De eigenlijke reis begint al op zondag 13 december, als ik alvast naar Eindhoven afreis. Via airbnb heb ik hier een overnachtingsplek gevonden, op zo'n 20 minuten lopen van het station af. Ik heb Weekend Vrij, dus het is voordelig om nu alvast te gaan, aangezien de overnachting me bijna niets kost. Bovendien scheelt het dat ik niet de trein van 4:45 uit Enschede hoef te nemen morgen en daarnaast bespaart het een hoop stress. Rond achten ben ik in Eindhoven, m'n airbnb host is aardig maar ook erg verlegen dus veel praten zit er niet in. De kamer is prima, maar veel is er niet te beleven en dus ik besluit om nog even in het centrum van Eindhoven te kijken. Vaak ben ik er niet geweest, maar de indruk die op een druilerige zondagavond krijg is niet best. Eindhoven komt op mij vooral over als een ontzettend smerige stad. Zelden heb ik zoveel kauwgom op straat gezien (meer dan bij de HmH/A'dam ArenA!) en daarnaast ligt er ook veel ander afval op straat. Wel vind ik bij een tentje in het centrum nog een lekker broodje als avondeten en na de bustijden te hebben bekeken op het station ga ik weer terug en vroeg naar bed. Maandag staat de wekker om half 6, na een lekkere douche loop ik naar het station en neem de bus van 6:22. De groei van Eindhoven Airport heeft als voordeel dat er veel bussen heen gaan, ook op onchristelijke tijdstippen als deze. Kwart voor 7 sta ik op het vliegveld, iets na zevenen haal ik na de security een kop broodnodige koffie. Het Ryanair-vliegtuig wat ons naar Polen gaat brengen is volgens mij één van de vliegtuigen die op Eindhoven Airport overnacht, want bij aankomst op het vliegveld stond het vliegtuig er al geparkeerd. Hoe ik dat weet? Nou, op de zijkant staat namelijk heel groot "Modlin jest OK!" :') We vertrekken dan ook ruim op tijd, de vlucht zit aardig vol.
Voor de duidelijkheid heb ik als altijd weer een kaartje gemaakt, voor eenieder die iets minder bekend is met de topografie van Polen ;) Verder heb ik bedragen steeds in złoty genoemd, €1 is ongeveer gelijk aan 4,25 złoty.
1. In Nederland is het grijs en bewolkt zoals vaak in deze tijd van het jaar, het dichte wolkendek met zonsopkomst is wel aardig om te zien.
Sunrise above clouds by Timon91, on Flickr
Halverwege Polen trekt het wolkendek open, niet lang erna kruisen we de Wisła bij Płock. We landen op tijd te Warszawa Modlin, waar ik na een racistische grenscontrole wat złoty's pin en een kaartje naar Warszawa haal uit de kaartautomaat van de Koleje Mazowieckie. Modlin ligt zo'n 40 km buiten de stad en is het lowcostvliegveld van Warszawa, maar alleen Ryanair vliegt er op. Andere lowcostmaatschappijen als Wizzair vliegen op het normale vliegveld van Warszawa, wat dichterbij het centrum ligt (Warszawa Chopin). Modlin Airport heeft geen treinstation, maar er rijdt wel een redelijk frequente (1-2× per uur) shuttlebus naar het station van Modlin een paar kilometer verderop die ook als "trein" geldt.
2. De shuttlebus zit aardig vol, maar naar station Modlin is het gelukkig maar een paar kilometer rijden. De bus sluit in principe aan op de trein naar Warszawa, maar via de omroep verneem ik dat er iets aan de hand is en dat de trein behoorlijk te laat is. Wachten in het zonnetje is gelukkig niet onprettig, maar pas na 40 minuten komt er een volle stoptrein opdagen. Wat er precies aan de hand was weet niemand, maar aangezien er op deze drukke spoorlijn geen enkele trein is langsgekomen in die tijd zal het wel een storing geweest zijn.
Modlin train station by Timon91, on Flickr
Sommige treinen van Modlin rijden via de hoofdroute door het centrum van de stad (Wschodnia-Centralna-Zachodnia) naar luchthaven Chopin, andere treinen gaan via een Wisła-brug ten noorden van het centrum naar het grootste station aan de tweede spoorlijn door de stad (Warszawa Gdańska) en eindigen op een zijspoortje bij Zachodnia (later meer hierover). Mijn trein gaat naar Gdańska, vanaf daar pak ik de metro en de tram naar het huis van een bevriend stel in Mokotów, een buurt ten zuiden van het centrum. Het is een leuk weerzien, we lunchen samen en besluiten om dan naar het Joods museum van Warszawa te gaan. Het is een prachtig gebouw, ik ben er eerder in geweest maar destijds was de tentoonstelling nog niet open, nu wel.
3. Het Joods museum, naast het monument voor het Getto van Warszawa. De tentoonstelling gaat over de volledige historie van joden in Polen en is zeer informatief, we brengen de volledige middag hier door. Een aanrader!
