Amsterdam: Alledaagse gebeurtenissen

[JWM]

Vanmorgen stond ik helemaal klaar voor de volgende metro-crash:

Helaas kwam er opeens een eerdere metro opdagen en heb ik het spektakel niet afgewacht.

En lijn 45 mag den wel opgeheven zijn, het leeft nog altijd voort in de lijnnummerbingo van de metro *O* Opvallend genoeg weer wel weggehaald op de schermen.

[trolly]

@ Arrivabas: Dat laat ik graag aan de numerologen over. Maar er zijn genoeg mogelijkheden, nu de nummers tot 44 ook weer beschikbaar zijn.

[Mojito]

Een ding wat mij opvalt in de eerste dagen van de nieuwe dienstregeling: het eindpunt van lijn 5 is kennelijk officieel omgedoopt in Amstelveen Stadshart, maar de displays van de trams op deze lijn (in ieder geval de 11G's, ik heb nog geen tweerichtings-Combino gezien de afgelopen dagen) tonen nog steeds het vertrouwde Amstelveen Binnenhof. Dat lijkt me toch iets dat vrij eenvoudig aan te passen zou moeten zijn?

[n-evo]

Er zijn zoveel dingen die ik niet snap aan de displays van GVB.

Waarom is het Station Sloterdijk, Station Bijlmer Arena, maar Amstelstation?

Waarom is het 1 Osdorp de Aker en 2 Nieuw Sloten i.p.v. 1 De Aker en 2 Nieuw Sloten? Het is ook geen
2 Slotervaart Nieuw Sloten.

Waarom is het 10 Azartplein i.p.v. 10 KNSM- of Java-eiland? Compleet nietszeggend. Andere lijnen rijden ook veelal naar wijken of stations. Ook hier vraag ik me weer af waarom het niet 10 Zeeburg Azartplein is maar wel 17 Osdorp Dijkgraafplein.

Om maar wat te noemen.

[Alargule]

Metronummers in de 50-reeks, hiaten in de nummering van de tramlijnen, het koppig vasthouden aan lijnkleuren die allang hun betekenis en functie verloren hebben...Ik denk dat er een heel boek te schrijven valt over de 'idiosyncratische nomenclatuur' van GVB. Misschien dat ik dat ooit nog eens ga doen.

De logica achter bestemmingsnamen is inderdaad ver te zoeken. Waarom niet alle bestemmingen naar de wijken vernoemen waarin ze liggen? Vanwaar de vreemde dubbeling 'Osdorp (wijknaam) De Aker (wijknaam)'? Waarom niet gewoon de naam van de halte als bestemming gebruiken? En waarom de ene keer 'xyz-station' en de andere keer 'station xyz'? Deels zal het uit historie te verklaren zijn: je had nu eenmaal het 'Centraal Station', het 'Amstelstation' en het 'Muiderpoortstation'. Ook het 'Haarlemmermeerstation' (waar nog steeds een halte naar vernoemd is) en het inmiddels verdwenen 'Weesperpoortstation' volgden allemaal de conventie 'xyz-station'. Pas later kwam de conventie 'station xyz' in zwang: Station Sloterdijk, Station Zuid(/WTC), Station Lelylaan...dit zijn allemaal stations die pas vanaf de jaren '80 (her)openden. Dat zou in ieder geval de inconsistente stationsbenamingen kunnen verklaren.

Ik denk dat je de inconsistente benaming van bestemmingen ook op die manier kunt verklaren. Toen ik laatst mijn tramplattegrond weer eens bijwerkte, viel me op dat de bestemmingen die naar wijken verwijzen vooral in het westen liggen, aan de lijnen die na de Tweede Wereldoorlog naar de nieuwe wijken werden verlengd. Aan de noord- en oostzijde van de stad heb je veel minder afwijkingen: Zoutkeetsgracht, Azartplein, (Javaplein), Flevopark...zelfs waar lijnen na de oorlog werden verlengd, lijkt men de 'oude' conventie te hebben gehanteerd van het aanhouden van de haltenaam (al weet ik niet zeker hoe dat vroeger ging, bij inmiddels lang verdwenen eindpunten).

