Na een reis per vliegtuig, trein en maxitaxi zijn we in het vorige deel in de hoofdstad van Moldavië geëindigd: het zonnige Chişinău! Ik verblijf twee nachten (drie dagen) in deze stad, tijdens de tweede dag van het verblijf - de eerste dag in het slotdeel van dit verslag - brengen we een bezoek aan het niet-erkende ministaatje Transnistrië, ook wel bekend als de Pridnestrovische Moldavische Republiek (PMR). Na een uitgebreid bezoek aan de hoofdstad Tiraspol (Тирасполь) gaan we terug naar Chişinău en staan we iets langer stil bij die stad. Tenslotte pakken we de trein terug naar Roemenië voor de thuisreis, die net als de heenreis grotendeels per vliegtuig is afgelegd. Een kaartje van de hele reis staat hier, het verslag omvat 73 foto's met nog een hoop extra in de linkjes naar Flickr.
Om te beginnen is het handig om wat achtergrondinformatie te lezen over Transnistrië, de Engelstalige wikipediapagina over het Transnistrisch Conflict is wel een geschikte om even door te scannen (de Nederlandstalige is nogal beknopt). Sinds dit conflict blijft Transnistrië een "moeilijk" gebied, al is het voor een kort verblijvende toerist als ik goed te doen. Voorheen zijn er wel eens problemen geweest met smeergeld betalen om het land weer uit te komen, maar die situatie is de laatste paar jaar flink verbeterd, al weet je het nooit zeker. M'n reservecash (euro's) heb ik voor deze dagtrip ook maar veilig in Chişinău gelaten
Goed, we schrijven inmiddels donderdag 5 februari, 's ochtends. Na een prima nacht waarin ik alleen even wakker ben geworden van de vroege aankomst van twee Koreanen sta ik om half 9 op, douche en drink een kop thee. Na nog even SvMp's verslag (van het WOR-forum) van afgelopen zomer over Transnistrië te hebben doorgescand begeef ik me te voet richting het centrale busstation, waar ik na wat vragen in een busje richting Tiraspol terechtkom. Gezien SvMp's bevindingen koop ik geen kaartje maar ga ik in de bus zitten. Een dame naast mij houdt ook wat geld vast, dus ik ben ongetwijfeld niet de enige die nog een kaartje moet kopen. Om 10 uur kreunt het busje zich met een hoop moeite in beweging, gezien de drukte en chaos rond Chişinău's centrale busstation duurt het even voordat we op weg zijn. We rijden langs de Malldova, een grote mall aan de zuidkant van het centrum waarachter het hostel lag waar ik de vorige keer verbleef. De kwaliteit van de weg daalt buiten de stad tot een dieptepunt, dat de beenruimte nihil is betekent in ieder geval dat ik niet m'n stoel uit geslingerd word. Af en toe flitst er een afstandsbordje voorbij, maar aangezien ik achterin de bus én aan de linkerkant zit en de borden in Moldavië vaak boven de weg hangen heb ik onderweg niet echt een idee hoeveel we nou opgeschoten zijn. De bus zit overigens vol, ik hoor geen woord Roemeens. Na een tijdje passeren we het dorp Bulboaca, wat ik me nog kan herinneren van de vorige keer. Destijds nam ik de trein van Chişinău naar Odessa (via Tiraspol), in Bulboaca vond er toen een halfslachtige Moldavische uitreiscontrole plaats. Stempelen doen de Moldaviërs daar niet, als ze dat wel zouden doen dan zouden ze eigenlijk Transnistrië erkennen en dat kan natuurlijk niet. Na 57 km hobbelen over de R2 komen er dan wat zandzakken, slagbomen, grenshutjes en politieagenten in beeld.
Aan de Moldavische zijde is er geen controle, we slingeren langzaam tussen alle obstakels door en stoppen voor de zeer modern uitziende grenspost aan de Transnistrische zijde. Hamers en sikkels genoeg, welkom in de Sovjet-Unie! De niet-Transnistriërs worden de bus uitgezet om binnen langs het loket te gaan, ik volg ook maar. In het grenskantoortje bevinden zich twee loketten, ongeveer 15 mensen uit het busje moeten langs de controle. Achterin het kantoortje hangt een groot portret van Yevgeny Shevchuk (de president), met als onderschrift het zeer originele "президент" (prezident). Als ik aan de beurt ben krijg ik een paar vragen over wat ik in Transnistrië ga doen, m'n paspoort wordt gescand en de agent - voorzien van een gigantische pet met een flinke hamer en sikkel erop, het lijkt wel een toneelstuk - vraagt me een paar keer m'n achternaam uit te spreken. Waarom blijkt daarna, ik krijg een kassabonnetje als "immigratiekaart", waarmee ik 10 uur op Transnistrisch grondgebied mag blijven. Op dit bonnetje staat alles in het Engels en het Russisch, ook m'n naam. Ik heb veel transliteraties van m'n achternaam in het cyrillisch voorbij zien komen, maar deze spant wel de kroon
Met heel veel moeite proest ik het niet uit van het lachen en ik ga maar gauw naar buiten. Ik betaal 35 Moldavische lei (ca. €1,70) aan de chauffeur voor de rit en ga weer zitten. Direct na het passeren van de grens rijden we Bendery (Бендеры) in, de tweede stad van Transnistrië en tevens gelegen aan de westoever van de rivier de Nistru (Dnjestr, Dnistr, Dnister, Днестр) - verreweg het grootste deel van het "land" bevindt zich aan de oostoever, vandaar ook de naam Trans-nistrië. Bij het busstation van Bendery stapt de helft van de passagiers uit, daarna steken we de zwaar beveiligde brug over de rivier over. De weg naar Tiraspol, slechts 11 km verderop, is druk maar ook van relatief goede kwaliteit. In Tiraspol rijden we eerst de halve stad door, we eindigen bij het trein/busstation. Alle 39 foto's van Tiraspol zijn op Flickr te vinden, een selectie staat hier. Tijd voor de foto's, in totaal zijn het er 74 (eentje meer dan beloofd, voor de oplettende lezer ;)):1. Op het station is weinig reuring, veel treinen komen hier niet. Volgens de website van de CFM (Moldavische spoorwegen) zijn er alleen een dagelijkse trein Chişinău-Odessa v.v. en om de dag een trein Chişinău-Moskva v.v. Er zijn meer treinen van Chişinău naar Moskva, maar die rijden niet via Tiraspol.
