vandaag ook nog de bruggen over de rivier willen zien en dus gaan we weer op stap, M. loopt het eerste stuk met ons mee.

6. Naqsh-e Jahan bij zonsondergang.


Naqsh-e Jahan, Esfahan by Timon91, on Flickr

Tien minuten voor de bruggen nemen we afscheid, morgen zien we M. weer terug maar hij heeft nu een afspraak.

7. Pol-e Khaju (Khajubrug), zo'n 350 jaar oud. Niet de langste brug over de Zayandeh (de rivier), maar wel één van de mooiste. Vooral bij de Esfahani's populair, naar het schijnt. De Zayandeh is een verhaal apart trouwens. Net als in Shiraz is hier veel droogte en wordt het rivierwater meestal in de bergen vastgehouden voor gebruik. De rivier heeft nu ruim een jaar drooggestaan, maar slechts twee dagen geleden zijn de sluizen weer geopend en stroomt er weer water door de rivier. Mazzel, heet dat! Vandaar dat er ook zoveel Esfahani's te vinden zijn, die hebben de rivier lang niet kunnen aanschouwen.


Pol-e Khaju at night, Esfahan by Timon91, on Flickr

8. De brug van opzij gezien. Nu de zon onder is koelt het snel af, de temperatuur ligt 's nachts een paar graden onder nul.


Pol-e Khaju at night, Esfahan by Timon91, on Flickr

9. De Zayandeh, met water. Aangezien de bedding een aardige tijd droog gestaan heeft is de rivier nu nog aardig smerig, al het afval en stof moeten nog weggevoerd worden. Normaal schijnt het wel wat schoner te zijn.


Zayandeh river, Esfahan by Timon91, on Flickr

10. We steken de rivier over en gaan dan westwaards langs de drukke zuidoever, waar veel families samen thee drinken. Dan zien we opeens de maan opkomen boven de brug, je kan hem bijna zien bewegen, zo snel dat het gaat. Foto's ervan maken is lastig, ik heb een poging gedaan.


Pol-e Khaju at night, Esfahan by Timon91, on Flickr

11. Pol-e Chubi, de eerste brug ten westen van Pol-e Khaju, ook 350 jaar oud. Hier gaan we ook weer de rivier over.


Pol-e Chubi at night, Esfahan by Timon91, on Flickr

12. Een kilometertje verderop ligt de langste brug, Pol-e Si-o-Seh, 300 meter lang en 400 jaar oud. Op Pol-e Khaju en Pol-e Si-o-Seh zaten voorheen wat theehuisjes, maar deze zijn allemaal om vage redenen door het regime gesloten. Er is er nog één open, maar die zit uiteraard tjokvol.


Pol-e Si-o-Seh at night, Esfahan by Timon91, on Flickr

13. Trek in een warme kop thee hebben we wel, het is stervenskoud buiten. In Hotel Abbasi, het duurste hotel van de stad, schijnt een betaalbaar theehuis te zitten en we besluiten het een kans te geven. Hier de binnenplaats van het schitterende hotel, achterin zit het theehuis.


Hotel Abbasi courtyard, Esfahan by Timon91, on Flickr

Tijdens de thee spreken we een Amerikaanse dame, de eerste Amerikaanse staatsburger die ik in Iran tegenkom. Voor Amerikanen is het wel mogelijk om naar Iran te gaan, maar alleen in een georganiseerde groepsreis. K. is nu ook klaar met werken en hem ontmoeten we ook hier, samen gaan we wat eten in een tof restaurant vlakbij. Domagoj fleurt helemaal op van de kebab, die volgens hem de perfecte ćevapčići is Na het eten rijd ik met K. mee terug naar huis, waar we met J., de vriend van K. die boven met z'n ouders woont, wat thee drinken en praten in de woonkamer van J.. Op de achtergrond staat de tv aan, die speciaal voor mij op de Belgisch-Nederlandse wereldomroep gezet is Om half 12 neem ik afscheid van K., die schijnbaar voor een cursus de stad uit moet. J. is er nog wel voor de rest van de tijd :)

Na een heerlijke nacht in de kelder sta ik rond 9 uur op, boven kan ik douchen en drink ik met J. thee. J. belt ook een taxi, die er met een paar minuten is. Scheelt weer een taxi zoeken op straat, in dit deel van de stad zijn er niet zoveel. Ik keer terug naar Naqsh-e Jahan, waar ik wat ansichten haal. In het zonnetje schrijf ik de kaarten op een bankje bij de fontein op Naqsh-e Jahan. Tijdens het schrijven komen er uiteraard weer genoeg mensen langs voor een praatje en een foto. Ondanks dat Esfahan de meest toeristische stad van Iran is voor westerse toeristen zijn toeristen hier toch nog relatief schaars, slechts af en toe zie je een groepje lopen. Bij een klein postkantoortje aan het plein doe ik de kaarten op de bus, het zou slechts één week duren voordat ze in Nederland arriveerden (!).

14. Het plein in de ochtendzon. Ook de fontein doet het weer. Er zijn weinig pleinen waar ik niet op uitgekeken raak en waar ik veel tijd kan doorbrengen, maar dit is er wel een van :D


Naqsh-e Jahan, Esfahan by Timon91, on Flickr

Elders op het plein ga ik even zitten om een boekje te lezen, al gauw stopt er een jonge kerel die langsfietst en een praatje begint. Het is een aardige kerel, al snel nodigt hij me uit voor een kop thee in de buurt. We eindigen bij een verscholen theehuisje op de tweede verdieping ergens in de bazaar. Het is heel gezellig, na een uurtje scheiden onze wegen weer, hij moet naar college.

15. Met wat moeite vind ik eerst Domagoj in de bazaar, daarna Carol. Samen gaan we weer verder. Hier de ingang van de bazaar.


Bazaar, Naqsh-e Jahan, Esfahan by Timon91, on Flickr

16. Carol heeft weer met M. afgesproken 's middags, bij de rivier. We lopen erheen en lunchen onderweg bij de "Kentucky Chiken House". We vinden dat we toch een keer bij zo'n namaakversie gegeten moeten hebben Het smaakt best prima overigens, alleen de ketchup smaakt nogal raar. Het zit er bomvol met jonge Iraniërs, het is een gezellige boel. Hier, bij Pol-e Khaju, treffen we na de lunch M. weer. Hij wil ons graag een uitzichtpunt laten zien, ten zuiden van de stad. We gaan er met de taxi heen, het ligt op de berghelling van de berg die je op de achtergrond ziet.


Pol-e Si-o-Seh, Esfahan by Timon91, on Flickr

17. Eerst gaan we met de taxi naar een bepaalde plek, vanaf waar er voor een vast tarief taxi's op en neer pendelen naar het park waar het wandelpad omhoog begint. Hier de berg van dichtbij, ongeveer halverwege de berghelling kun je het uitzichtplatform nog wel onderscheiden. Het is een klein uurtje lopen naar boven.


Mountains, Esfahan by Timon91, on Flickr

18. Het uitzicht halverwege, ook hier is de smog duidelijk zichtbaar.


View over Esfahan by Timon91, on Flickr

19. Er is ook nog een kabelbaan die de bergen in gaat, naar een punt aan de achterkant. Wat daar precies te zien is word mij ook niet duidelijk.


In the mountains near Esfahan by Timon91, on Flickr

20. Het is een comfortabel wandelpad, ook zonder bergschoenen prima te doen. Af en toe is het wel wat steil, maar niet té. Hier het laatste stukje.


In the mountains near Esfahan by Timon91, on Flickr

21. Je zit hier net achter de berg, halverwege heb je een beter overzicht omdat je een breder zicht heb, maar vanaf hier is uitzicht wel wat indrukwekkender.


View over Esfahan by Timon91, on Flickr

22. De andere kant op gekeken, naar het zuiden. Het treinstation van Esfahan (straks meer) ligt iets van 8 km ten zuiden van de stad, ergens in dat dal dus.


View over Esfahan by Timon91, on Flickr

23. Ingezoomd op het park waardoor we omhoog gelopen zijn. Aan de bovenkant van de foto zie je de snelweg waarover we gekomen zijn.