POLIN Museum of the History of Polish Jews, Warszawa by Timon91, on Flickr
's Avonds eten we thuis en drinken wat biertjes, maar we maken het niet heel laat aangezien zowel mijn gastheer als gastvrouw elke dag vroeg eruit moeten voor hun werk/stage. Ik slaap prima en sta om half 9 op. Polen ligt in dezelfde tijdzone als Nederland, maar gezien de oostelijke ligging is het in deze tijd van het jaar al om kwart voor 4 donker (en eind juni om half 5 's ochtends licht). Iets vroeger opstaan is dan niet verkeerd ;) Ik heb het idee gehad om een dagje naar Radom te gaan, zo'n 100 km ten zuiden van Warszawa. Radom heeft in Polen dezelfde status heeft als Almere, Lelystad, Heerlen of Almelo in Nederland, dus dat moet wel de moeite waard zijn om eens heen te gaan :') Echter kost het vrij veel tijd om er te komen en omdat ik morgen ook al veel reistijd heb zie ik ervan af. Ik besluit om eerst de noordelijke spoorweg door Warszawa eens wat uitgebreider te bekijken en dan naar de dierentuin te gaan.
Voordat we aan de noordelijke spoorweg beginnen eerst wat achtergrondinfo over de spoorlijnen in het centrum van Warszawa. Ik kon geen heel geschikt kaartje vinden, dus heb ik er zelf maar een gemaakt. De hoofdlijn (Berlin-Poznań-)Warszawa Zachodnia/West-Centralna-Wschodnia/Oost(-Terespol-Minsk) door het centrum ligt tussen Zachodnia en de brug over de rivier in een tunnel en bestaat feitelijk uit twee direct naast elkaar gelegen lijnen met verschillende stations. Al het langeafstandsverkeer en sommige lokale/regionale treinen rijden vanaf Zachodnia naar Centralna en dan in één keer door naar Wschodnia, terwijl veel lokale/regionale treinen vanaf Zachodnia via Ochota naar Śródmieście rijden (wat vlak naast Centralna ligt) om daarna met stops te Powiśle en Stadion uiteindelijk Wschodnia bereiken. Naast deze spoorlijn is er nog een andere lijn door de stad, ten noorden van het centrum. Deze lijn begint bij Zachodnia, maar op een beetje afgelegen perron. Via enkele kleinere stations voert deze route naar Gdańska, het grootste station op deze lijn. Dit station ontvangt soms langeafstandstreinen, maar verder wordt het vooral als backup gebruikt (Berlin-Lichtenberg is misschien wel een goede vergelijking, al ontvangt dat wat meer Fernverkehr). Vlak na Gdańska steekt de lijn de rivier over, direct aan de overkant ligt station Zoo. Tenslotte ligt er aan de oostkant van de rivier, in de wijk Praga, nog een kopstation, genaamd Wileńska. Vanaf hier rijden alleen lokale treinen in noordoostelijke richting. Langeafstandstreinen die die kant op gaan (naar Białystok) rijden gewoon via Zachodnia-Centralna-Wschodnia en buigen ten oosten van dit kaartje naar boven af om zo op de lijn richting Białystok in te voegen. Volg je het nog? We gaan weer verder ;)
4. Met de metro en de bus bereik ik station Zachodnia, waar ik op zoek ga naar dat zijperronnetje van de noordelijke spoorlijn door de stad. Het ligt een behoorlijk eindje buiten het station en is via een smerig, vaag paadje van de rest gescheiden. Hier het uitzicht richting de rest van het station, je kan de perrons nog wel zien liggen.
Warszawa Zachodnia peron 8 train station by Timon91, on Flickr
5. Het perron. Treinen beginnen/eindigen hier, naar het westen is er geen personenverkeer vanaf dit perron.
Warszawa Zachodnia peron 8 train station by Timon91, on Flickr
6. De S9 richting Legionowo, die mij naar station Zoo gaat brengen.
Train to Legionowo at Warszawa Zachodnia peron 8 by Timon91, on Flickr
7. Het interieur. Druk zal het tot Zoo in ieder geval niet worden.
Train Warszawa Zachodnia-Legionowo interior by Timon91, on Flickr
8. Het valt op dat deze lijn in vrij slechte staat verkeert, we rijden maar langzaam. Op station Gdańska zie ik nog de Kiev-Express staan, wat raar is aangezien deze trein meestal gewoon via Centralna rijdt. Hierna steken we de rivier over, heel langzaam. Naast de spoorbrug ligt nog een dubbeldeksbrug met boven een autoweg en beneden een tramlijn. De skyline van de stad komt in ieder geval mooi in beeld, ondanks de weerspiegeling in de ramen.
View towards Stare Miasto, Warszawa by Timon91, on Flickr
9. Station Zoo ligt direct aan de overkant, ik stap als één van de weinigen uit. Hier kijken we in westelijke richting, naar de brug. Merk op dat het rechterspoor direct na het station stopt, hier wordt aan gewerkt. Over de brug is er dus ook maar één spoor beschikbaar, maar gezien de frequentie van de treinen kan dat ook wel (2-3 treinen per uur).
Warszawa Zoo train station by Timon91, on Flickr
10. Het mooie, oude bord van Warszawa Zoo.
Warszawa Zoo train station by Timon91, on Flickr
11. Zoals de naam al impliceert ligt dit station vlak naast de dierentuin. Veel klandizie is er vandaag niet, ik tel twee gezinnen en drie koppeltjes die zo gek zijn om in deze kou naar de dierentuin te gaan. Het is twee graden boven nul en vochtig: waterkoud.