De bestemmingen die in recente jaren zijn gewijzigd, lijken vooral door opportunisme te zijn ingegeven, waarbij een marketinginslag te vermoeden valt: Van Hallstraat > Westerpark > Westergasfabriek (zit DWDD hier misschien achter?), Binnenhof > Stadshart...en in enkele gevallen is de bestemmingsnaam ronduit misleidend, omdat deze exact overeenkomt met de voorgaande halte (VU Medisch Centrum bij de 16/24 en Station RAI bij de 4).

Nee, een systeem is er inderdaad niet in te ontdekken. Maar zoals ik in het verleden ook al eens over de metrolijnnummers opmerkte: what's in a name? Al zou ik er voor de bestemmingen wel voor willen pleiten dat halte- en bestemmingsnamen gelijk worden getrokken. Gewoon om verwarring voor te zijn.

[n-evo]

Je kan me echt wegdragen als in 2020 nieuwe trams instromen met weer die achterlijke symbolen naast het nummer. :D

[fred1954]

Helemaal mee eens Alargule. Overigens zijn een aantal zaken op te noemen die inderdaad te maken hebben met het verleden. Vasthouden aan de lijnkleuren vind ik niet meer van deze tijd. De metronummers in de 50 serie, zal in de toekomst wel veranderen. De hiaten in de nummering van de tramlijnen is niet te vermijden. Inderdaad zijn de benamingen van de bestemmingen niet altijd consequent, maar waarschijnlijk ook deels terug te voeren op het verleden. Maar ik ben met je eens dat op een bepaald moment de logica er niet meer is. Een mooi voorbeeld is de nieuwe buurtbus in Buitenveldert, die vanaf vandaag een deel van de oude route van lijn 62 gaat rijden. Dat wordt dan de 463. Waarom niet 462?

[n-evo]

1 De Aker - Centraal Station
2 Nieuw Sloten - Centraal Station
3 Westelijke Eilanden - Station Muiderpoort
4 Station RAI - Centraal Station
5 Amstelveen Centrum - Centraal Station
7 Slotermeer - Indische Buurt
9 Diemen De Sniep - Centraal Station
10 Westerpark - Java- / KNSM-eiland
12 Station Sloterdijk - Station Amstel
13 Geuzenveld - Centraal Station
14 Slotermeer - Indische Buurt
16 Zuidas / VU - Centraal Station
17 Osdorp - Centraal Station
24 Zuidas / VU - Centraal Station
26 IJburg - Centraal Station

Zo even uit de losse pols.

[Alargule]

Veel simpeler nog is de eindbestemming dezelfde naam te geven als de eindhalte. Dat maakt het geheel nog consistenter. En ik zie eigenlijk geen reden waarom dit niet doorgevoerd zou kunnen worden. Tja, er zal iets gemompeld worden in de trant van 'mensen weten niet waar Matterhorn ligt, maar wel waar Osdorp De Aker te vinden is', maar los van het feit dat ik betwijfel of het aantal mensen dat Osdorp De Aker weet te vinden nou significant groter is dan de groep mensen die Matterhorn weet te vinden, vind ik het ook helemaal niet relevant. De meeste reizigers hoeven immers helemaal niet naar de eindhalte (met uitzondering van Centraal Station misschien), maar stappen uit op een tussengelegen halte. De eindhalte of -bestemming tonen op het display is vooral ter oriëntatie van de richting van de lijn.

Dus:

• 1 Centraal Station - Matterhorn
• 2 Centraal Station - Oudenaardeplantsoen
• 3 Zoutkeetsgracht - Station Muiderpoort
• 4 Centraal Station - Drentepark
• 5 Centraal Station - (Amstelveen)* Binnenhof
• 7 Sloterpark - Flevopark
• 9 Centraal Station - (Diemen)* Sniep
• 10 Van Hallstraat - Azartplein
• 12 Station Sloterdijk - Station Amstel
• 13 Centraal Station - Lambertus Zijlplein
• 14 Sloterpark - Flevopark
• 16 Centraal Station - De Boelelaan VU
• 17 Centraal Station - Dijkgraafplein
• 24 Centraal Station - De Boelelaan VU
• 26 Centraal Station - IJburg

*: bij haltes buiten de gemeentegrenzen is het vermelden van de plaatsnaam optioneel.