Tiraspol train station by Timon91, on Flickr
2. Bij het station wissel ik €10 voor 120 Transnistrische roebels, daarna ga ik de stad in. Het Kirov-park komt redelijk troosteloos over nu.
Kirov Park, Tiraspol by Timon91, on Flickr
3. De hoofdstraat door het centrum heet Улица 25 Октября/Strada 25 Octombrie, die oost-west door het centrum van de stad loopt.
Улица 25 Октября/Strada 25 Octombrie, Tiraspol by Timon91, on Flickr
4. Het Suvorovplein, nabij het presidentieel paleis, is eigenlijk meer een verbreding van Ulitsa 25 Oktyabrya en wat lege ruimte aan weerszijden.
Suvorov Square, Tiraspol by Timon91, on Flickr
5. Bij het vrijwel lege plein. In Tiraspol rijden nog veel trolleybussen rond, de hoofdlijn loopt helemaal door naar Bendery. Achter de struiken in het midden ligt restaurant Айленбург (Eilenburg), waar ik heerlijk geluncht heb :)
Suvorov Square, Tiraspol by Timon91, on Flickr
6. Aan de zuidrand van het Suvorovplein ligt de Nistru, ook hier is de overkant van de rivier gewoon onderdeel van de PMR. Er is hier een smalle brug over de rivier, vanaf de brug maak ik deze foto. Op de voorgrond een kleine orthodoxe kapel, op de achtergrond het presidentieel paleis.
Presidential palace, Tiraspol by Timon91, on Flickr
7. De rivier. In het Grieks heet de rivier trouwens de "Tiras", dus dan weet je ook hoe Tiraspol aan haar naam komt ;)
Nistru river in Tiraspol by Timon91, on Flickr
8. Naar rechts gekeken. Op het billboard staat groot "Любите свой город!" - "Houd van je stad!".
Suvorov Square, Tiraspol by Timon91, on Flickr
9. Veel meer Transnistrië kun je niet in één foto krijgen: een standbeeld van Lenin, het presidentieel paleis in Tiraspol, een tank met en een rode ster als opschrift "За родину!" ("Voor het moederland!") als monument en tussendoor nog even een billboard waarin het 25-jarig bestaan van de Pridnestrovische Moldavische Republiek gevierd wordt. Welkom in de Glorieuze Republiek Transnistrië!
In de set op Flickr staan overigens nog een aantal meer foto's van deze dingen, maar omdat hier alles mooi in één foto staat heb ik het voor het verslag maar zo gelaten.
Transnistria in one picture, Tiraspol by Timon91, on Flickr
10. De Heldenbegraafplaats met op de achtergrond het graf van de Onbekende Soldaat. De standaard eeuwige vlam ontbreekt uiteraard niet.
War memorial at Suvorov Square, Tiraspol by Timon91, on Flickr
11. Aan de noordkant van het Suvorovplein, een groot bord met daarop "Тирасполь - столица Приднестровья!": Tiraspol, hoofdstad van Pridnestrovië! Propaganda genoeg hier, ik vond het ook wel een geschikte titel voor dit deel ;)
Tiraspol, capital of Pridnestrovia! At Suvorov Square, Tiraspol by Timon91, on Flickr
12. Aan de Karl-Marx-straat ligt deze mooie kerk.
Church on Karl-Marx Street, Tiraspol by Timon91, on Flickr
13. Net ver hiervandaan ligt de Karl-Liebknecht-straat, met een filiaal van supermarktketen Sheriff. Sheriff is een Transnistrische gigant die nagenoeg alle supermarkten en tankstations in het land omvat en daarnaast ook nog een televisiekanaal, een bouwbedrijf, een aantal fabrieken een telefoonnetwerk en een voetbalclub (FC Sheriff Tiraspol) omhelst. Er wordt wel beweerd dat Sheriff gerund wordt door de familie van oud-president Igor Smirnov, die vanaf het begin van de staat president van het ministaatje was, tot 2011. Het Sheriff-concern zou vooral gebruikt worden om geld wit te wassen. Transnistrië is sowieso een zwart gat waarin veel illegale wapenhandel, mensenhandel, drugssmokkel en witwasserij plaatsvindt. Als je goed kijkt kun je de kerstversiering nog voor de ingang zien staan, trouwens
Sheriff supermarket, Karl-Liebknecht Street, Tiraspol by Timon91, on Flickr
Ik doe wat boodschappen bij de verrassend moderne supermarkt en loop dan terug naar de 25 oktober-straat. Bij een boekenwinkel haal ik voor 12 roebel een prachtige landkaart van Transnistrië (inclusief volkslied), en wat kleine prullaria. Het boek "Mijn Rusland" van Putin, wat ik in Servië bij ongeveer elk bushokje, kiosk en minimarkt gezien heb, schittert van afwezigheid in Transnistrië. Vermoedelijk is Putin niet "sovjet" genoeg, al zien ze de Russen hier liever vandaag dan morgen het gebied inlijven.