Warszawa Zoo without visitors by Timon91, on Flickr
12. Sommige binnenverblijven zijn gelukkig wel open, veel dieren staan logischerwijs binnen. Ook ik kan mij er goed opwarmen
Dit beest blijft tijdens het kauwen ogenschijnlijk gechoqueerd de bewegingen van mijn camera volgen, dus die moet even op de foto 
Warszawa Zoo by Timon91, on Flickr
13. De ijsberen hebben geen last van de kou en hebben bovendien hun speeluurtje. Beide beren hebben een bal die ze vakkundig kunnen oppakken, weggooien en er vervolgens achteraan duiken. Ik blijf er een minuut of 20 naar kijken, af en toe moet je snel wegduiken als er weer een beer het water in plonst
Polar bear at Warszawa Zoo by Timon91, on Flickr
14. Buiten de dierentuin vind ik een ouderwetse bar mleczny, aan de rand van de wijk Praga. Ik eet hier een stevig bord eten terwijl ik weer een beetje opwarm. Het eetcafé is hier te herkennen aan de tekst "Rusałka" op het raam.
Floriańska, Praga, Warszawa by Timon91, on Flickr
15. Na de lunch besluit ik dat ik 's middags het liefste iets binnen wil doen, gezien de temperatuur. Ik neem de tram naar de overkant en stap uit bij Plac Zamkowy in het oude centrum. Het paleis van Warszawa (Zamek Królewski w Warszawie) heb ik van buiten vaak gezien, binnen ben ik nog nooit geweest. Het is een fijne plek om me aan de rijkdommen te vergapen, het is moeilijk voor te stellen dat dit allemaal opnieuw is opgebouwd na de oorlog. De reconstructie was bij het Sovjetregime vrij controversieel en is pas in 1984 voltooid. Ook vandaag worden er wat schilderijen gerestaureerd.
Zamek Królewski w Warszawie, Warszawa by Timon91, on Flickr
16. Na twee uur sta ik weer buiten, hier Plac Zamkowy. Inmiddels is het licht gaan sneeuwen, maar ik besluit om toch nog maar een rondje door het centrum te lopen.
Plac Zamkowy, Warszawa by Timon91, on Flickr
Als het donker begint te worden neem ik de metro naar huis, waar ik wat biertjes drink met Jakub - mijn gastheer - die net thuis is. De avond brengen we thuis door met een film, buiten sneeuwt het nog steeds licht.
De volgende dag, woensdag 16 december, wordt een lange. Een week of twee voor vertrek kwam ik erachter dat Ryanair ook binnenlandse vluchten in Polen uitvoert, met enkele reizen vanaf 9 złoty :') Voor 18 złoty heb ik een retourtje Modlin-Wrocław gescoord, met in het achterhoofd dat als ik het niet gebruik ik maar een keer twee pilsjes minder drink tijdens het stappen :') Uiteindelijk bedenk ik dat ik het nieuwe paradepaardje van de PKP, de Pendolino, ook wel eens wil uitproberen. Zodra de boeking voor de nieuwe dienstregeling open gaat koop ik een enkele reis Wrocław-Warszawa met de Pendolino, ik ga dus vandaag een dagje naar Wrocław, heen met het vliegtuig, terug met de trein
17. M'n vlucht gaat pas om 8:15, maar aangezien Modlin wel een eindje buiten de stad ligt en de verbinding erheen niet heel frequent is moet ik vroeg op. Om 4:49 neem ik de tram naar Centralna, de halte is op dit tijdstip nog uitgestorven.
Dworkowa tram stop, Mokotów, Warszawa by Timon91, on Flickr
18. De trein naar Modlin vertrekt om 5:15, op het perron is het rustig.
Warszawa Centralna train station by Timon91, on Flickr
19. Na een snelle rit - deze keer wel op tijd - sta ik tegen zessen op station Modlin. Links de trein uit Warszawa, deze eindigt hier en keert hier om. De twee doorgaande sporen zijn de hoofdlijn Warszawa-Gdańsk.
Modlin train station by Timon91, on Flickr
20. Met een verrassend volle bus gaan we richting vliegveld, waar ik iets minder dan twee uur voor m'n vlucht aankom. Ruim op tijd, maar de volgende verbinding was pas een uur later geweest en gezien m'n eerdere ervaring wou ik het daar niet op gokken. Modlin is een klein vliegveld, zeg maar gerust een hangar met wat winkeltjes :') Rechts staat de bus die pendelt tussen vliegveld en treinstation.
Warszawa Modlin airport by Timon91, on Flickr
21. Binnen is het niet zo druk (goh). Ik drink boven een kop koffie die meer kost dan m'n enkele reis naar Wrocław, daarna ga ik door de security en lees nog wat op een stoeltje bij de gate.
Warszawa Modlin airport by Timon91, on Flickr
22. Ik had de keuze voor m'n belachelijke dagtrip: Wrocław of Gdańsk. Omdat ik nog in Gdańsk kom deze reis leek me dat wel heel belachelijk (ik ben met een omweg naar Gdańsk gegaan, zie verderop), dus heb ik voor Wrocław gekozen. Achteraf gezien een goede keuze, de vlucht naar Gdańsk heeft om onduidelijke redenen anderhalf uur vertraging.