View over Esfahan by Timon91, on Flickr

Met de taxi en een soort van snelbus (de metro wordt nog gebouwd) gaan we terug naar het centrum. Bij het theehuis op de binnenplaats van het Kowsar hotel drinken we thee, eten we ash (de erwtensoep) en eten we een lokaal ijsje. M. vertelt tijdens het eten over wat Iraanse familietradities en rituelen, onder andere over overnieuwsgierige en bazige schoonmoeders. Tien minuten later komt er een groepje van drie vrouwen binnen voor thee en ash, één van hen blijkt een sprekend voorbeeld te zijn en M. (die het hele gesprek verstaat) moet moeite doen om niet in lachen uit te barsten Na een aantal uren houden we het voor gezien, het was een prima plek om te vertoeven. Via Pol-e Si-o-Seh lopen we terug naar de noordkant van het centrum. Nu nemen we definitief afscheid van M., morgen moet hij de hele dag werken. Ik neem een taxi terug naar huis, Carol en Domagoj gaan lopend terug naar hun hotel. Thuis praat ik nog uitgebreid met J., uiteraard onder het genot van een kop thee. Iets na elven houd ik het voor gezien en duik m'n bed in.

Ik sta bijtijds op, ik kan met J. meerijden de stad in. Vandaag is m'n laatste dag in Esfahan, vanavond vertrek ik met de nachttrein. In het centrum nemen we afscheid, J. zet me af bij het hotel waar Carol en Domagoj verblijven. Ik kan bij hen m'n rugzak op de kamer laten staan. Er is nog wat gedoe met de hoteleigenaar, maar die wil natuurlijk ook geen niet-gasten in z'n hotel hebben. Het loopt goed af, ik ga alleen de stad in. Domagoj slaapt nog en Carol gaat wat shoppen voor een hippe hoofddoek.

24. In 20 minuutjes loop ik naar Masjed-e Jameh, één van de grootste moskeeën van Iran en tevens een hele oude. In het complex is 800 jaar aan islamitische architectuur te bewonderen.


Masjed-e Jameh, Esfahan by Timon91, on Flickr

25. In één van de vele gebedsruimtes.


Masjed-e Jameh, Esfahan by Timon91, on Flickr

26. Een prachtige bakstenen koepel :)


Masjed-e Jameh, Esfahan by Timon91, on Flickr

27. De ingang van Masjed-e Jameh ligt half in de bazaar, hier een schaars rustig stukje bazaar. De bazaar hier is gigantisch en vooral erg onoverzichtelijk, al zijn ze dat eigenlijk allemaal wel.


Bazaar, Esfahan by Timon91, on Flickr

28. Masjed-e Shah (zie foto 2 en 5), vandaag is zij wel open. Helaas is men nog bezig met een tent afbreken die er ter ere van Tasua en Ashura stond, dus het zicht op de binnenplaats is nogal beperkt In het hele complex is de afgelopen 400 jaar verder bar weinig veranderd. In één van de zijtuinen word ik benaderd door een Iraanse tv-crew, die me willen interviewen over "Esfahani handicrafts". Ik wil ze wel helpen, alleen ik weet helemaal niks van "Esfahani handicrafts", daarvoor kunnen ze beter een wat oudere toerist benaderen


Masjed-e Shah, Esfahan by Timon91, on Flickr

29. Recht onder de schitterende koepel :D


Masjed-e Shah dome, Esfahan by Timon91, on Flickr

30. Kakh-e Chehel Sohun, op 10 minuten lopen vanaf Naqsh-e Jahan. Dit is één van de vele paleizen in Esfahan, maar waarschijnlijk wel de mooiste. Ook dit gebouw is al zo'n 300 jaar oud.


Kakh-e Chehel Sohun, Esfahan by Timon91, on Flickr

31. Een muurschildering binnen. Hier is ook nog een groep jonge studentes met wie ik nog een kwartiertje praat. Ja, Perzische vrouwen behoren tot de mooiste ter wereld, het is alleen jammer dat je er zo weinig van ziet


Kakh-e Chehel Sohun, Esfahan by Timon91, on Flickr

32. In de paleistuin, met een beetje veel tegenlicht


Kakh-e Chehel Sohun, Esfahan by Timon91, on Flickr

Na deze (toch nog zeer beknopte) indruk van Esfahan begrijp je misschien dat de Perzen lange tijd naar Esfahan gerefereerd hebben met "Esfahan, nesf-e jahan", ofwel "Esfahan, de halve wereld", bedoelende dat als je Esfahan gezien hebt, je de halve wereld al gezien hebt. Tegenwoordig is het natuurlijk ook een redelijk moderne stad, maar de oude grandeur is nog overal terug te vinden. Omdat je in slechts twee weken Iran zoveel nieuwe dingen leert en ziet vond ik het eigenlijk ook wel een uitspraak die op het hele land slaat, en vandaar dus de topictitel ;)

Bij een klein tentje in de buurt van Naqsh-e Jahan lunch ik met een gigantische beryani en eet ook nog fereni, een yoghurtachtige, zoete lekkernij. Een prima toetje :) Te voet ga ik terug naar het hotel van Carol en Domagoj, waar ik m'n rugzak ophaal en nu definitief afscheid neem van hen. Morgen verlaten zij Esfahan, hun wegen scheiden ook hier. Carol gaat naar Shiraz en Domagoj gaat naar woestijnstad Yazd, een stad waar ik nu helaas geen tijd voor heb. Ik neem een taxi naar het Azadi-plein, waar ik volgens M. een bus kan pakken naar Rohahan, het treinstation. Na wat rondvragen word ik door drie mensen tegelijk naar de bus gebracht, die na 10 minuutjes vertrekt. Op drie schoolkinderen na is de bus leeg, we denderen hard richting zuiden. Het treinstation bereiken we na 20 minuten, ik ben ruim op tijd voor m'n trein.

33. Het treinstation, links de perrons, rechts het stationsgebouw.


Esfahan railway station by Timon91, on Flickr

34. Esfahan Railway Station.


Esfahan railway station by Timon91, on Flickr

Bij binnenkomst moet ik eerst met de bagage door de x-ray (net als iedereen), daarna brengt een zeer vriendelijke militair me naar het politiebureau. Voor elke treinreis moet je identiteit gecontroleerd worden, dit wordt dan genoteerd op je treinkaartje. In Tehran was het zo gebeurd, hier blijft de norse agent een kwartier lang naar m'n visum staren, naar buiten staren, naar m'n paspoort staren, naar buiten staren, naar mij staren, een sigaretje roken, op één van z'n vijf telefoons bellen waarbij ik vaak het woord "Kholandi" opvang, naar buiten staren, naar m'n visum staren, naar mij staren, wat zappen op de tv, naar buiten staren, een sigaretje roken, naar m'n visum staren en ga zo nog maar even door. Daarna wordt er een lange lijst ingevuld en wordt de militair teruggeroepen, die wat Engels spreekt. Hij vraagt mij wat dingen over verschillen tussen Nederland, Duitsland en Litouwen (tsja, waarom? Omdat Iran, laten we maar zeggen....) en of we nou allemaal een EU-paspoort hebben of een verschillend paspoort. Daarna is alles in orde en mag ik weer naar buiten.

35. Ik vraag aan de militair of ik foto's mag maken binnen: "Of course, just not police station". Prima dus ;) Het politiebureau bevindt zich recht achter mij ;) De stationshal is nog wat leeg, er is nu nog zo'n anderhalf uur tot vertrek. Bij een kiosk haal ik wat eten en drinken, op een bankje blijf ik wachten tot het perron open gaat. Ondertussen wordt het steeds drukker, het lijkt erop dat er de komende uren slechts één trein vertrekt, iedereen hier gaat dezelfde kant op als ik: naar Mashhad.


Esfahan railway station by Timon91, on Flickr

36. Zodra de ingangscontrole open gaat dromt iedereen samen om zich langs de twee Raja-medewerkers te persen. Het gaat gelukkig redelijk snel, zodra het wat minder druk wordt haak ik ook in. Hier het perron, links mijn trein.


Esfahan railway station by Timon91, on Flickr

37. Naar achteren gekeken, richting stationsgebouw. Esfahan is een kopstation, als uiteinde aan een klein zijspoortje vanaf de hoofdlijn Kashan/Yazd-Shiraz.


Esfahan railway station by Timon91, on Flickr

38. "Made in I.R. Iran". Iran wordt altijd aangeduid als "The Islamic Republic of Iran". Ook op kentekens zie je bijvoorbeeld "I.R. Iran" staan.