[de_clercq]

Ik ben persoonlijk voor wijk/buurtnaam + haltenaam, dus:

- Geuzenveld, L. Zijlplein
- Osdorp, Dijkgraafplein,
- KNSM-eiland, Azartplein
- Indische Buurt, Flevopark
- Westerpark, Van Hallstraat

enz

Flevopark stond trouwens eerst op de bestemmingsrol als "Indische Buurt Oost", weet ik mij nog te herinneren van lijn 14. Dit was eind jaren '90.

[trolly]

Ik ben persoonlijk voor wijk/buurtnaam + haltenaam, dus:

- Geuzenveld, L. Zijlplein...

Doe dan maar direct Geuzeveld, Lambertus Zijlplein. Altijd fijn als de tekst op zo'n display lekker in beweging is :Y

Het lijnnummer-, lijnkleuren- en bestemmingsbeleid van het GVB heeft uiteraard helemaal niet tot doel, consequent of duidelijk te zijn. Integendeel! Hoewel numerologen en lijnkleurlingen ons anders willen doen geloven, is het hogere doel van dit alles juist het vermaak van het gezelschapsspel dat hier zo prachtig wordt beoefend, nadat n-evo een voorzetje gaf.
Nee, het bestaande systeem is ab-so-luut niet consequent. Het is een zootje, en geeft ruime gelegenheid tot geleuter over hoe het beter kan. Heerlijk! *O*

[n-evo]

Veel simpeler nog is de eindbestemming dezelfde naam te geven als de eindhalte.

Nee, niet mee eens. En inderdaad om de reden dat niemand die Matterhorn of Oudenaardeplatsoen kent tenzij je er toevallig bekend bent. Wijken zijn veel bekender. Pak dan gewoon de wijken die bekend zijn en hernoem de eindpunten daarnaar.

[Alargule]

Je komt ook echt met exacte argument aanzetten waarvan ik al enigszins ironisch veronderstelde dat dat door een GVB-official zou worden gegeven...het zit dus kennelijk dieper dan ik dacht...

Wat heb ik eraan om te weten waar de eindbestemming ligt? Vertelt dat me dat ik in de juiste tram zit? Daar is meer informatie voor nodig, zoals natuurlijk het lijnnummer zelf, een plattegrond met alle lijnen, en/of een overzicht per lijn met daarop alle haltes. De naam van de bestemming is daarbij ondergeschikt* aan het doel van die naam: het bieden van een oriëntatiepunt ofwel: in welke richting moet ik lijn X nemen? Maar of ik daar vervolgens een wijknaam, haltenaam of voor mijn part een windrichting of volledig verzonnen naam op plak: het is eigenlijk om het even. Natuurlijk, in de praktijk is het handiger om uit te gaan van bestaande bestemmingen, zeker als die in trek zijn zoals het Centraal Station. Maar voor de reiziger van het CS naar het Leidseplein zal het echt niet uitmaken of lijn 2 nu naar 'Oudenaardeplantsoen' of 'Nieuw Sloten' rijdt. Die wil vooral weten welke lijnen hem naar het Leidseplein voeren en welke kant die op gaan (waarbij vertrekken vanaf CS als voordeel heeft dat alle tramlijnen maar één kant op rijden).

* en hiermee schop ik ook gelijk mijn hele argumentatie onderuit voor een ander systeem van bestemmingsnamen, want het maakt uiteindelijk allemaal weinig uit. Wat dat betreft heeft trolly wel een punt dat het huidige inconsistente systeem vooral dient om ons foamers een beetje bezig te houden.

[n-evo]

Ik snap je even niet. Enerzijds zeg je dat je veel meer informatie nodig hebt dan de eindbestemming, anderzijds zeg je dat zo'n eindbestemming een oriëntatiepunt moet geven. Bijvoorbeeld of zo'n tram naar Nieuw-West of Oost rijdt. Dan zeg je dat er geen bal uitmaakt op welke manier je dat verwoord: wijknaam, straatnaam of desnoods een toko die daar zit. Dat is om het even.