14. Aan de oostkant van het centrum ligt het Huis van de Sovjets (Дом Советов), een mooi gebouw!
House of Soviets, Tiraspol by Timon91, on Flickr
15. Hier staat ook een galerij met BT'ers: Bekende Transnistriërs. Igor Smirnov, de oud-president, mag niet ontbreken.
Igor Smirnov near the House of Sovjets, Tiraspol by Timon91, on Flickr
16. Straatbeeld in Tiraspol, let ook op het portiek in de kleuren van de Russische vlag rechts onderin. Zoals ik al zei is er weinig Putin-propaganda te zien, maar Rusland-propaganda is er genoeg. Er rijden ook trolleybussen rond met daarop de Transnistrische en Russische vlag verweven en in het Russisch de tekst "PMR en Rusland, samen één toekomst".
Strada Păcii, Tiraspol by Timon91, on Flickr
17. Terug bij het station. Net als in Chişinău staat het woord "station" er zowel in het Roemeens en in het Russisch, alleen hier is het Roemeens ook in het cyrillische schrift geschreven. Dit geldt overigens ook voor vrijwel alle straatnaambordjes in Tiraspol. Vaak zijn bordjes zelfs drietalig, dan staat het Oekraïens er ook nog bij.
Tiraspol train station by Timon91, on Flickr
18. Lege loopbrug over het spoor.
Tiraspol train station by Timon91, on Flickr
19. Naar links gekeken, richting Bendery.
Tiraspol train station by Timon91, on Flickr
20. Het mooie stationsgebouw vanaf de brug gezien.
Tiraspol train station by Timon91, on Flickr
Terug op het stationsplein zie ik een bus naar Chişinău staan, zodra de chauffeur mij doorheeft rent hij me tegemoet en neemt me mee naar een loket binnen, waar ik een kaartje moet halen. Zodra ik in de bus zit vertrekken we.
21. Vol is het niet, kitscherig wel. Let op de plastic druiventrossen voorin de bus
Ook de gordijntjes mogen er wezen. Verder trilt de bus bijna uit elkaar van ellende.
Bus Tiraspol-Chişinău interior by Timon91, on Flickr
22. Bij Bendery steken we de Nistru over. Ik zit eigenlijk aan de verkeerde kant van de bus, aan de rechterkant liggen het fort van Bendery en de mooie spoorbrug.
Crossing the Nistru river near Bendery by Timon91, on Flickr
23. De brug wordt zwaar bewaakt, aan weerszijden staan er een aantal militairen en aan de westoever is er een controlepost. Als we net voorbij de militaire post en uit het zicht van de soldaten zijn waag ik een fotootje. Scherp is het niet, maar de tank kun je duidelijk zien staan.
Checkpoint in Bendery by Timon91, on Flickr
24. Naast de brug ligt een grote rotonde, in dit deel van Transnistrië staan Tiraspol, Odessa en Chişinău altijd wel op de bordjes.
Road sign in Bendery by Timon91, on Flickr
25. In Bendery probeer ik nog wat foto's te maken, hier een bord nabij het busstation.
City sign, Bendery by Timon91, on Flickr
26. Het kleine busstation zelf. Hier pikken we nog wat mensen op, maar het blijft rustig.
Bendery bus station by Timon91, on Flickr
27. Bij het verlaten van Bendery zie ik een trein rijden, en wel de trein uit Moskva! Het is een mooie trein, bestaande uit iets van acht RZD-rijtuigen.
Train Moskva-Chişinău in Bendery by Timon91, on Flickr
28. De trein rijdt richting station Bendery-2, waar de grenscontrole plaatsvindt.
Train Moskva-Chişinău in Bendery by Timon91, on Flickr
29. Straatbeeld in Bendery.
Streetview in Bendery by Timon91, on Flickr
Direct na het verlaten van de stad komen we aan bij de grenspost. Ditmaal mogen we blijven zitten, de Transnistrische agent komt langs in de bus en neemt de immigratiekaarten in. Ik krijg verder geen vragen, na een paar minuten mogen we weer door. Aan de Moldavische kant zijn de wegen beduidend slechter, ik hoop maar dat het bagagerek boven m'n hoofd niet naar beneden komt vallen, het trilt wel erg hard allemaal. Gelukkig blijft de boel hangen