Esfahan railway station by Timon91, on Flickr

39. Mijn trein heeft een ander Raja-logo dan m'n vorige trein, het zal wel.


Train to Mashhad at Esfahan railway station by Timon91, on Flickr

40. Ik heb plaats 1 in rijtuig 1, helemaal vooraan. Hier zijn de befaamde magneetbordjes weer De nachttrein Esfahan-Mashhad rijdt overigens elke dag. Vanaf Esfahan zijn er nog wel een aantal andere treinen, maar dat zijn eigenlijk allemaal langeafstandstreinen die op z'n hoogst één keer per dag rijden.


Train to Mashhad at Esfahan railway station by Timon91, on Flickr

41. Ik ben de eerste in mijn coupeetje. Ditmaal staat er geen thee klaar, maar ligt er voor iedereen een pakje sinaasappelsap, een koekje en een stukje cake. De indeling van de coupé is verder gelijk als in de Nour Al Reza (Tehran-Shiraz).


Night train “Ghazal” Esfahan-Mashhad interior by Timon91, on Flickr

42. Het gangpad. Deze trein heeft een wat breder en vierkanter profiel, volgens een typeplaatje bij de deur zijn deze rijtuigen een jaar of tien oud en in China gebouwd.


Night train “Ghazal” Esfahan-Mashhad interior by Timon91, on Flickr

43. We hebben nog een half uur tot vertrek, maar nagenoeg iedereen zit al in de trein. Ik heb ook al gezelschap gekregen van wederom een familie, ditmaal met een wat jonger kind. Ik loop nog even naar buiten voor een paar foto's.


Train to Mashhad at Esfahan railway station by Timon91, on Flickr

44. Mijn perron. Direct achter de locomotief hangt een generatorrijtuig, daarachter mijn rijtuig. In totaal zijn er 10 rijtuigen voor passagiers, de trein lijkt vrijwel helemaal vol te zitten.


Train to Mashhad at Esfahan railway station by Timon91, on Flickr

45. De locomotief, met een beetje veel tegenlicht. Foto's maken is geen probleem voor de machinisten: "Photo ok! Take all photo you like!" :)


Train to Mashhad at Esfahan railway station by Timon91, on Flickr

46. Om exact half 5 's middags zet de "Ghazal" zich in beweging voor de 1200 km naar het uiterste noordoosten van Iran. De omgeving van het station is vooral een dorre en droge vlakte.


Landscape near Esfahan railway station by Timon91, on Flickr

47. Wat ex-DB materieel, niet ver buiten het station van Esfahan.


Old trains near Esfahan railway station by Timon91, on Flickr

48. Nog meer, het zijn aardig wat rijtuigen. De ramen kunnen helaas niet open, dus er zit wat reflectie van de ramen op de foto's.


Old trains near Esfahan railway station by Timon91, on Flickr

49. Een laatste foto richting bergen voordat de zon onder gaat.


Landscape near Esfahan railway station by Timon91, on Flickr

Vanaf Esfahan zullen we via Aradakan, Jondagh, Tabas en Fariman naar Mashhad gaan, Yazd laten we rechts liggen. Zie hier voor het (niet helemaal actuele) spoorkaartje van Iran. Ik praat wat met de familie, wat lastig gaat want ze spreken nauwelijks Engels. Ze komen uit Shahrekord, zo'n 100 km ten westen van Esfahan en gaan ook naar Mashhad. Mashhad is een beetje een aparte stad. Het is de tweede stad van Iran en tevens de meest heilige stad voor sjiieten die de Iraanse stroming volgen. Mashhad betekent in het Arabisch letterlijk "plaats van martelaarschap" (zie ook het woord "mesjed", moskee, wat ook een bedevaartplaats is), wat in dit geval doelt op het martelaarschap van Imam Reza. Vele Iraniërs gaan op vakantie naar Mashhad om het heiligdom van Imam Reza te bezoeken (later meer daarover), tijdens Iraanse feestdagen is het godsonmogelijk om in Mashhad te geraken. Nu valt het gelukkig mee, al zitten alsnog de meeste treinen en bussen wel vol. Let wel, de stad Mashhad alleen al trekt 20 miljoen (!) toeristen (pelgrims) per jaar die het heiligdom bezoeken. Het grootste deel van die toeristen komt dan wel uit Iran, maar de meesten moeten toch meer dan 700 km reizen aangezien de stad in een desolate uithoek van het land ligt. Ter vergelijking: Nederland trok in 2013 ongeveer 12,7 miljoen buitenlandse toeristen, van wie er vele toch minder dan die 700 km hebben hoeven afleggen.

Goed, genoeg statistiekjes, ondertussen rollen we nog gladjes door de woestijn. Van de zeer zorgzame familie krijg ik een bordje rijst met wat saus, weigeren mag niet ;) In Iran heb je trouwens een ritueel wat "ta'arof" heet, waar je als toerist wel rekening mee moet houden. Het houdt in dat het onbeleefd is om iets in één keer aan te nemen, dus je moet eerst twee, drie keer weigeren voordat je iets aanneemt. Voorbeeldje: je bent in een winkeltje en wilt een bepaald product kopen en je vraagt hoeveel het kost. Het antwoord kan dan zijn "och, het is niets". Dat betekent niet dat het gratis is, dat is dus ta'arof ;) Het klinkt wat maf, maar het went wel. Vaak kun je als buitenlander gewoon vragen: "no ta'arof?", en dan wordt het vanzelf wel duidelijk. Iraniërs die wel eens met buitenlanders omgaan weten vaak wel dat het voor buitenlanders wat apart is en doen met jou dan niet aan ta'arof, maar het is altijd even opletten.

Na twee uur rijden is het tijd voor het avondgebed, bij een klein stationnetje met nauwelijks verlichting stoppen we en verlaat nagenoeg iedereen de trein om te bidden. Ik loop een rondje voor het pikdonkere perron, maar gezien de vriestemperaturen ga ik gauw weer de trein in. Na twintig minuutjes is iedereen klaar en rijden we weer verder. De provodnik komt m'n avondeten brengen (kip met rijst), wat ik met de familie probeer te delen. Vader neemt na drie keer weigeren wel iets aan, ta'arof ;) Om half 10 wil de familie graag gaan slapen, ik ben aardig moe en vind het ook geen slecht idee. Ondanks dat het in de trein aardig warm is slaap ik snel in. 's Nachts passeren we ongemerkt een hoekje van Dasht-e Lut, een grote zoutwoestijn in het zuidoosten van Iran. "De leegheidwoestijn" is de 25e grootste woestijn ter wereld en tevens één van de heetste en droogste. Iets verder naar het noordwesten ligt nog een iets grotere woestijn, Dasht-e Kavir, welke bijna twee keer zo groot is als Nederland. Ik slaap goed en merk er niks van, tegen zeven uur 's ochtends ontwaken we kort na elkaar. De zon komt erg vroeg op hier dus je wordt vanzelf vroeger wakker.

50. Het landschap is nog steeds grotendeels woestijn met wat kale bergen.


Desert in Khorasan seen from the night train “Ghazal” Esfahan-Mashhad by Timon91, on Flickr

51. Met hier en daar wat gebouwtjes en een plukje gras.


Desert in Khorasan seen from the night train “Ghazal” Esfahan-Mashhad by Timon91, on Flickr

52. Dat het koud is kun je ook hier wel zien, op de schaduwzijde van de helling ligt wat verse sneeuw.


Mountains in Khorasan seen from the night train “Ghazal” Esfahan-Mashhad by Timon91, on Flickr

53. Nabij Torbat-e Heydarieh passeren we een aantal velden met pistachebomen en saffraanplanten, wat er wel laat zien hoe dichtbij Centraal-Azië je eigenlijk al zit. Na Torbat-e Heydarieh passeren we nog een spectaculaire bergketen, met toppen tot 2800 meter.


Mountains in Khorasan seen from the night train “Ghazal” Esfahan-Mashhad by Timon91, on Flickr

54. Woestenij en bergen, welkom in de regio Khorasan!


Mountains in Khorasan seen from the night train “Ghazal” Esfahan-Mashhad by Timon91, on Flickr

55. Na het passeren van de bergketen bereiken we het dal met de hoofdroute vanuit het westen richting Mashhad. Bij Dizbad voegen we in op de hoofdlijn Tehran-Shahrud-Nishapur-Mashhad, dit is vlak voor Dizbad. De stad Nishapur ligt zo'n 40 km ten westen van hier, maar de smog is al duidelijk herkenbaar....