Warszawa Modlin airport by Timon91, on Flickr
Ik ga als één van de laatsten het vliegtuig in, ik heb een raamplaats in rij 12. De twee andere mensen in mijn rij, een jong stel, heeft echter de gangstoel vrijgehouden. Het meisje zit bij het raam en trilt als een rietje, de jongen kijkt angstig naar mij terwijl hij de hand van z'n vriendin vasthoudt. Dat gaat een leuke vlucht worden :') Voor die 40 minuten ga ik niet moeilijk doen en ga aan het gangpad zitten. Gelukkig blijkt er niemand bij de nooduitgangen te zitten en omdat daar uit veiligheidsoverwegingen iemand MOET zitten worden er vrijwilligers gevraagd. Ik spring op en kan nog mooi een raamplek met veel beenruimte claimen
De vlucht is voor ongeveer 80-90% gevuld, maar met tickets voor 9 złoty is dat geen verrassing. We zitten precies 31 minuten in de lucht voordat we door de wolken dalen en Wrocław in zicht komt.23. Het vliegveld van Wrocław, een prachtig regionaal vliegveld wat wel wat groter is dan Modlin. Interessant detail: terwijl wij nog moeten uitstappen gaat de ruimbagage van de volgende vlucht al het vliegtuig in. Dit impliceert dat NIEMAND bij ons ruimbagage heeft meegenomen, wat precies is waar Ryanair naar streeft.
Wrocław Mikołaj Kopernik airport by Timon91, on Flickr
24. De kist uit Warszawa wordt klaargemaakt voor vertrek naar Engeland.
Ryanair plane at Wrocław Mikołaj Kopernik airport by Timon91, on Flickr
Binnen heb ik geen foto's gemaakt, maar het vliegveld van Wrocław vind ik erg mooi en komt aangenaam over - voor zover vliegvelden aangenaam kunnen zijn. De bushalte buiten staat vol met mensen en er staat een flinke rij voor de kaartjesautomaat. Al gauw komt er een bus, maar in de bus kun je alleen contactloos betalen - wat in Polen inmiddels eerder regel dan uitzondering is. Omdat ik voor elke transactie buiten de eurozone tegenwoordig flink mag lappen van de ING vraag ik aan iemand of hij voor mij met z'n pinpas een kaartje kan kopen, wat gelukkig geen punt is. De rit naar het centrum duurt lang, pas na 40 minuten zijn we bij het hoofdstation.
25. Eerst ga ik het vernieuwde Wrocław Główny eens bekijken, de laatste keer dat ik hier was (2012) was het nog een onoverzichtelijke bouwput. Het stationsgebouw is prachtig geworden, daar komen straks nog foto's van. Hier een indruk op spoorniveau, met twee intercity's en een stoptreintje.
Wrocław Główny train station by Timon91, on Flickr
Hierna ga ik het centrum in. Wrocław voelt niet fijn, de zon is inmiddels aan het doorbreken maar er hangt een smerige laag wintersmog wat ademen onprettig maakt.
26. Rynek Główny - het hoofdplein - is in ieder geval gezellig. Er is een levendige kerstmarkt en er hangt een heerlijke etensgeur die de smog ietwat maskeert.
Rynek Główny, Wrocław by Timon91, on Flickr
27. Ik struin wat rond in het centrum, Wrocław heeft een leuke (herbouwde) binnenstad. Dat het herbouwd is kun je goed zien; ouderwetse en moderne gebouwen wisselen elkaar af, zoals hier.
Wrocław city centre by Timon91, on Flickr
28. Ik besluit om het Panorama van Racławice te gaan bekijken, een cilindervormig schilderij van een strijdtoneel uit de 17e eeuw. Het heeft een roerige geschiedenis achter de rug. Oorspronkelijk stond het in L'viv, na de oorlog is het verhuisd naar Wrocław. Een "voorstelling" duurt een half uur, waarbij het strijdtoneel uitgelegd wordt (in het Pools). Gelukkig zijn er ook audiogidsen beschikbaar voor toeristen, zelfs in het Nederlands. In zacht Brabants hoor ik alles over de strijd bij Racławice, het is fijn om er uitleg bij te hebben.
Panorama Racławicka, Wrocław by Timon91, on Flickr
29. Het geheel is wat lastig op foto vast te leggen, maar bedenk je het schilderij (15 bij 120 meter) als een cilinder neergezet met een heuveltje in het midden, waar het publiek op staat en zich dus eigenlijk middenin de strijd bevindt. Iedereen die ooit in de Panorama Mesdag geweest is weet waar ik het over heb ;) Hier een detailopname van het strijdtoneel, waar Poolse opstandelingen een Russisch leger versloegen.
Panorama Racławicka, Wrocław by Timon91, on Flickr
30. De wolken zijn inmiddels weg, de smog is er nog. De blauwe lucht maakt in ieder geval veel goed :D Het uitzicht van een heuveltje naast het Panorama is de moeite waard.
View towards Ostrów Tumski, Wrocław by Timon91, on Flickr
31. De andere kant op gekeken laat zien dat de smog inderdaad nog behoorlijk aanwezig is ;)
Panorama Racławicka, Wrocław by Timon91, on Flickr
Het kaartje voor het Panorama is ook voor de afdeling van het Nationaal Museum van Wrocław, dus daar loop ik ook nog even rond. Daarna ga ik met een ommetje terug naar het centrum.
32. Teruggekeken naar de kathedraal van Johannes de Doper (Archikatedra świętego Jana Chrzciciela), gelegen op Ostrów Tumski. Dit is best een leuk stukje stad, met een paar eilandjes in de Oder.
Ostrów Tumski, Wrocław by Timon91, on Flickr
33. Hala Targowa, een gezellige markthal in aan de zuidoever van de Oder en aan de noordoostzijde van het oude centrum. Ik zoek hier wat lunch, maar het gezellige eettentje in de hoek zit bomvol dus besluit ik om verder te lopen.