30. Flats in Anenii Noi, een stadje vlakbij de grens met ruim 10.000 inwoners.
Flats in Anerii Noi, Moldova by Timon91, on Flickr
31. Een oud Air Moldova vliegtuig bij het vliegveld van Chişinău. We rijden via de Poort van Chişinău de stad weer in.
Old Air Moldova plane at Chişinău Airport by Timon91, on Flickr
Niet veel later is er een "probleem" en moeten we de bus uit. Waarom is mij ook niet duidelijk, maar keus heb ik niet. Er is een bushalte waar veel trolleybussen langskomen, ik neem de eerste de beste bus die naar Bulevardul Ștefan cel Mare și Sfînt rijdt, zonder al te veel moeite kom ik terug in het hostel. Ik praat veel met Dino (de Moldaviër) en met Joe & Hong uit Zuid-Korea. Hong studeert Pools in Kraków, samen zijn ze een paar weken in een razend tempo door Oost-Europa aan het reizen. Rond een uur of 8 ga ik de stad in om wat eten te zoeken, de Koreanen hebben het grillrestaurant aan de overkant aangeraden, maar dat zit helaas vol. Het voordeel van Chişinău is dat op de meest onverwachte plekjes vaak leuke tentjes zitten. Ik kom al gauw uit bij een Ierse pub, waar het eten ook heel prima is. 's Avonds drink ik wat bier met iedereen in het hostel en praat veel met Vlad, een Russische Pool van een jaar of 50 die in Chişinău vrienden opzoekt. Er zijn ook een paar flessen Moldavische cognac aanwezig, maar die zijn snel leeg
Rond middernacht duik ik m'n bed in, voordat het nog verder uit de hand gaat lopen Om 9 uur sta ik op, na een douche en een kop thee ga ik op stap. Ik kan m'n spullen in m'n kluisje achterlaten, verder is er geen haast met uitchecken want het hostel is toch bijna leeg. Ik loop naar het station, waar het erg rustig is en waar ik zonder moeite een kaartje naar Bucureşti koop bij de Engels sprekende lokettiste. Het kaartje is om een of andere reden 40 lei goedkoper dan mij eergisteren werd verteld, ik betaal 668,60 lei voor een enkele reis (ruim 30 euro).
32. Het lege station, rond een uur of 10 's ochtends.
Chişinău train station by Timon91, on Flickr
33. Stationsbordje. Beide weergaven zijn overigens Roemeens, de tweede is alleen in het cyrillisch geschreven. In het Russisch is het Кишинёв (Kishinjov/Kishinjev).
Chişinău train station by Timon91, on Flickr
34. De andere kant op gekeken, richting Bendery/Tiraspol.
Chişinău train station by Timon91, on Flickr
35. Bij een klein tentje aan de zijkant van het station haal ik een broodje en een kop koffie, daarna ga ik weer verder. Hier het gebouw aan de voorkant gezien, vanaf het stationsplein.
Chişinău train station by Timon91, on Flickr
36. Met een omweg kom je uit bij een loopbrug over het spoor, je kan mooi de overgang zien van het nieuwe naar het oude stuk perron
Chişinău train station by Timon91, on Flickr
37. Gekeken richting het noordwesten, richting Ungheni. In Moldavië is er overigens geen geëlektrificeerd spoor, de enige andere landen in Europa waar alleen niet-geëlektrificeerd spoor ligt zijn Albanië en Kosovo.
Chişinău train station by Timon91, on Flickr
38. De loopbrug zelf. Het is lastig foto's maken vanwege de vakwerkconstructie en de pijplijnen die ernaast lopen.
Bridge near Chişinău train station by Timon91, on Flickr
Na nog eens goed de grote rommelmarkt in de buurt bekeken te hebben neem ik een trolleybus naar het centrum, ik heb nog tot het eind van de middag om de stad te bekijken. Alle foto's van Chişinău staan op Flickr. Samen met de foto's uit het vorige deel zijn het er 69, een deel staat hier in het verslag.
39. Piața Marii Adunări Naționale is meer een verbreding van Bulevardul Ștefan cel Mare și Sfînt met aan de oostkant een park, aan dit plein ligt ook het regeringsgebouw.
Piața Marii Adunări Naționale, Chișinău by Timon91, on Flickr
40. Arcul de Triumf, een stuk kleiner dan de grote broer in Paris.
Arcul de Triumf, Piața Marii Adunări Naționale, Chișinău by Timon91, on Flickr
41. Catedrala Naşterea Domnului, de kathedraal. Ook deze ligt aan Piața Marii Adunări Naționale. De klokkentoren en de kathedraal liggen overigens los van elkaar.
Catedrala Naşterea Domnului, Piața Marii Adunări Naționale, Chișinău by Timon91, on Flickr
42. Ik loop verder over Bulevardul Ștefan cel Mare și Sfînt. Verder naar het noorden neemt de dichtheid van wisselkantoren, die je hier gigantisch veel hebt, weer wat af. De crisis in Oekraïne is hier overigens ook merkbaar, de wisselkoers van de Hryvnia wisselt zeer sterk van wisselkantoor tot wisselkantoor. In dit deel van het centrum liggen wat meer regeringsgebouwen en is er wat minder volk op straat. Af en toe steekt er nog een mooi gouden koepeltje doorheen, zoals hier. Achter deze kerk ligt overigens het gebouw van de geheime dienst.
Bulevardul Ștefan cel Mare și Sfînt, Chișinău by Timon91, on Flickr
43. Het parlementsgebouw. Het stelletje rechts zijn de enige andere toeristen die ik op straat gezien heb in Chişinău. Althans, de enige anderen die ik foto's heb zien maken. Onderling spreken ze Roemeens, dus het kunnen ook gewoon Moldaviërs zijn.