Desert near Dizbad, Khorasan by Timon91, on Flickr

[Timon91]

56. Zie ook hier. Na een korte stop in Dizbad, waar we net zijn ingevoegd op de hoofdlijn, rijden we richting Tehran. Richting Tehran? Ja, want we moeten omkeren. Kopmaken is niet zo'n grote hobby van de Iraanse spoorwegen, dus in plaats daarvan zijn er vaak keerlussen gebouwd. Ze hebben hier ruimte zat, net zo handig Deze foto is genomen aan het begin van de keerlus, de spoorlijn links is het andere uiteinde van de keerlus, de spoorlijn rechtdoor gaat richting Nishapur-Tehran.


Desert near Dizbad, Khorasan by Timon91, on Flickr

57. Het is een redelijk krappe lus, we gaan er langzaam doorheen. De trein komt echter wel mooi in beeld :) Zie hier voor een satellietfoto van zo'n situatie, je vindt dit soort lussen door het hele land ;)


Night train “Ghazal” Esfahan-Mashhad near Dizbad by Timon91, on Flickr

58. Nadat we omgekeerd zijn rijden we weer richting Mashhad, we hebben zo'n 2 uur vertraging inmiddels. Kort buiten Dizbad komt de spoorlijn richting het zuiden, waar we net vanaf komen, nog even mooi in beeld :)


Railway to the south near Dizbad, Khorasan by Timon91, on Flickr

59. Mashhad bereiken we om 11 uur 's ochtends met +100, na een rit van 18,5 uur. Hier het aankomstperron. Mashhad is een best druk station, er is een fatsoenlijke dienst naar Tehran (ca. 7-8 treinen per dag), wat zo'n 900 km naar het westen ligt. Verder rijden er meestal dagelijks langeafstandstreinen naar zowat alle uithoeken van het land. Steden als Tabriz, Ahvaz en Bandar Abbas hebben schijnbaar ook directe verbindingen met Mashhad. Er rijden ook een paar snelle dagtreinen naar Tehran, die zien er zo uit. Deze leggen de rit in ongeveer 7-8 uur af en halen 160 km/h. Nachttreinen doen het meestal in een uur of 12.


Night train “Ghazal” from Esfahan at Mashhad railway station by Timon91, on Flickr

60. De stationshal van Mashhad. Ik moet nog even wachten op m'n CS-host, in de tussentijd laat ik m'n treinkaartje naar Tehran uitprinten en waardeer ik m'n beltegoed op bij een supermarktje.


Mashhad railway station by Timon91, on Flickr

Na een half uurtje komt N. opdagen, m'n CS-host. Het is een hele open, vriendelijke kerel van een jaar of 35, hij doet goed z'n best met z'n Engels. Hij werkt én studeert, hij moet nu eerst nog even een college volgen en vraagt of ik ook mee wil. Tuurlijk, prima We gaan op weg, onderweg krijg ik een eerste indruk van de stad. In Mashhad en omgeving heb ik 21 foto's gemaakt die allemaal op Flickr te vinden zijn, maar de helft ervan is ook in het verslag opgenomen.

61. Het straatbeeld onderweg naar de universiteit. Het was in Mashhad trouwens retemakkelijk om een CS-host te vinden. Buitenlanders gaan hier eigenlijk niet heen, maar er wonen wel ruim 3 miljoen mensen. Ik heb zes mensen moeten afwijzen die me ook wel wilden hosten, ook al heb ik pas twee dagen van te voren een advertentie op de Mashhad-pagina gezet


Streetview in Mashhad by Timon91, on Flickr

N. studeert politicologie, hij heeft al aan de docente gevraagd of ik erbij mag zitten en dat is gelukkig geen probleem, in totaal zitten er zo'n 30 mensen in het zaaltje. Ondanks dat ik er geen woord van versta is het best interessant om te volgen, vooral het idee dat je een college politicologie volgt aan een Iraanse universiteit Het deed me eerlijk gezegd wel even aan dit stukje denken Zoals overal in Iran zitten heren en dames gescheiden, in dit deel van Iran dragen alle dames bovendien een chador. De studentes in de zaal en de docente hier zeker, want het is een islamitische universiteit. Het college duurt een klein uurtje, na het college komt de halve zaal kennis maken :D Samen met A., een vriend van N., gaan we lunchen in de universiteitskantine.

62. Na de lunch stelt N. voor om naar de tombe van Ferdowsi te rijden, een andere zeer beroemde Perzische dichter. Zijn graf ligt in Tus, iets ten noordwesten van Mashhad. Mashhad zelf heeft behalve het heiligdom van Imam Reza weinig te bieden, maar N. stelt voor om er vanavond heen te gaan, als het wat rustiger is. De rit naar Tus is geheel naar Iraanse traditie extreem chaotisch, maar N. is een prima chauffeur. Zoals je hier ziet, rijstroken bestaan niet.


Streetview in Mashhad by Timon91, on Flickr

63. Een mooi moskeetje in Tus, iets naast de tombe van Ferdowsi. We zitten hier overigens maar 75 km van de Turkmeense grens af, de Turkmeense hoofdstad Ashgabat is hemelsbreed maar 150 km. Ook Afghanistan is niet ver weg, hemelsbreed ook maar zo'n 150 km.


Mosque in Tus by Timon91, on Flickr

64. Dit is één van de weinige dingen die ik wat minder vond in Iran: ze hebben pas geleden een fantastisch dubbel prijssysteem ingevoerd bij alle toeristische attracties. Opzich vind ik het niet erg om wat meer te betalen dan een local, maar hier gaat het altijd om een factor 7-15. Hier kun je mooi zien dat een Iraniër 20.000 rial betaalt (۲۰۰۰۰), een buitenlander 150.000 (bijna 4 euro). Het maakt niet uit of een Iraniër je kaartje haalt, je ontkomt er niet aan. N. noemt het maar "our government...."


Entrance fees, Ferdowsi tomb, Tus by Timon91, on Flickr

65. De imposante tombe van Ferdowsi, die geboren en getogen is in Tus.


Ferdowsi tomb, Tus by Timon91, on Flickr

We lopen wat rond bij de tombe, ik slaag ook voor een paar souvenirtjes. Meer foto's van de tombe staan in de set op Flickr. Na de tombe bezocht te hebben gaan we richting huis, N. woont in een voorstadje van Mashhad: Torghabeh. Het ligt tegen de bergen aan aan de westkant van Mashhad. N. is getrouwd en heeft een dochtertje, ik word thuis hartelijk ontvangen. Uiteraard drinken we eerst thee, vergezeld door een hoop overheerlijke zoetwaar. N. is aardig stevig, z'n vrouw zorgt iets te goed voor hem Na de thee lopen we een rondje door Torghabeh, inclusief een rondje over de lokale bazaar. Veel winkels met noten, zoetwaar en specerijen hier. Veel winkeltjes zijn eigendom van familie of vrienden van N., dus we drinken veel thee en "tasting is free". Het is lastig alle smaken te beschrijven, maar het is wel wat diverser dan wat we in Nederland gewend zijn Ik haal nog een zakje gesuikerde droge bessen in één van de winkeltjes die ik thuis bij N. ook al geproefd heb, die zijn briljant lekker.

66. Een typisch winkeltje in Torghabeh.


Torghabeh by night by Timon91, on Flickr

Bij een ijssalon moeten we uiteraard ook de lokale ijsspecialiteiten proberen. Het is echt fantastisch ijs en vooral ook erg veel Gelukkig weet ik van m'n studentenhuis wat bunkeren is, iets laten staan is onbeleefd Thuis volgt er nog een diner, bereid door N's vrouw. Het is wederom heerlijk, een hartige maaltijd is best prima na al die zoetigheid :) Ook hier weer aardig wat rijst, vlees, bonen, aardappels, sla en wat al niet. Na het eten wordt N. gebeld, na het telefoongesprek meldt hij terloops dat hij overmorgen in Tehran moet zijn en dat hij morgen met studiegenoot A. (van de lunch) die kant op gaat rijden. Of ik mee wil rijden. Je treinkaartje kun je in Iran nog tot een paar uur voor vertrek inleveren, dan krijg je nog zo'n 70% terug. Treinen zitten toch bijna altijd vol, die kunnen ze nog wel verpatsen aan iemand anders. Tsja, waarom niet het Iraanse avontuur eindigen met een roadtrip? :D

Het uurtje uitbuiken na het eten is wel nodig, want daarna gaan we weer op stap. Ditmaal gaan we met de hele familie op stap, richting Mashhad. Het centrum van Mashhad is overweldigend: overal hotels, hotels, hotels, malls en wat al niet. Het is duidelijk dat hier veel toeristen/pelgrims komen. Met wat moeite parkeren we de auto in een achterstraatje en gaan dan te voet richting het heiligdom van Imam Reza, wat zoals ik al zei het enige is wat er in Mashhad zelf de moeite waard is.