Hala Targowa, Wrocław by Timon91, on Flickr
Bij een bar mleczny een paar honderd meter verderop is er nog wel plek en haal ik een stevig bord eten, daarna ga ik langzaamaan terug naar het station.
34. Station Wrocław Główny, aan de centrumzijde. Deze kant ziet er best strak uit, de andere kant is nog een chaotische bouwput.
Wrocław Główny train station by Timon91, on Flickr
35. De stationshal.
Wrocław Główny train station by Timon91, on Flickr
36. Het vertrekbord, mijn trein (de EIP van 14:44) staat er ook op. Ik heb nog een half uurtje, buiten het station haal ik in de supermarkt nog wat proviand voor onderweg.
Wrocław Główny train station by Timon91, on Flickr
37. Perron 4, hier staan wat stoptreintjes. Het koekblik rechts gaat ruim 2,5 uur doen over de 130 km naar een of ander oord aan de Tsjechische grens.
Wrocław Główny train station by Timon91, on Flickr
38. Perron 2, hier gaat straks ook mijn trein vertrekken. Links staat een TLK naar Warszawa die via de oude route gaat rijden (Ostrów Wielkopolski-Łódź). Dit laat wel zien wat de winst van de Pendolino is: deze trein heeft voor de ca. 400 km naar Warszawa Centralna bijna 6 uur nodig, de Pendolino doet het via een andere route in 3,5 uur en zelfs daar is nog een hoop winst te behalen. De rit over de oude route heb ik in 2011 al eens gedaan en is best leuk als het warmer is en je met een biertje wat uit het raam kan hangen :)
TLK “Orzeszkowa” to Warszawa Wschodnia at Wrocław Główny train station by Timon91, on Flickr
39. De RE naar Dresden Hbf: terug van weggeweest! Nadat vorig jaar opeens al het grensverkeer via Görlitz-Zgorzelec werd opgeheven is er nu een comeback gemaakt. Voorheen reden er per richting 3 RE's Dresden-Wrocław per dag de grens over, nu rijden de lokale treinen van Koleje Dolnośląskie na Zgorzelec ook door naar Görlitz. Dit betekent dat er 7 extra treinen per dag de grens over gaan. Helaas gaat het allemaal wel vrij onregelmatig zodat er soms een gat van een paar uur tussen zit, maar dit is zeker wel een vooruitgang! :D
DB Regio to Dresden Hbf at Wrocław Główny train station by Timon91, on Flickr
40. Intussen is de TLK richting Warszawa vertrokken en stroomt het perron vol met reizigers voor de Pendolino. Ik ben zelf ook wel benieuwd, ik heb er tot nu toe al wel een paar zien rijden, nu ga ik het zelf uitproberen! Iets na half 3 wordt de trein het station in gereden, ik vind het een prachtige trein!
PKP Pendolino to Warszawa Wschodnia at Wrocław Główny train station by Timon91, on Flickr
41. Het is druk, maar nog voordat het helemaal volstroomt kan ik nog snel een foto maken van het interieur.
PKP Pendolino Wrocław Główny-Warszawa Wschodnia interior by Timon91, on Flickr
42. Een (nu nog) lege tweezitter. In mijn rijtuig is uiteindelijk zo'n 90% van de stoelen bezet. De stoelen zitten prima, de beenruimte is voldoende en ook een volle trein is nog best aangenaam. We vertrekken stipt op tijd, het valt me meteen op hoe gladjes de trein rijdt. De rit Wrocław uit gaat tergend langzaam, nog voor we de stad uit zijn heeft een steward van WARS (het bedrijf wat de Poolse restauratie- en slaaprijtuigen exploiteert) ons al een gratis drankje gebracht.
PKP Pendolino Wrocław Główny-Warszawa Wschodnia interior by Timon91, on Flickr
Onderweg heb ik verder geen foto's gemaakt, daar was het al te donker voor en het raam te smerig. Ik heb voor deze trein een vroegboekticket van 59 złoty gekocht, zonder dat is de trein erg duur. Een enkele reis vlak voor vertrek kost maar liefst 150 złoty (ter vergelijking: met de TLK van foto 38 kost een kaartje naar Warszawa dan 66 złoty). Een reservering is uiteraard verplicht, maar net als in de EIC's (EIC = Express InterCity) van Polen krijg je wel een gratis drankje. Verder blijkt uit alles dat dit het paradepaardje van de PKP is: veel personeel, zeer schoon, strakke service met vriendelijk personeel en zeker voor Poolse begrippen een hoge snelheid. De afkorting die voor de trein gebruikt wordt doet z'n naam eer aan: EIP staat voor Express Intercity Premium. Tussen Wrocław en Warszawa stoppen we slechts twee keer, in Opole en in Częstochowa. Pas na Częstochowa gaan we de CMK, de semihogesnelheidslijn tussen Katowice en Warszawa op. Na Opole is het gauw donker, we gaan hier via een enkelsporige lijn naar Częstochowa. We moeten ergens in de middle of nowhere bij een halte genaamd Pawonków even wachten op een tegentrein, zodat we met 20 minuten vertraging aankomen in Częstochowa. Vanaf Częstochowa rijden we via Koniecpol naar de CMK, vanaf daar gaat het met 200 km/h noordwaarts.