Government building, Bulevardul Ștefan cel Mare și Sfînt, Chișinău by Timon91, on Flickr
44. Parcul Ștefan cel Mare is een ietwat vervallen park aan de westkant van de boulevard, Bar Status is in 3,5 jaar tijd weinig veranderd.
Bar status, Parcul Ștefan cel Mare, Chişinău by Timon91, on Flickr
45. Aan de rand van het park, tegen de boulevard aan, staat een standbeeld van Ștefan cel Mare.
Ștefan cel Mare statue, Chişinău by Timon91, on Flickr
Deze vroegere prins is in het straatbeeld één van de meest duidelijke figuren aan wie de Moldavische identiteit wordt opgehangen. Want ja, wat is er nou eigenlijk Moldavisch? De Moldavische band FurioSnails heeft er een leuk nummer over gemaakt, waarin het blauwe paspoort van het land centraal staat: Blue Passports. Deze band komt ook uitgebreid terug in de documentaire Lost in Transition, waarin een goed beeld wordt gegeven van de problemen waar Moldavië mee te maken heeft. Deze documentaire geeft een interessante inkijk in het land want ga maar eens na, hoeveel weet je eigenlijk van een land als Moldavië? Het is eigenlijk een beetje het zwarte gat van Europa, vanuit ons perspectief gezien.
Goed, genoeg gepraat, we gaan weer verder:
46. Ik wil graag nog naar het Nationaal Historisch Museum, de vorige keer ben ik hier ook geweest en het is één van de mooiere musea waar ik geweest ben. Ik heb er toen veel geleerd, de historie van het land is mooi weergegeven en het museum heeft een mooie combinatie van Sovjetcharme (bijvoorbeeld in elke zaal een dametje die het licht voor je aan doet) en Moldavisch nationalisme (anti-Sovjet). Helaas is het gesloten op vrijdagen.
National History Museum, Chişinău by Timon91, on Flickr
47. In plaats daarvan ga ik naar het stadsmuseum, wat in een oude watertoren gevestigd is. Ook dit blijkt een heel tof museum, met veel foto's, papieren en objecten uit de stad vroeger. Het ziet er een stuk netter en minder vervallen uit op de foto's uit de Sovjettijd. Bovenin de watertoren heb je een 360 graden uitzicht over de stad. Best tof, maar het laat zich door de reflectie in de ramen wel lastig fotograferen.
Chişinău city museum by Timon91, on Flickr
48. Vlakbij het stadsmuseum ligt een meer genaamd "Valea Morilor", om er te komen moet je een lange trap af. Wel uitkijken, soms mist er een stuk trede.
Parcul Valea Morilor, Chişinău by Timon91, on Flickr
49. Het meer. In de zomer is er ongetwijfeld meer reuring hier. Ik laat hier m'n lensdop nog in het water vallen, maar gelukkig vind ik al snel een lange tak waarmee ik de dop uit het water weet te vissen.
Parcul Valea Morilor, Chişinău by Timon91, on Flickr
Dit was de laatste foto van de stad zelf, voor een indruk van alle bezienswaardigheden in Chișinău is dit filmpje best de moeite waard
Ik loop de lange trap weer op en ga op zoek naar een goede lunch. Bij restaurant "Fazenda" ga ik voor de "бизнес ланч" - de "biznes lanch". Deze blijkt te bestaan uit een kom heerlijke soep, maar zo'n 30 seconden nadat de soep is gebracht komt het hoofdgerecht al. Ook dit is een bekend verschijnsel in de voormalige Sovjet-Unie
De halve liter Chișinău bier erbij smaakt heel prima, in totaal ben ik 45 lei kwijt (ca €2,20). Met een volle maag keer ik terug naar m'n hostel. Ik pak m'n tas in, zeg gedag tegen Vlad en loop dan richting Bulevardul Ștefan cel Mare și Sfînt. Ik heb geen zin om weer naar het station te lopen, dus ik neem een bus. Er staat wat file, dus het kost even, maar ik zit ruim in de tijd. Bij een winkeltje naast het station koop ik wat proviand voor onderweg, daarna ga ik naar binnen.50. Het is druk op het perron, eerst vertrekt er nog een nationale trein naar Ocnița, helemaal in het noorden van het land. Hier komt het apparatchik aangetuft.
Chişinău train station by Timon91, on Flickr
51. De internationale treinen die vanaf Chișinău rijden. Alleen de dagtrein Chișinău-Odessa ontbreekt op het bord. De treinen die hier staan zullen wel niet allemaal dagelijks rijden, die naar București in ieder geval wel.
Chişinău train station by Timon91, on Flickr
52. De trein naar Ocnița is inmiddels binnen, het instappen begint. De trein zit goed vol.
Train to Ocnița at Chişinău train station by Timon91, on Flickr
53. Communistisch mozaïek op een bijgebouw.
Chişinău train station by Timon91, on Flickr
54. Ik loop naar de andere kant van het station, hier zijn de loopbrug en een oude stoomlocomotief te zien. Rechts worden er een paar goederenwagons gerangeerd.
Chişinău train station by Timon91, on Flickr
55. De voorkant van de trein naar Ocnița. Bij binnenkomst was het de achterkant, maar de trein keert hier om.
Train to Ocnița at Chişinău train station by Timon91, on Flickr
56. Drie kwartier voor vertrek wordt mijn trein het station binnengesleept.
Trains to Ocnița and București at Chişinău train station by Timon91, on Flickr
57. De trein bestaat uit zeven rijtuigen: de voorste rijdt slechts mee tot Ungheni. Mijn rijtuig is het tweede rijtuig wat op de foto te zien is, te herkennen aan de afwijkende zijramen. Dit is het barrijtuig, waar ook nog vier coupeetjes in zitten.