67. Een matige sfeerimpressie van het straatbeeld.


Imam Reza shrine entrance, Mashhad by Timon91, on Flickr

68. De ingang van het gigantische complex. Camera's mogen helaas niet naar binnen, m'n tas laat ik bij een bagagedepot achter.


Imam Reza shrine entrance, Mashhad by Timon91, on Flickr

Wat betreft de schrijn schieten superlatieven tekort: het is de grootste moskee ter wereld qua afmetingen en de op één na grootste qua capaciteit. De hele moskee, inclusief binnenplaatsen, beslaat een gebied van 0,6 km² (600.000 m²). De hoeveelheid goud, marmer en spiegelsculptuurplafonds is met geen pen te beschrijven. Herinner je je foto 89 van deel 7 nog? Stel je dit voor, maar dan een Arena vol en met de ene zaal nog groter dan de ander. Ik ben ook wel benieuwd hoeveel m² tapijt er in het complex aanwezig is Als niet-moslim mag je officieel het centrale gedeelte niet in, maar aangezien ik met de familie van N. op bezoek ben staan ze het wel toe. Het wordt steeds drukker naarmate je dichter bij het lichaam van Imam Reza komt, wat in het midden van het complex ligt, direct onder een gigantische gouden koepel. We komen op vijf meter van de metalen kooi met daarin Imam Reza's lichaam, dichterbij komen is gewoonweg onmogelijk. De menigte biddende, duwende mensen is zowel aan de mannenkant als aan de vrouwenkant groot en zeer, zeer, zeer indrukwekkend om te zien. Voor velen is dit een droom die uitkomt, als je de bedevaart naar deze plek hebt afgelegd dan mag je je Mashtee noemen, net zoals dat je je Haji mag noemen wanneer je de bedevaart naar Mecca (Hadj) hebt gedaan. Deze plek is wel één van de meest overdonderende, indrukwekkende, rijke en bizarre plekken die ik ooit gezien heb, zowel door de omvang en rijkdom van de plek zelf als door de betoverende beleving van de mensenmenigte. Bij het teruggaan naar de uitgang vertelt N. dat tijdens No Ruz (Iraans nieuwjaar, ca. 21 maart) het onmogelijk is om binnen 400 meter van het lichaam van Imam Reza te komen. Overdag is het altijd heel erg druk hier, vandaar ook dat we pas 's avonds laat gegaan zijn. Rustig rijden we terug naar Torghabeh, waar we iets na middernacht aankomen. Uit handen van de dochter van N. krijg ik van hen een klein gebedskleedje en een gebedsketting als aandenken aan dit bezoek. Ik ben niet gelovig, maar ik vind het een prachtig cadeau en heb het ook een mooi plekje op m'n kamer gegeven.

's Ochtends staan we bijtijds op, douchen en ontbijten samen. Om half 9 vertrekken we, uitgezwaaid door N.'s vrouw.

69. De boomrijke hoofdstraat van Torghabeh, ditmaal bij daglicht.


Torghabeh, Khorasan by Timon91, on Flickr

70. Op weg naar hartje Mashhad, let ook op de besneeuwde bergen op de achtergrond.


Motorway near Mashhad by Timon91, on Flickr

71. Straatbeeld in Mashhad, op een zeldzaam rustig moment.


Downtown Mashhad by Timon91, on Flickr

Bij een Raja-kantoortje krijg ik nog 500.000 van de 700.000 rial terug van het treinkaartje, iets verderop halen we A. op en gaan dan echt op stap. Tijdens de rit door de stad is wel duidelijk dat heel Mashhad om het heiligdom heen is gebouwd. Mashhad is sinds de revolutie trouwens gegroeid als kool, één van de hoofdredenen daarvoor is de treurige Iraans-Iraakse oorlog in de jaren 80. Veel mensen zijn toen op de vlucht geslagen en zover mogelijk van het Iraakse front gaan wonen - dus ja, dan kom je snel uit in Mashhad. Verder heeft de stad ook een flink smogprobleem, het stinkt aardig op sommige stukken.

72. Iets buiten Mashhad, de eerste stad die we tegen gaan komen is Nishapur. Zoals je ziet zijn ook op de snelweg de bordjes tweetalig, meestal zie je eerst een Perzisch afstandenbordje en dan 200 meter verderop een Engelse versie, in dit uitzonderlijke geval staan ze op hetzelfde bord. De Engelse vertalingen van steden zijn overigens niet uniek, van "Nishapur" heb ik op de bordjes vele variaties voorbij zien komen


Route 44 in Iran, near Mashhad by Timon91, on Flickr

73. Het prachtige landschap biedt genoeg om naar te kijken onderweg. Verder praten we wat, N. en A. praten ook veel in het Farsi samen. De weg is overigens van prima kwaliteit, er wordt flink doorgereden. N. heeft hier al vaak gereden en kent de flitspalen uit z'n hoofd, dus het arme autootje wordt tot op z'n limiet gebruikt


Route 44 in Iran, near Mashhad by Timon91, on Flickr

74. Afslag naar het treinstation van Kashmar. Op dit stuk loopt de spoorlijn Mashhad-Tehran nog parallel aan de snelweg, op een paar kilometer afstand.


Route 44 in Iran, near Mashhad by Timon91, on Flickr

75. In Nishapur stoppen we, hier bezoeken we de tombe van Omar Khayyám, een Perzische wiskundige, astronoom, dichter en filosoof die zo'n 1000 jaar geleden leefde.


Omar Khayyám tomb, Nishapur by Timon91, on Flickr

76. Een moskee, op het terrein ernaast.


Near the Omar Khayyám tomb, Nishapur by Timon91, on Flickr

77. De auto voor de tweedaagse roadtrip: een Saipa Saba. Iraanse makelij, net als heel veel auto's hier. Je ziet ook veel Peugeots, maar dat zijn lokaal geproduceerde Peugeots. Zo heb je bijvoorbeeld de Peugeot Pars, die alleen in Iran bestaat. Dit zijn ook allemaal gevolgen van de sancties waar het land onder te lijden heeft. Waar dat op de lange termijn qua auto's toe kan leiden is bijvoorbeeld in Cuba goed zichtbaar. Dat de Franse auto-industrie vroeger heel groot hier was blijkt ook uit de naam Saipa, welke een acroniem is voor "Société Anonyme Iranienne de Production Automobile".


Saipa Saba in Nishapur by Timon91, on Flickr

78. Op weg terug naar de snelweg, met de Binalud bergketen (tot 3200 meter) op de achtergrond.


Binalud mountains near Nishapur by Timon91, on Flickr

79. Tehran is best een eindje, vanaf Mashhad is het zo'n 900 km rijden. We gaan vanavond overnachten in de buurt van Shahrud (waar ook weer vele variaties van te vinden zijn op de Iraanse bewegwijzering ), waar A. een huisje heeft.


Route 44 in Iran, near Nishapur by Timon91, on Flickr

80. We kruisen de spoorlijn Tehran-Mashhad. Geen trein te zien helaas


Railway Mashhad-Tehran seen from the car by Timon91, on Flickr

81. Het landschap vlakt wat uit.


Route 44 in Iran by Timon91, on Flickr

82. Op veel plekken liggen de rijbanen een heel eind uit elkaar, soms kun je de andere weghelft niet eens zien. Om 3 uur lunchen we op een parkeerplaats naast de snelweg. Er is een moskee en een klein winkeltje, waar we een fles drinken halen. De lunch bestaat uit brood, kip uit blik die op een campinggaz-stelletje is opgewarmd en nog wat andere dingetjes.


Roadside rest area on route 44 in Iran by Timon91, on Flickr

83. En we gaan weer verder richting Shahrud. Onderweg luisteren we wat naar muziek, N. heeft een USB-stickje met muziek meegenomen. Z'n favoriete nummer (niet Iraans) luisteren we een paar keer op vol volume, N. zit half dansend achter het stuur. De sfeer zit er goed in


Route 44 in Iran by Timon91, on Flickr

84. Langzaam wordt het donker en heuvelachtiger, Shahrud is niet heel ver meer.


Route 44 in Iran, near Shahrud by Timon91, on Flickr

Om 6 uur arriveren we bij het huis van A. in een piepklein dorpje nabij Shahrud. Het vriest inmiddels buiten, maar de gaskachel brandt al gauw en binnen wordt het zeer behaaglijk. We maken wat eten (vlees, rijst, brood en augurk) en hangen wat rond. Veel is er in dit dorpje niet te doen. Met A. maak ik nog een klein wandeltje in de buurt voor wat boodschappen, buiten is het pikkedonker. We gaan vroeg slapen, morgen moeten we er vroeg uit.