Ik snap even niet helemaal hoe dat "om het even is". Als ik een tram zie met "Diemen De Sniep" weet ik gelijk in welke richting ik moet kijken. Filmt diezelfde tram 9 "Het Betonijzer" heb ik werkelijk waar geen idee en moet ik eerst opzoeken waar dat ligt. Dus wat is nou handiger? "Diemen De Sniep" waarvan iedereen weet dat Diemen in het oosten ligt, of een totaal nietszeggende naam als de straatnaam bij het eindpunt "Het Betonijzer"?

[de_clercq]

Laten we anders maar helemaal geen bestemmingen meer filmen lol. Nee, ik ben het er niet mee eens de bestemmingen te baseren op toeristen die toch niet weten waar welke wijk ligt en dat ook niet interesseert. Het OV is er ook nog voor de Amsterdammers.

@trolly; Om dat te voorkomen hebben die schermen ook 2 regels ;-).

[trolly]

Ik snap je even niet.

Begrijpelijk. De redenering van Alargule is een beetje van de rails geraakt

[trolly]

Het OV is er ook nog voor de Amsterdammers.

Ach joh, die weten prima dat lijn 10 naar de Gashall gaat.

[Alargule]

Let me clarify.

Ik denk dat je de cliëntèle van de tram heel grofweg in drie groepen kunt opdelen:

• Reguliere/dagelijkse gebruikers van een lijn die uit (de regio) Amsterdam komen. Die weten uit ervaring welke lijn ze moeten hebben. Ze weten doorgaans ook op welke halte ze moeten opstappen. Enige informatie die zij nodig hebben is het lijnnummer (als er meerdere lijnen aan dezelfde halte stoppen) en de bestemming (al is die niet echt nodig, want men weet doorgaans wel welke halte men moet nemen). Voor deze groep zou het in eerste instantie verwarrend werken als er iets in de lijnnummering of de bestemmingsaanduiding zou wijzigen, want het is iets anders dan ze gewend zijn. Maar evenwel zou men snel wennen.
• De incidentele gebruikers van een lijn die uit (de regio) Amsterdam komen. Die hebben wat meer info nodig: naast lijnnummer en bestemming ook een plattegrond (waar gaan deze lijnen eigenlijk heen? Welke lijn moet ik hebben?). Een bestemmingsnaam die aansluit bij de geografische kennis kan helpen, maar dan nog blijft de discussie of men sneller bekend is met 'Geuzenveld'/'De Aker' of 'Lambertus Zijlplein'/'Matterhorn' als men bijvoorbeeld in Oost woont. Hier zal de bestemming vooral helpen om te bepalen in welke richting je de lijn moet nemen, en of je dus op de juiste halte staat of even moet oversteken.
• De dagjesmensen en toeristen, die niet uit Amsterdam komen en er niet bekend zijn. Sniep, Betonijzer, Het Verre Oosten...het zal ze allemaal niks zeggen. Dus voor die groep maakt het allemaal weinig uit. Die hebben behoefte aan veel informatie: een plattegrond van de stad, een plattegrond van het lijnennet, een overzicht van de lijnen, de lijnnummers en de bestemming ter oriëntatie.

Voor alle drie de groepen is het 'om het even', maar de reguliere groep zou meer moeite hebben met een plotse wijziging omdat dit frictie oplevert met wat men verwacht. Als je lijnnummer van 1 plots en 101 wijzigt en/of de bestemming van Osdorp De Aker plots in Matterhorn, zul je bij velen op de halte toch even enige twijfel zien. Voor de incidentele gebruiker maakt het al wat minder uit, want die consulteert eerst een plattegrond (of een app) en ziet daar pas wat de bestemming is van de lijn die men moet nemen. Die gaan dan af op die naam, ongeacht wat die naam is. Tot slot de groep toeristen en dagjesmensen, voor wie het toch allemaal abracadabra is in eerste instantie.

Vandaar dus ook mijn cursieve noot in mijn vorige post.

[Mojito]

Ik was wel benieuwd hoe het in de andere tramsteden van Nederland was. Welnu, in Den Haag wist ik dat eigenlijk al. Toen ik in Delft studeerde en woonde heb ik ook regelmatig tramlijn 1 gepakt. Deze toont Scheveningen en Delft Tanthof als bestemmingen. Maar de eindhaltes heten Zwarte Pad respectievelijk Abtswoudsepark. Hoe dat bij de andere lijnen is weet ik niet.