Train “Prietenia” Chişinău-București at Chişinău train station by Timon91, on Flickr
58. Chișinău-București dus.
Train “Prietenia” Chişinău-București at Chişinău train station by Timon91, on Flickr
59. Ik moet naar de andere kant van de trein om in te stappen, ik zit in het tweede coupeetje. Het is even lastig met de nummering van de bedden, aangezien de internationale nummering gehanteerd wordt op het ticket (11-12-13-14, 21-22-23-24, etc...) maar in de trein alleen de nationale nummering is weergegeven (1-2-3-4, 5-6-7-8, etc...). Als ik op m'n goede plek zit is het tijd voor een foto van de schitterende gordijntjes, voorzien van een soort ICE :D FYI: in Moldavië zul je die toch echt niet tegenkomen
Train “Prietenia” Chişinău-București interior by Timon91, on Flickr
60. Het gangpad, ik heb het tweede coupeetje. De laatste nacht die ik in zo'n rijtuig heb doorgebracht was tussen Batumi en Yerevan in 2013, toevallig zat ik toen ook in het barrijtuig
Train “Prietenia” Chişinău-București interior by Timon91, on Flickr
61. Mijn coupé. Het is een vrij standaard oud CIS-rijtuig, met nepleren banken. In de coupé naast mij zit overigens een extreem oud dametje, die met heel erg veel moeite de trein in gedragen wordt. Het duurt ongeveer 10 minuten vanaf het perron tot aan haar coupé.
Train “Prietenia” Chişinău-București interior by Timon91, on Flickr
62. Het gangpad, de andere kant op gekeken. Na het tussenschot begint het bargedeelte. Ik krijg niet de indruk dat de trein vol zit, maar in mijn rijtuig zijn wel alle coupeetjes bezet.
Train “Prietenia” Chişinău-București interior by Timon91, on Flickr
63. De heerlijk kitscherige CFM-gordijntjes die voor elk raam hangen.
Train “Prietenia” Chişinău-București interior by Timon91, on Flickr
64. In het gangpad hangt het reisschema, met alle stoptijden en afstanden. Tussen Chișinău en Ungheni staan er een hoop plaatsen op de lijst, maar we stoppen uiteindelijk nergens. In Ungheni stoppen we lang voor grenscontrole en het wisselen van de onderstellen, in Ungheni Prut (Roemenië) volgt de tweede grenscontrole. Al met al zit er tussen het moment van vertrek uit Chișinău en het moment van vertrek uit Iași precies 6 uur en 3 minuten. En dat voor slechts 130 km
Train “Prietenia” Chişinău-București interior by Timon91, on Flickr
65. Mijn ticket, op de reservering na volledig handgeschreven. Heel jammer dat ik het niet terug heb gekregen van de provodnik, het was een mooi souvenir geweest. Excuses voor de veeg op de lens, trouwens.
Train “Prietenia” Chişinău-București interior by Timon91, on Flickr
66. Het bargedeelte.
Train “Prietenia” Chişinău-București interior by Timon91, on Flickr
67. Om exact 16:35 zet de "Prietenia" (Roemeens voor "Vriendschap") zich in beweging en langzaam rollen we Chișinău uit. In iets meer dan twee uur zullen we de 107 km naar Ungheni afleggen, tijd genoeg voor een pilsje. Onderweg wordt het langzaam donker en de ramen zijn smerig, dus fotograferen is lastig. Hier een fotopoging van een stationnetje onderweg.
View from the train “Prietenia” Chişinău-București in Moldova by Timon91, on Flickr
68. Biertjes smaken prima terwijl het landschap langzaam voorbijtrekt.
View from the train “Prietenia” Chişinău-București in Moldova by Timon91, on Flickr
Iets voor Ungheni wordt de blaas voor de laatste maal geleegd, daarna gaat de wc op slot voor de omspoorprocedure. Moldavië heeft breedspoor, Roemenië normaalspoor, dus in Ungheni moet de hele trein voorzien worden van nieuwe onderstellen. De omspoorinstallatie bevindt zich naast het moderne stationsgebouw, de grensformaliteiten vinden tijdens het omsporen plaats. Er wordt veel en streng gecontroleerd, ik krijg een paar keer te horen dat het volstrekt verboden is om foto's te maken tijdens het omsporen - terwijl ik niet eens een camera zichtbaar in m'n coupé heb liggen. Verder veel vragen van de douane en de grenspolitie over hoe en wat ik in Moldavië gedaan heb. Tussen de controles door is de omspoorprocedure - die uiteraard vrij lomp gaat - best interessant om gade te slaan. Eerst worden de rijtuigen één voor één neergezet bij de omspoorunits, los van elkaar. Er zijn zes rijtuigen, we worden verdeeld over twee sporen met daarop elk drie rijtuigen. Vervolgens worden er aan beide zijden vier stutten onder de rand van het rijtuig geplaatst, verbonden aan een heel dik stuk schroefdraad. Tegelijkertijd worden de onderstellen losgeschroefd. Het schroefdraad gaat dan draaien en takelt daarmee de rijtuigen op, tot zo'n twee meter boven de grond. De onderstellen blijven uiteraard staan, deze worden weggesleept en er worden nieuwe onderstellen klaargezet. Vervolgens laat men de rijtuigen weer zakken en worden de nieuwe onderstellen vastgemaakt. Tenslotte wordt alles weer met geweld aan elkaar gerangeerd en worden we op een perronspoor met normaalspoor neergezet.