Kwart over 5 staan we op, aangezien A. en N. rond het middaguur in Tehran moeten zijn. We ontbijten wat, vooral de thee is op dit tijdstip erg lekker. Om 6 uur, als het net licht begint te worden, rijden we weg. Na een snelle tankbeurt in Shahrud draaien we de snelweg weer op.

85. Vroeg opstaan is niet fijn, maar het licht van de opkomende zon is schitterend!


Route 44 in Iran, near Shahrud by Timon91, on Flickr

86. Zoomfoto van de "Imam Reza Expressway" door de woestenij.


Route 44 in Iran, near Shahrud by Timon91, on Flickr

87. Steile helling "Dangerous steep", vlak voor Semnan. Let ook op de smoglaag die zelfs bij kleine steden als deze (150.000 inwoners) prominent aanwezig is.


Route 44 in Iran, near Semnan by Timon91, on Flickr

88. Na Semnan slaan we van de 44 af en rijden over een tweebaansweg de bergen in. De 44 gaat naar zuid-Tehran, waar het verkeersinfarct het grootste is. Via de weg die we nu volgen, nummer 36, komen straks op weg 79 uit, die uiteindelijk aan de noordkant van Tehran uitkomt. Deze weg is een stuk rustiger en ook niet onbelangrijk, een heel stuk mooier.


Route 36 in Iran, near Semnan by Timon91, on Flickr

89. Een klein half uurtje na Semnan komt Mt. Damavand in zicht, met 5671 meter de hoogste berg van Iran. Een prachtig gezicht! :D


Mt. Damavand seen from route 36, near Semnan by Timon91, on Flickr

90. Het landschap doet me wel wat denken aan dat in Bolivia, een half jaar geleden.


Landscape on route 36, near Semnan by Timon91, on Flickr

91. We rijden langzaam richting Mt. Damavand.


Mt. Damavand seen from route 36, near Semnan by Timon91, on Flickr

92. Nog maar een keer, omdat het zo mooi is. De prachtige weg, rechts Mt. Damavand. Je zit hier overigens ook al op zo'n 2200 meter hoogte.


Mt. Damavand seen from route 36, near Semnan by Timon91, on Flickr

93. Smal ravijn.


Gorge in route 36, Iran by Timon91, on Flickr

94. Verse sneeuw nabij Firouzkouh.


Route 36 near Firouzkouh, Iran by Timon91, on Flickr

95. Vlak voor Firouzkouh, als we net zijn ingevoegd op weg 79. Rechts ligt de spoorlijn richting Sari en Gorgan.


Route 79 near Firouzkouh, Iran by Timon91, on Flickr

96. Hier kun je mooi de twee afstandsborden zien: eerst de Perzische, daarna de Engelse. Tehran is nog 115 kilometer.


Route 79 near Firouzkouh, Iran by Timon91, on Flickr

97. We naderen Tehran, wat ook goed te zien is aan de smog


Entering Tehran on route 79 by Timon91, on Flickr

98. Met een ander favoriet nummer (wel Perzisch) op repeat en vol volume rijden we Tehran in Het was een prachtige roadtrip! Hier zien we de Milad toren (Borj-e Milad, straks meer), de verkeersdrukte is nog te overzien.


Borj-e Milad, Tehran by Timon91, on Flickr

Bij een metrostation naast de snelweg word ik afgezet, hier neem ik afscheid van de twee heren. De gastvrijheid hier lijkt echt geen grenzen te kennen. Met de metro ga ik naar het treinstation, waar ik m'n rugzak stal bij het bagagedepot. Vanaf daar loop ik naar een ander metrostation om wat te gaan sightseeien. Onderweg spreekt een schoenmaker me aan, dus eerst moet er nog even kennisgemaakt worden in z'n werkplaats onder het genot van een kop thee :)

99. Een chaotische wandeling en een drukke metrorit later sta ik bij het laatste heiligdom van deze reis: het heiligdom in aanbouw van Imam Khomeini. Hier heeft de geestelijk leider van de revolutie na zijn dood in 1989 zijn laatste rustplaats gekregen, er wordt momenteel een megalomane moskee voor hem gebouwd. Let ook op de gouden minaretten. Het grootste deel is nog niet toegankelijk, er wordt volop gebouwd. Het is een hele aparte plek, bij de metalen kooi binnen waar z'n kist staat is het lang niet zo druk als bij die van Imam Reza in Mashhad. Het is een apart idee om zo vlakbij het lichaam te staan van Khomeini, van wie door het hele land foto's hangen en die met name in het westen zo verafschuwd werd/wordt.


Imam Khomeini shrine, Tehran by Timon91, on Flickr

Ik blijf niet lang binnen, buiten is best gezellig. Veel jongeren hangen hier wat rond en voetballen wat. Bij een eettentje haal ik een fantastisch broodje falafel, wat ik buiten in het zonnetje eet. Alle foto's van Tehran (inclusief die van het eerdere bezoek) zijn overigens op Flickr te vinden, het merendeel staat hier in het verslag.

100. Op slechts een kwartiertje lopen ligt Behesht-e Zamra, een gigantische begraafplaats waar ongeveer 200.000 slachtoffers van de Iraans-Iraakse oorlog begraven liggen. Een bizarre plek, hier en daar rouwen families bij het graf van een naaste.


Behesht-e Zamra, Tehran by Timon91, on Flickr

[Timon91]

De rest van de middag besluit ik in de bazaar door te brengen en daar tevens m'n souvenirinkopen te doen. In de bazaar heb ik verder geen foto's gemaakt, maar ik heb me er uren vermaakt Buitenlanders zie je gek genoeg nauwelijks, dus ik heb zeker 15 kopjes thee gehad bij allerlei winkeltjes. Met een Duitssprekende man in de tapijtbazaar spreek ik wat langer, hij handelt in tapijten tussen Iran en Duitsland. Verder is iedereen vooral heel vriendelijk en oprecht, de spaarzame "friend" ("want to buy carpet my friend?" - op punten net buiten de tapijtbazaar) pik je er zo uit. Verder verbaas ik me vooral over wat er allemaal te koop is hier. Ik ben erg in de verleiding door een theepot met daarop de inspirerende tekst "Your text here..... Your text here......", maar die is helaas alleen als onderdeel van een heel servies te koop. Wel slaag ik voor een rol kledingmerkjes van een bekend label, die je van ongeveer elk denkbaar merk kan kopen Ook koop ik een volledig MATLAB softwarepakket, inclusief licentie en Perzisch instructieboek, voor slechts 220.000 rial. In Nederland kost een MATLAB-licentie zo'n 30.000 euro per stuk per jaar, in Iran niet. Iran heeft zo ongeveer als enige een of andere softwarebeschermingsconventie niet erkend/ondertekend, waardoor gepiratede software hier door iedereen verkocht mag worden. Het is dan weer niet toegestaan om het mee te nemen de grens over, maar dat is vers twee ;) Ik kom in ieder geval tot de conclusie dat ik nog nooit zo'n geweldige plek heb gezien om sinterklaasinkopen te doen voor huisgenoten

101. Na een hilarische middag in de bazaar loop ik met een ommetje terug naar de metro. In het Shahrpark spreekt een vage kerel op een bankje me aan, hij stelt zich in het Duits voor als "Jodenhater" en "Iraninazi". Met enige moeite kom ik weg, vage kwast. Tijdens het maken van deze foto blijft hij me continu aanstaren, dus lang blijf ik niet naar deze gespacete fontein kijken.


Shahrpark, Tehran by Timon91, on Flickr

Bij het treinstation haal ik m'n rugzak op, daarna begeef ik me naar het huis van G., wederom met de metro. G. was (in het vorige deel) de CS-host van Carol, nu is het geen probleem om m'n laatste nacht bij hem te overnachten. We mogen elkaar wel en zitten bovendien in hetzelfde vakgebied. Het is een tof weerzien met G. en z'n huisgenoten, we eten samen en we lopen 's avonds nog een rondje in de verder uitgestorven buurt. G's broer S. komt 's avonds laat nog aan met de trein, we praten nog wat en om half 1 gaan we slapen.