In Rotterdam hetzelfde verhaal. Vrienden van me wonen langs tramlijn 25. Richting Schiebroek. Maar de eindhalte heet Wilgenplaslaan. De andere kant op staat er Carnisselande op het display. Maar die eindhalte heet Waterkant. Ik wist genoeg en ben niet meer verder gaan kijken.

Kortom, de discrepantie tussen eindhaltenaam en bestemmingsnaam is niet iets specifiek Amsterdams.

[Alargule]

Bij busbedrijven is het niet anders: Eindhoven gebruikt ook bestemmingen als 'Vaartbroek' en 'Achtse Barrier'. Zo heten de eindhaltes niet.

Ik vraag me dan af hoe dat in het buitenland is. Volgens mij is het in Duitsland veel gebruikelijker de haltenaam aan te houden. Maar ik kan me vergissen.

[Ardan]

Even gauw uit mijn hoofd worden trambestemmingen in Berlijn bijna altijd weergegeven als wijk+halte, tenzij het een station is, dan staat er bijvoorbeeld 'S+U Station'.

Ik ben eerlijk gezegd vergeten of er in de Amsterdamse tram ook 'Eindpunt van deze lijn' wordt omgeroepen, wel toch? Anders zou het huidige systeem verwarrend kunnen zijn als je er niet bekend bent. De laatste halte heet 'Matterhorn' maar je verwacht 'De Aker' omdat dat op de tram staat. Bij een echt specifieke bestemming als 'Westergasfabriek' verwacht je ook dat daar de laatste halte is, en niet dat dat 'Van Hallstraat' heet.

[trolly]

Rondom het station van Florence (SMN) liggen bus- en tramhaltes met de namen van de desbetreffende pleinen en straten, zodat je weet waar je ze kan vinden. Soms is de bestemming "Stazione SMN", maar soms de specifieke naam van die halte, hoewel die dan dus honderdvijftig meter van het station ligt. Heel handig en informatief. In de bus zie je dan ook relatief weinig toeristen.

[Mojito]

Een snelle blik op het Tramschema van Antwerpen toont ons dat het daar in ieder geval niet anders is dan in Nederland.

[Alargule]

Hm. Dan is Amsterdam met zijn afwijkende bestemmingsnamen dus minder eigenaardig dan ik wel dacht. En is het voorstel van n-evo zo gek nog niet - althans in de zin dat het beter aansluit bij wat elders in de regio (in de ruime zin) gebruikelijk is.

[trolly]

@Alargule: Wel nee, ook al denken Amsterdammers dat ze uniek zijn, zelfs daarin zijn ze niet uniek
Verderop op de aardkloot zijn precies dezelfde dingen aan de hand, zoals je net zo overzichtelijk duidelijk gemaakt hebt. Soms móet de bestemmingsnaam gewoon een gebouw zijn (VUmc, CS, Cruiseterminal, maar niet: Westergasfabriek), en soms is één wijk niet genoeg (Osdorp (dat klinkt lekker vertrouwd) de Aker, of nog mooier: Noord. En wat te denken van Gaasperplas?)
Toeristen zijn alleen te helpen met een goede plattegrond, waarop de eidbestemming duidelijk herkenbaar is. Liefst iets korts, want Achtentachtigsteachtergracht vinden ze vaak moeilijk te onthouden.
Lokalen zien graag een vertrouwde eindbestemming (Osdorp), en eigenlijk zit niemand te wachten op de door jou bepleitte straatnaam van de eindhalte, omdat dat toch "Stationsplein" is, of iets waar helemaal nog nooit iemand van gehoord heeft, en waar de betreffende lijn met een beetje geluk ook maar een paar jaar gaat eindigen, om daarna doorgetrokken te worden naar een nog buitenissiger genaamde locatie.

Spoiler: show

Een vriendin van me beoefende ooit de sport van het met intieme lichaamsdelen benoemen van virtuele straten in imaginaire nieuwbouwwijken. Testes 23, Schaambeen 8, dat soort werk.