Inmiddels heb ik in mijn coupé gezelschap gekregen van Iulia, een mooie Oekraïense van 29 die op weg is van Kiev naar București. Ze komt uit Kharkiv en heeft in Kiev haar visum voor Roemenië verlengd, ze woont en werkt in București. Aangezien de directe trein Sofia-București-Kiev-Moskva met ingang van de nieuwe dienstregeling is opgeheven rijden er geen treinen meer tussen Oekraïne en Roemenië, maar met één overstap in Ungheni is het ook nog te doen. We praten veel terwijl we voor de laatste keer door de Moldavische politie gecontroleerd worden, nu krijgen we ook onze uitreisstempel. De politieagent die ons controleert blijkt half Oekraïens te zijn, Iulia krijgt met een knipoog nog een "Slava Ukraina!" toegefluisterd van de vriendelijke agent
Op tijd rollen we naar Roemenië, de grenspolitie daar levert gelukkig geen problemen op. De douane vraagt naar sigaretten, naar Roemenië mag je schijnbaar maar twee pakjes meenemen. Ik heb een slof meegenomen voor een vriendin die rookt, maar heb de pakjes wel goed verdeeld over m'n tas. Ik laat één pakje zien "for personal use", daar nemen ze genoegen mee. Qua prijs scheelt het aanzienlijk, een pakje Marlboro kost in Chișinău slechts 18 lei (€0,85), in Roemenië meer dan vier keer zoveel. Na een lange stop in Ungheni Prut rijden we verder naar Iași, maar ik heb met Iulia goed gezelschap om de tijd door te komen. Rond middernacht, als we Iași al weer lang achter ons gelaten hebben, kruipen we onder de wol voor een korte nacht.Om kwart voor zes 's ochtends, iets na Ploiești, komt de provodnik ons wakker maken met "Dimineață, București!". Kut. Treinen in Roemenië zijn vrijwel altijd te laat, maar juist tijdens de rit dat een uurtje of drie vertraging wel welkom zou zijn rijden we op tijd. Buiten sneeuwt het hard, in een harde sneeuwbui rollen we langzaam București Nord in. Om 06:20 arriveren we daar met +5, op het perron neem ik afscheid van Iulia. De trein heeft er in Iași wat zitrijtuigen bijgekregen, de Moldavische rijtuigen worden volgens mij alleen gebruikt voor grensoverschrijdend verkeer. Voor binnenlands verkeer is er nog een Roemeense nachttrein van Iași naar București. Glibberend duik ik de Mac in voor een ontbijtje en om wat tijd te doden.
69. Na een uurtje begint het licht te worden en als ik voor de vierde keer zie hoe dezelfde bedelaar de Mac uit gezet wordt ben ik het zat. Ik neem nog even een kijkje op een perron, links staat een zojuist aangekomen nachttrein uit het noordwesten van Roemenië.
București Nord train station by Timon91, on Flickr
70. Met de metro gaat het naar Piața Unirii, waar ik wat ronddwaal en met wat moeite de bushalte vind vanaf waar er een bus naar de luchthaven gaat. Ik heb in București een paar uur door te brengen, vanmiddag om 14:50 vertrekt m'n vliegtuig. Door de vele sneeuw en de dooitemperaturen heb ik nu al natte voeten, dus veel lopen gaat het niet worden vandaag. Ik wilde eigenlijk nog even naar Ceaușescu's paleis lopen, maar ik neem genoegen met dit uitzicht.