13 november, m'n laatste dag in Iran. We slapen wat uit, ik heb ook niet zoveel wensen meer vandaag. G. en S. stellen voor om naar een bepaald park te gaan, waar pas geleden een nieuwe voetgangersbrug is geopend.

102. Met de metro is het een paar haltes, dan ben je al ongeveer in het park. Op een heuveltop staat deze reusachtige vlag. Het is op de foto niet goed te zien, maar de vlag is gigantisch. Door de grootte beweegt-ie ook in slow-motion, heel apart.


Red flag, Tehran by Timon91, on Flickr

103. De voetgangersbrug, die twee parken verbindt.


Pedestrian bridge, Tehran by Timon91, on Flickr

104. De snelweg die de brug oversteekt. Als je goed kijkt kun je tussen de smog door nog wat bergen zien liggen ;)


View over Tehran by Timon91, on Flickr

105. Ingezoomd, hier zie je het nog wat beter ;)


View over Tehran by Timon91, on Flickr

106. De onmisbare file


Traffic congestion, Tehran by Timon91, on Flickr

107. Aan de overkant ligt nog een parkje, waar we wat ronddwalen met z'n drieën.


Park in Tehran by Timon91, on Flickr

Bij een druk kruispunt lunchen we met een prima "Turkse döner" en nemen vervolgens een taxi naar de laatste toeristische attractie deze reis: Borj-e Milad. Deze toren, het hoogste gebouw van Iran (435 meter) en pas 7 jaar geleden opgeleverd, is ook voor veel Tehrani's een leuk uitstapje.

108. De indrukwekkende entreehal. Een kaartje om naar boven te gaan kost 90.000 rial, of je nou Iraniër bent of buitenlander. Het duale prijssysteem geldt hier gek genoeg niet.


Borj-e Milad entrance, Tehran by Timon91, on Flickr

109. De toren van beneden gezien.


Borj-e Milad, Tehran by Timon91, on Flickr

110. De combinatie van zware smog en ondergaande zon levert prachtige kleurcombinaties op.


Smoggy sunset, Borj-e Milad, Tehran by Timon91, on Flickr

111. Mooie fonteinen binnen, tijdens het wachten op de lift.


Borj-e Milad entrance, Tehran by Timon91, on Flickr

112. Op het uitzichtplatform op ruim 300 meter hoogte. Ondanks de smog best de moeite waard :D


View from Borj-e Milad, Tehran by Timon91, on Flickr

113. Er staan een aantal bordjes die naar steden in binnen- en buitenland verwijzen. Uiteraard mogen Mecca en Medina niet ontbreken.


View from Borj-e Milad, Tehran by Timon91, on Flickr

114. Rondom het hele platform is een soort van gaas aangebracht (zie vorige foto), dus het is wat lastig om foto's te maken zonder dat gaas mee te nemen. Het lukt gelukkig wel, tussen de smog door is verder een hoop stedelijk geweld te zien. Ook de bergen zijn nog zichtbaar met in de sneeuw nog een beetje rood avondlicht.


View from Borj-e Milad, Tehran by Timon91, on Flickr

115. Binnen is het druk, er is nog een expositie van de hoogste tv-torens ter wereld. De Ostankino-toren in Moskwa heb ik ook maar even op de foto gezet, dat is de hoogste die ik bezocht heb tot nu toe


Ostankino tower model, Borj-e Milad, Tehran by Timon91, on Flickr

116. Terug beneden hangen we nog wat rond in de grote hal, waar wat chille banken staan met uitzicht op de stad. We zien het langzaam donker worden, na een half uurtje vertrekken we dan echt. Hier de toren nogmaals, nu in het donker.


Borj-e Milad by night, Tehran by Timon91, on Flickr

Met een taxi gaan we terug naar G.'s huis. Onderweg komt het verkeer muurvast te zitten, dus we besluiten om maar te gaan lopen. Bij een kiosk koop ik met hulp van G. nog vier van de meest conservatieve kranten van Iran, tot grote hilariteit van G. zelf en de krantenverkoper. Leuk leesvoer voor op de wc thuis Ook koop ik nog 10 pakjes sigaretten voor in totaal 105.000 rial (€2,50!). Ik rook niet, maar om uit te delen op feestjes zijn ze geniaal. Het zijn mini-sigaretten, maar iedereen die ze gerookt heeft vindt ze best meevallen. Terug thuis drinken we thee en pak ik langzaam m'n tas in. Iets na negenen gaan we met z'n vieren weer op stap, naast G. en S. ook nog een huisgenoot van G. Voor m'n laatste diner in Iran trakteer ik bij een gezellig restaurant in de buurt op dizi, die erg goed smaakt. Rond elven zijn we weer thuis, waar we nog wat bankhangen, praten en proberen om niet in slaap te vallen. Tegen enen belt G. met de taxicentrale, 10 minuten later staan ze voor de deur. Ik neem afscheid van G., ook hem hoop ik ooit nog terug te zien!

Vanaf Tehran ga ik met het vliegtuig naar huis, het internationale vliegveld - geheel verrassend "Imam Khomeini International Airport" genoemd - ligt zo'n 35 km buiten de stad en is uiteraard alleen per taxi te bereiken. De metrolijn erheen wordt nog gebouwd. In theorie is het ongeveer een uur rijden, maar m'n taxichauffeur is zo'n suïcidale maniak dat we er met slechts 30 minuten al zijn. De afslag op de snelweg richting vliegveld mist hij in eerste instantie omdat we er met 150 km/h langsrijden, maar hij maakt doodleuk een noodstop, maakt een U-turn (op de snelweg!), rijdt terug naar de afslag en maakt dan nog een U-turn om de afslag op te draaien. Juist Probeer dat maar eens in de Schipholtunnel

Het vliegveld is druk, veel vluchten vertrekken 's nachts. Voor het inchecken moet je al met al je bagage langs security, daarna kun je inchecken. Het is geen groot vliegveld, maar wel modern. Het inchecken bij Pegasus Airlines verloopt zonder problemen, het is zelfs geen probleem om voor beide vluchten een stoel bij de nooduitgang te krijgen! :D De uitreiscontrole verloopt verder spoedig, ik ben net op tijd voor er zich een grote groep Pakistanen in de rij voegt. Na de grenscontrole koop ik nog wat dingetjes bij de niet eens zo heel erg dure taxfree shops, bij de enige cafetaria haal ik een zeer ranzige warme chocolademelk (volgende keer maar weer thee...) en een stuk cake. De laatste 410.000 rial die ik nog over heb zijn dan maar een leuk souvenirtje :) Na een paar doodsaaie uren wachten ga ik vlak voor de gate door de security, iets na half 5 zit ik in het vliegtuig. De plek naast mij is gelukkig leeg, tijdens de ruim drie uur vliegen naar İstanbul slaap ik een klein beetje. Vliegveld İstanbul Sabiha Gökçen bereiken we op tijd, hier heb ik 3 uur en 40 minuten overstaptijd. Gelukkig staat er een lange rij bij de transitcontrole, daarna is het wachten in de terminal. Ik haal een flinke bak koffie (de eerste koffie sinds Ankara!) en een broodje bij een bekende koffieketen. Tijdens het lange wachten praat ik wat met een Duitse familie die in hetzelfde schuitje zit als ik. Zij komen net uit Egypte en zijn op weg naar huis. Veel vluchten van Pegasus uit het oosten komen 's ochtends vroeg aan op Sabiha Gökçen, iets later op de ochtend vertrekken dan de aansluitende vluchten naar het westen. De vlucht naar Amsterdam vertrekt met een kleine vertraging om half 11, de vlucht verloopt verder rustig en ik slaap nog wat. We zijn op tijd in Amsterdam, ook m'n rugzak komt zonder problemen van de band rollen. Bij de AH haal ik wat lunch, m'n pinpas doet het gelukkig nog en het is ook wel weer fijn om gewoon €3,60 af te rekenen in plaats van een paar honderdduizend rial Na een saaie treinrit van ruim twee uur bereik ik Enschede. Enschede is 100 keer zo klein en wel weer even een beste cultuuromslag na Tehran, behalve dat ze allebei een gruwelijk lelijk plein in het centrum hebben (Van Heekplein - Emam Khomeini Square) kan ik nauwelijks overeenkomsten bedenken Na aardig wat biertjes met vrienden - die na 2,5 week geen bier en 40 uur nauwelijks slaap toch best aankomen - val ik voldaan in slaap, op m'n eigen vertrouwde bed :)