43. Warszawa Centralna bereiken we om 18:38 met 20 minuten vertraging. Ik heb nog nooit een Poolse conducteur zich horen verontschuldigen voor een vertraging, tot nu :') Hier rijdt de Pendolino verder naar het laatste station, Warszawa Wschodnia.
PKP Pendolino from Wrocław Główny at Warszawa Centralna by Timon91, on Flickr
De Pendolino rijdt tussen Wrocław/Katowice/Kraków-Warszawa-Trójmiasto (Gdańsk/Sopot/Gdynia) en incidenteel naar nog wat oorden eromheen. Dit kaartje geeft een overzicht van het huidige routenetwerk van de Pendolino.
44. Op een ander perron zie ik een andere nieuwe trein van de PKP staan: de Pesa Dart. Deze trein ziet eruit als een stoptrein maar toch is het intercitymaterieel. Deze trein gaat naar Kraków (niet via de CMK) en ik heb de kans om de trein even te aanschouwen. Ik moet eerlijk zeggen dat het er ook van binnen uitziet als een stoptrein, de beenruimte lijkt zeer beperkt en het ziet er hoogst oncomfortabel uit voor zulke lange ritten. De trein heb ik niet gebruikt, maar eerlijk gezegd ben ik daar niet heel rouwig om. Ik mag hopen dat dit niet de toekomst van de PKP is.
Pesa Dart to Kraków Główny at Warszawa Centralna by Timon91, on Flickr
In de centrale hal haal ik een kaartje voor morgen, daarna ga ik met de tram weer naar huis. Net als de vorige avonden eten we thuis, drinken we wat biertjes en praten we vooral veel. Ook wat vakantiefoto's uit 2013 uit Georgië en Armenië komen tevoorschijn, tijdens die reis hebben we elkaar immers leren kennen :D 's Avonds nemen we al afscheid, zij moeten er morgenvroeg immers vroeg uit.
Ik slaap tot een uurtje of 9 en doe verder rustig aan. Iets voor elven vertrek ik, bij een apotheek haal ik wat keelpastilles (de smog in Wrocław is de oorzaak, gok ik) en ga met de tram naar Warszawa Centralna. Bij de Carrefour in het naastgelegen winkelcentrum haal ik wat lunch voor onderweg en ga dan maar eens richting m'n vertrekperron.
45. De treinsamenstelling staat duidelijk op dit soort borden op het perron :)
Warszawa Centralna train station by Timon91, on Flickr
46. Mijn volgende trein is IC "Żeromski" van Kraków naar Olsztyn, die ik vanaf hier tot het eindstation neem. Ook deze trein wordt gereden door een nieuwe trein van de PKP: de Stadler Flirt, net vier dagen in dienst! De PKP heeft de Flirts gekocht voor intercityvervoer, wat mij hoogst sceptisch maakt aangezien ook dit eigenlijk een stoptrein is. Vanaf Warszawa naar Olsztyn is sinds de nieuwe dienstregeling niet aan de Flirt te ontkomen, dus ik ga het maar gewoon uitproberen ;) Op tijd komt de trein Centralna binnenrollen, er wordt hier voor 20 minuten gestopt.
IC “Żeromski” to Olsztyn Główny at Warszawa Centralna by Timon91, on Flickr
47. M'n eerste indruk is wel oké. De instap is hoog (niet gelijkvloers), zodat de cabine wel wat laag en krap aanvoelt. Ook de enkele deur per rijtuig (in het midden van elk rijtuig) is vrij smal. Druk is het niet, de plek naast mij blijft gedurende de hele reis leeg.
IC “Żeromski” to Olsztyn Główny interior by Timon91, on Flickr
48. De stoelen zijn daarentegen prima, er is voldoende beenruimte en ze zitten prettig genoeg voor een reis van een paar uur. Verder is er een tafeltje, prullenbak, stopcontact en uitstekende WiFi aanwezig - dat laatste ontbrak overigens in de Pendolino, maar normaal hoort die er wel te zijn.
IC “Żeromski” to Olsztyn Główny interior by Timon91, on Flickr
We vertrekken op tijd en na een korte stop te Warszawa Wschodnia rollen we via de bekende route naar Modlin, waar ook gestopt wordt. Na Modlin gaat de snelheid goed omhoog, de spoorlijn naar Gdańsk is flink aangepakt de laatste jaren :)
49. De schermpjes in de Flirt zijn uitstekend en laten relevante reisinformatie zien. De schermen in de Pendolino lieten alleen reclame voor de PKP zien, dat moet toch echt beter! Tot Działdowo, waar we de hoofdlijn richting Gdańsk verlaten en naar het noordoosten afbuigen, rijden we continu 160 km/h. Overigens: de Pendolino rijdt hier ook "maar" 160 km/h, net als de standaard EIC's, EC's en IC's die hier rijden. Van Warszawa naar Gdańsk duurt tegenwoordig ca. 2:50 uur (328 km), tegenover zo'n 5 uur een paar jaar terug. Wellicht dat er in de toekomst nog harder gereden kan worden door de EIP's, maar dit is al een flinke verbetering.