Piața Uniri, București by Timon91, on Flickr
71. Naar rechts gekeken.
Piața Uniri, București by Timon91, on Flickr
72. Ik loop nog even naar een kleine kathedraal vlakbij Piața Unirii.
Catedrala Patriarhală Sf. Împăraţi Constantin şi Elena, București by Timon91, on Flickr
Op dit tijdstip is er nog weinig open, dus ik duik ditmaal de Mac op Piața Unirii in, waar ik nog een uurtje doorbreng met een kop koffie en een croissantje. Met een omweg door het leuke oude centrum loop ik naar Piața Universității, met de metro ga ik terug naar Gara de Nord. Het is nu 10 uur, het spoorwegmuseum is net open. Het museumpje is wel geinig, heel groot is het niet. Het hoogtepunt is een grote modelspoorbaan, verder is er een hoop beeldmateriaal en informatie aanwezig, maar alles is uitsluitend in het Roemeens. In de stationshal haal ik nog een paar broodjes en ga dan op zoek naar de bus richting het vliegveld. Op București Nord zijn overigens nauwelijks straathonden meer te vinden, dat is wel eens anders geweest. Ook de menselijke straathonden - taxichauffeurs - zijn flink aangepakt. De beruchte taximaffia op București Nord heeft wel wat klappen gehad, er zijn nu grote borden die je in een paar talen naar de officiële taxistandplaats sturen. Bij alle andere uitgangen hangen borden dat de taxi's daar GEEN officiële taxi's zijn, maar uiteraard zijn er dan nog steeds wel wat taxi's te vinden met obscure chauffeurs die je een rit proberen aan te smeren. Met wat moeite vind ik de bushalte waar er een bus richting het vliegveld vertrekt, maar bij de ticketkiosk worden er om onduidelijke redenen geen tickets naar het vliegveld verkocht. Vage boel. Ik stap maar gewoon in zodra de bus komt en vraag aan twee dames die in de bus zitten hoe het zit. Zij weten het ook niet, maar eentje biedt aan om een kaartje voor mij te kopen met haar OV-chipkaart. Ze gaan tot de op één na laatste halte, het laatste stukje moet dan maar zwartgereden worden. Het ticket kost dan ook maar 3 lei in plaats van 7, wat het buskaartje naar het vliegveld eigenlijk kost. Na 40 minuten sta ik zonder problemen op het vliegveld, waar ik dan nog een paar uur heb. Ik breng een half uurtje door op de tweede verdieping, rond het middaguur ga ik door de security. Het gaat allemaal vrij langzaam, wat ik helemaal niet erg vind. Achter de grenscontrole zijn er alleen dure fastfoodketens te vinden (een losse burger bij de Burger King kost 43 lei - bijna 10 euro!), voor m'n laatste 9 lei kan ik alleen een koek halen, lang leve vliegvelden
Na nog wat ettelijke uren wachten ga ik naar de gate, het vliegtuig komt met een lichte vertraging aan uit Charleroi. Het instappen duurt lang maar gaat verder soepel, met een bus worden we naar het Ryanair-vliegtuig gebracht. Door de winterse omstandigheden moeten we nog gede-iced worden, wat nog wat extra tijd kost. Met 25 minuten vertraging zitten we in de lucht. In mijn driezitter is er één lege stoel, wat het wel wat comfortabeler maakt. Onderweg slaap ik wat en luister wat muziek, het is geen onprettige vlucht. We krijgen het Balatonmeer en de Alpen nog te zien en Hongarije, Oostenrijk en Zuid-Duitsland zijn bedekt onder een mooi laagje sneeuw. Boven het midden van Duitsland trekt de boel weer dicht, Charleroi laat zich door de laaghangende bewolking pas enkele seconden voor de landing zien. We worden helemaal achteraan geparkeerd, dus het is een wandeling van ruim 5 minuten naar de terminal, de paspoortcontrole gaat vrij rap. Buiten vraag ik naar de bus richting Charleroi Sud, ik word verwezen naar een bushalte aan de zijkant van de terminal. Uiteraard blijkt die bus op het andere halfuur te rijden dan op internet stond (op zaterdag gaat de bus maar één keer per uur). Wel staat er een andere bus, de chauffeur kijkt me aan en vraagt "Bruxelles-Midi?". Hij vertelt dat het €10 kost en dat hij over een kwartiertje vertrekt. Het scheelt €5 met de bus naar Charleroi Sud en levert een hoop tijdswinst op, dus ik ga akkoord. Vanaf de terminal vertrekt er ook een shuttlebus naar Brussel-Zuid, deze kost €14. In mijn bus zitten behalve ik slechts twee andere mensen, op de snelweg halen we de officiële shuttlebus in, die zit wel goed vol. Mijn bus is beplakt met allerlei stickers van Ryanair, Wizzair en "AIRPORT TRANSFER BRUXELLES-CHARLEROI €10!!!!!", wat wel wat blikken trekt uit de andere bus
Om half 7 bereiken we Brussel-Zuid, ik kan meteen doorlopen naar de Beneluxtrein. M'n GoPass 1 tot Roosendaal heb ik al, vanaf Roosendaal kan ik weer gratis reizen. 73. Druk is het in de Beneluxtrein nog niet, uiteindelijk blijft het de hele rit rustig.
Train Brussels-Rotterdam interior by Timon91, on Flickr
Via luchthaven Zaventem, Mechelen, Antwerpen, Roosendaal en Dordrecht bereiken we op tijd Rotterdam. In een volle trein gaat het naar Amersfoort, waar ik dan m'n laatste trein pak: de vertrouwde intercity richting Twente.
74. Matige foto, maar je kan nog net "23:45 Enschede" onderscheiden. Ik heb het gehaald! De laatste trein komt op zaterdagavond om 01:45 aan, maar als je pas om 5 uur 's middags in Charleroi landt en afhankelijk bent van de Belgische spoorwegen dan weet je nooit of je het wel gaat halen
Arriving in Enschede by train by Timon91, on Flickr
Omdat ik een bus naar Brussel heb genomen ben ik een uurtje vroeger dan gepland en kan ik zelfs nog met de stadsbus naar huis. Als ik net in de bus zit breekt er buiten een vechtpartijtje uit, door de buschauffeur en wat passagiers uit een naastgelegen bus worden de vechtpaupertjes uit elkaar getrokken. Welkom terug in Enschede!
Dit was het weer, bedankt voor het meelezen! Hopelijk heb ik jullie een beetje een goede indruk van Cluj-Napoca, Chișinău en Tiraspol kunnen geven en hopelijk zijn jullie weer wat wijzer over het land Moldavië, wat ondanks dat het er op de foto's niet altijd even florissant uitziet ik toch van harte kan aanbevelen voor een bezoekje :) Laat maar weten wat jullie ervan vonden, reacties zijn altijd welkom! :D