Epiloog

In totaal heeft de reis bijna zes weken geduurd, in die tijd heb ik 19 landen bezocht, waarvan 4 nieuwe. Qua cultuur en natuur was het ook een erg diverse reis, er zullen niet veel mensen de keuze gemaakt hebben om via Noord-Finland naar Iran te reizen. In totaal heb ik zo'n 14.000 km per trein, ca. 1800 km per bus, ruim 1000 km in auto's en taxi's en 180 km per boot afgelegd. Uiteraard was het hoogtepunt en het hoofddoel van de reis de laatste bestemming: Iran. Ik kan de goede reiservaringen die ik er vooraf over gehoord heb alleen maar bevestigen en ik kan jullie ook van harte aanbevelen om er een keer heen te gaan. Het regelwerk van te voren is de investering dubbel en dwars waard, al zorgt de rompslomp er ook wel voor dat er momenteel maar weinig westerse toeristen in het land zijn. Qua reisbeleving is Iran tot nu toe m'n beste ervaring geweest, ik kan niet anders zeggen. Alleen al het aanschouwen van de gastvrijheid van de Iraniërs is de reis waard, we kunnen hier nog veel leren op dat gebied. Heel duur hoeft het ook niet te zijn, de enkele reis Tehran-Amsterdam met het vliegtuig kostte mij €123, de minimale retourprijs is ongeveer het dubbele (Air Pegasus). Het visum zal je afhankelijk van je woonplaats en reismogelijkheden ongeveer €100 kosten. Lokale uitgaven zijn goed te overzien, ik heb zonder echt zuinig aan te doen in twee weken Iran ongeveer €350 uitgegeven (ca. 14.500.000 rial ). Al met al heb ik aan de hele reis ongeveer €1500 gespendeerd in zes weken, inclusief alle visumkosten (Turkije, Iran - het retourtje Den Haag ook meegenomen) en reiskosten. Een aardige som (spaar)geld, maar ik vond het het dubbel en dwars waard!

Iedereen bedankt die de moeite heeft genomen om het allemaal te lezen, te bekijken en te reageren, ik zal het zelf in de toekomst ook nog wel een keer teruglezen. Voor de laatste keer: hopelijk is ook dit deel bevallen, laat maar weten wat je ervan vond. Reacties zijn zoals altijd welkom! :D

[deadlock]

Wauw! Mooi man :D

Hoe zit het met de tabakswetgeving in Iran eigenlijk?

[Daniel]

Wederom prachtig :pos: Een heel mooi beeld van een land dat voor de meeste westerlingen toch vooral heel onbekend is heb je weten te geven :)

[Zugführer]

Wat een fantastisch verslag weer, ik krijg helemaal zin om zelf ook te gaan...
En ik kijk nu al uit naar je volgende reis ;)

[Z2N]

Prachtig! _O_

[Srananbloke]

Geweldig! Een perfecte afsluiting :D

[isadora]

Hier ontbreken mij alle superlatieven. :pos: :pos: :pos:

Wat ben ik blij, dat je uiteindelijk toch al die schitterende foto's hebt kunnen tonen.
En een heel grote pluim voor de lange lappen tekst, die behalve erg interessant, ook zonder storende taal- en grammaticafouten zijn.

Je hebt me echt overtuigd van de schoonheid en gastvrijheid van Iran, als eerder gezegd, een eye-opener.
Ik dank je hartelijk voor het delen van deze prachtige reiservaring, en hoop ooit in een deel van je voetsporen te treden.

[Meltrain]

Wauw, weer een prachtig verslag. :D
Toen ik begon met lezen had alleen Deadlock nog gereageerd, dus ik heb er ongeveer een uur over gedaan. Maar het was het uur meer dan waard. :pos:
De beste grap vind ik trouwens dat je Glanerbrug op dat kaartje van die keerlus hebt gezet. :')
En ik snap niet dat Matlab zo duur is. :? Via de TU Delft is het voor studenten gratis te verkrijgen.

[Zugführer]

Verrek, dat Glanerbrug was me helemaal niet opgevallen, terwijl ik het kaartje best goed bestudeerd dacht te hebben

[Meltrain]

Ik moest meteen aan "Glanerbrug heeft kabeltelevisie" denken.

[dennistd]

Op dit hele verhaal past maar één reactie: _O_ _O_ _O_

[Obus]

:pos: x100

Ik ga je verslagen missen, Timon.

[Thom91]

Chapeau! Ik heb hen nu mobiel gekeken en ga hem vanavond nog maar eens op een computer kijken. Kan ik de foto's Beter zien.

[Etienne]

Dit was een pradchtig reisverslag, van wat Daniël al zegt, een land wat wij in het westen niet echt kennen. :pos:

[waldo79]

In één woord: "geweldig" :pos:

[Timon91]

Thanks iedereen, wat een topreacties! :D *O* :pos:

Hoe zit het met de tabakswetgeving in Iran eigenlijk?

Iran is wat dat betreft redelijk Servisch: bijna iedereen rookt :') Gelukkig mag je op veel plekken niet roken, zoals in veel restaurants. In de trein valt het ook nog mee gelukkig, aangezien daar de ramen niet open kunnen. Een pakje Marlboro kost trouwens iets van $2-3, maar dat is dan wel Arabische namaak (sancties). Ik neem wel eens sigaretten mee voor een vriendin van mij die rookt, maar ik hoorde dat die Arabische namaakmarlboro niet zo heel best is dus dat heb ik maar niet gedaan

De beste grap vind ik trouwens dat je Glanerbrug op dat kaartje van die keerlus hebt gezet. :')
En ik snap niet dat Matlab zo duur is. :? Via de TU Delft is het voor studenten gratis te verkrijgen.

Ik was al benieuwd of iemand het op zou vallen

En ja, zo duur is MATLAB Ik krijg ook een gratis studentenlicentie via de UT, maar als je het als bedrijf wilt kopen dan ben je inderdaad zo'n bedrag kwijt.

[Jef400]

Schitterend man. Schitterend.

[deadlock]

En ik snap niet dat Matlab zo duur is. :? Via de TU Delft is het voor studenten gratis te verkrijgen.

Omdat het gecompliceerder is dan Microsoft Windows terwijl er slechts een handvol gebruikers zijn. De TUD (niet eens alle opleidingen voor zover ik weet) sluit via SURF een paraplucontract af van vele miljoenen voor zo'n stukje software waardoor ze een prijs van zo'n 1000,- per nieuwe student kunnen bedingen.

[AppleMoose]

Prachtig verslag! :pos:

[isadora]

Nog even ter herinnering:
http://www.vpro.nl/buitenland/kaart/onz ... heran.html

[julsteren]

Respect!

[Karl]

Wow. Super. Ben blij dat je er zo'n mooi verslag van geschreven hebt. Hoe gedragen Iraanse dames zich eigenlijk als je bij hen (en hun man) thuis bent? Zijn er dan ook gescheiden woonkamers ofzo?

Maareh, en nu? Wanneer ga je weer op reis?

[Timon91]

Thanks! :)

Mannen en vrouwen leven in Iran vrij gescheiden, groepjes op straat zijn zelden gemengd. Thuis is het wat informeler, daar hoeft de hoofddoek ook niet per se om, maar hier zijn er wel grote verschillen merkbaar tussen de mensen. In Tehran (studentenomgeving) kwam er een vriendin op bezoek, die deed meteen haar hoofddoek af bij binnenkomst. Officieel mag de hoofddoek echter alleen af voor directe familie, dus bij de familie in Mashhad hielden vrouw en dochter thuis hun hoofddoek om omdat ik er was. Gescheiden woonkamers heb ik niet gezien. Dat neemt echter niet weg dat het voor jongeren flink lastig is om met het andere geslacht in aanraking te komen, contact leggen met vreemden van het andere geslacht gaat heel gereserveerd. Ik ben in Nederland nou niet bepaald een vrouwenmagneet, maar in Iran heb ik vaak genoeg giechelende groepjes dames voorbij zien lopen die te verlegen waren om om een foto te vragen of iets te zeggen

Ik heb nog één klein reisje op de planning staan, iets met in een impuls gekochte veel te goedkope vliegtickets :') Behalve dit staat er niks op de planning verder, maar ik heb helaas ook geen gratis interrailtickets meer over :( Die twee gratis tickets waren wel een extreme buitenkans natuurlijk ;)

De docu gisteravond op tv vond ik zeer de moeite waard, ik ben heel benieuwd naar de rest! :D