IC “Żeromski” to Olsztyn Główny interior by Timon91, on Flickr
Na Działdowo buigen we af en gaat het over enkelspoor naar Olsztyn, wat nu nog ruim 80 km is. Hier rijden we maximaal 100 km/h, wordt het wat hobbeliger, bochtiger en zien de stationnetjes er oud en vervallen uit. De omgeving is prachtig, veel bos, heuveltjes en soms een meertje. Om half 3 bereiken we op tijd Olsztyn Główny, zo'n 2,5 uur na het verlaten van Warszawa Centralna. Olsztyn is een stad in een deel van Polen waar ik nog nooit geweest ben en waar ik eigenlijk niks over weet, behalve dat het wel een aardig centrum heeft. Ik blijf hier twee nachten en reis dan verder naar Gdańsk, vanaf waar ik terug naar huis reis. Olsztyn is ongeveer even groot als Breda en is de hoofdstad van het woiwodschap Ermland-Mazurië. Dit is het laatste van de 16 woidwodschappen waar ik nog nooit geweest was en dus was het de hoogste tijd om hier eens te gaan kijken. De natuur in deze omgeving is prachtig, maar het is jammer dat het zo lastig te bereiken is als je van het OV afhankelijk bent - ik houd het ook deze keer bij de stad ;)
Te Olsztyn Główny word ik door Ilona, m'n CS-host (Couchsurfing) hier, opgehaald en samen gaan we met de bus naar haar appartement, wat ze deelt met twee andere studenten. We maken kennis en praten vooral veel. Olsztyn is geen toeristische stad, ik ben de eerste die Ilona hier host
We eten samen en 's avonds gaan we nog even de stad in om wat te drinken. We eindigen bij een leuk tentje met wat live-muziek, om half 1 zijn we weer thuis.Vrijdag is m'n laatste volledige dag in Polen, vandaag staat Olsztyn op het programma. Na een heerlijk ontbijt loop ik richting centrum, wat zo'n 20-25 minuten lopen is.
50. Olsztyn ligt aan de Łyna, die wat om het centrum heen kronkelt.
Łyna river, Olsztyn by Timon91, on Flickr
51. Prosta, de hoofdstraat richting het hoofdplein. Heel druk is het niet op straat, maar het ziet er best aardig uit.
Prosta, Olsztyn by Timon91, on Flickr
52. Aan de noordkant van het centrum bevindt zich een oude stadspoort (Wysoka brama), hiernaast zit ook de toeristeninfo. Hier haal ik een stadskaart en loop dan richting station, wat zich gek genoeg best een stukje van het oude centrum af bevindt.
Wysoka Brama, Olsztyn by Timon91, on Flickr
53. Druk is het niet, er staat een Flirt te niksen. Ik vind het wel een leuk, oud station om even rond te kijken.
Stadler Flirt at Olsztyn Główny train station by Timon91, on Flickr
54. Een TLK die van hier naar Szczecin gaat rijden wordt het station ingesleept, dit is nog een klassieke trein :) Ik wist overigens ook niet dat PKP IC eigen rangeerlokjes heeft
TLK “Gryf” to Szczecin at Olsztyn Główny train station by Timon91, on Flickr
55. In de ouderwetse stationshal haal ik m'n treinkaartje voor morgen bij een zeer norse loketdame, daarna ga ik terug naar het centrum. Buiten maak ik nog een foto van het stationsgebouw. Het treinstation en busstation liggen naast elkaar in een L-vorm en komen extreem Oostblok over. De geliktheid van bijvoorbeeld Wrocław Główny of Warszawa Wschodnia is ver te zoeken.
Olsztyn Główny train station by Timon91, on Flickr
56. Olsztyn krijgt een tramnetwerk, ik heb hier en daar al wel een testrit gezien. Wanneer de tramlijn open gaat weet ik echter niet, maar lang kan het niet duren: de tv maakt er al een reportage over en men is heel hard aan het werk.
Tram in Olsztyn by Timon91, on Flickr
57. Ook in Olsztyn eet ik tussen de middag bij een bar mleczny. Deze is iets duurder en iets uitgebreider, maar het eten is heerlijk. Hier de bar van de achterkant gezien, met uitzicht op de Łyna.
Olsztyn city centre by Timon91, on Flickr
58. De grootste bezienswaardigheid van Olsztyn is het kasteel, aan de noordoostkant buiten het oude centrum. Het huisvest het Museum van Ermland en Mazurië, omdat er verder toch niet veel te zien is en het lichtjes is gaan regenen breng ik ook een bezoekje. Wel leuk, niet heel bijzonder
Zamek Kapituły Warmińskiej, Olsztyn by Timon91, on Flickr
Hierna keer ik huiswaarts, waar ik Ilona tref die net een tentamen gemaakt heeft. We eten wat en gaan rond vijven de stad weer in, waar ze via CS heeft afgesproken met een Oekraïner die graag de stad wil zien. We treffen hem bij Wysoka brama en lopen een paar rondjes door het compacte oude centrum. Het is een aardige kerel die een paar uurtjes hier doorbrengt voordat hij doorreist naar Białystok. Rond zevenen zwaaien we hem uit op het station en gaan daarna via een groot winkelcentrum voor wat kerstinkopen naar huis gaan. Na wat uitgerust te hebben gaan we wederom de stad in, om wat te drinken met een vriendin van Ilona. Het wordt een gezellige avond waarbij de vriendin van Ilona nog een groepje oude bekenden uit haar geboortedorp Działdowo tegenkomt. We brengen een aantal uurtjes door in een kroeg genaamd "Sznaps" en gaan daarna te voet weer naar huis. Tijdens de lange nachtelijke wandeling komen we er ook achter dat de tram vanaf morgen gaat rijden, ik ben een dag te vroeg dus
Om half 4 lig ik in bed, iets later dan voorzien.......want anderhalf uur later gaat m'n wekker alweer, ik moet namelijk een vroege trein halen :') Na een broodnodige douche ga ik met de eerste bus richting Olsztyn Główny.
59. De stationshal op dit vroege tijdstip. Heerlijk ouderwets, dit soort hallen worden steeds zeldzamer.
Olsztyn Główny train station by Timon91, on Flickr
60. TLK "Żuławy", die hier begint en naar Szczecin rijdt, zal mij in 2,5 uur naar Gdańsk brengen. Dit is een klassieke, wat oudere Poolse langeafstandstrein, die vooral in de zomer heel leuk zijn om te nemen over trage spoorlijnen
TLK “Żuławy” Olsztyn-Szczecin at Olsztyn Główny train station by Timon91, on Flickr
61. Reserveren is tegenwoordig verplicht in vrijwel elke TLK. Het kost niks als je het op het station doet (met Interrail bijvoorbeeld), maar het is wel verplicht. Als je een los kaartje koopt zit het er automatisch bij. Hier mijn uitzicht in het achtpersoonscoupeetje, waar ik voorlopig alleen ben.
TLK “Żuławy” Olsztyn-Szczecin interior by Timon91, on Flickr
We vertrekken op tijd, vanaf Olsztyn Zachodni krijg ik gezelschap van een jongedame die ook naar Gdańsk reist, maar onderweg probeer ik vooral wat bij te slapen terwijl we stevig doorrijden door het mooie landschap. Bij Malbork voegen we weer in op de hoofdlijn Warszawa-Gdańsk en rijden we hard door.
62. Gdańsk Główny bereiken we op tijd om kwart voor 9. M'n vlucht gaat pas vanmiddag, ik wil om kwart over 1 de trein richting vliegveld hebben. Helaas zijn er maar weinig treinen van Olsztyn naar Gdańsk, een trein later nemen was me iets te risicovol geweest (uurtje buffertijd en de trein begint in Białystok, dus grote kans op vertragingen) - dus ik neem de korte nacht maar voor lief. Hier het mooie gebouw van Gdańsk Główny :)
Gdańsk Główny train station by Timon91, on Flickr
Zodra ik in Gdańsk het verkeersgeweld buiten het station zie besluit ik dat ik hier in deze toestand nog geen zin in heb :') Ik trek een kaartje naar badplaats Sopot uit de automaat en neem het eerstvolgende treintje van de SKM die kant op.
63. Na een rit van 20 minuten sta ik dan op het station van Sopot, wat twee eilandperrons heeft. Het eilandperron waar ik op sta wordt gebruikt door treinen van de SKM, het andere perron voor al het overige verkeer. Rechts staat EuroCity "Sobieski" richting Wien Hbf klaar voor vertrek.
EuroCity “Sobieski” to Wien Hbf at Sopot train station by Timon91, on Flickr
64. Het SKM treintje waar ik mee gekomen ben rijdt verder richting Gdynia. De SKM is een spoorbedrijf wat stoptreintjes in de Trójmiasto-regio (de regio rond Gdańsk-Sopot-Gdynia) rijdt. Hier staat een mooi kaartje van het netwerk. Voor Poolse begrippen gaat het vrij frequent, op de hoofdlijn Gdańsk Śródmieście-Gdynia Cisowa rijdt elke 15 minuten een trein.
SKM train to Gdynia Cisowa at Sopot train station by Timon91, on Flickr
65. Het hagelnieuwe stationsgebouw van Sopot, wat schijnbaar ook pas een paar dagen open is.
Sopot train station by Timon91, on Flickr
66. Vlakbij het station kun je via deze voetgangersstraat makkelijk bij de kust komen, het is zo'n 10 minuten lopen. Het is heerlijk rustig hier.
Bohaterów Monte Cassino, Sopot by Timon91, on Flickr
67. Het vrij bekende Krzywy Domek moet natuurlijk ook op de foto ;)
Krzywy Domek, Sopot by Timon91, on Flickr
68. Een groot plein vlakbij het strand. In de zomer zal het hier afgeladen vol zijn, halverwege december is het vrij leeg. Koud is het overigens niet meer, net als in Nederland is het extreem warm voor de tijd van het jaar. In Olsztyn gisteren had ik al geen handschoenen meer nodig, in Sopot is het kwik ook al boven de 10 graden gestegen.
Skwer Kuracyjny, Sopot by Timon91, on Flickr
69. De pier van Sopot, heerlijk om even uit te waaien en wakker te worden
Molo w Sopocie, Sopot by Timon91, on Flickr
70. Het strand in noordelijke richting gezien, achter de kaap in de verte begint havenstad Gdynia.
Beach in Sopot by Timon91, on Flickr
71. De jachthaven is leeg in deze tijd van het jaar, er ligt slechts één bootje.
Molo w Sopocie, Sopot by Timon91, on Flickr
72. Om kwart voor 11 neem ik het SKM treintje terug naar Gdańsk Główny en ga ik het centrum in. Na een broodnodige kop koffie loop ik nog een klein rondje door het centrum. Zin om veel te lopen heb ik niet, ik heb in Olsztyn aardig wat kilometers afgelegd.
Gdańsk city centre by Timon91, on Flickr
73. Długa, de hoofdstraat van Gdańsk. Ik zag al veel mensen die kant op lopen, naarmate ik dichterbij kom zie ik steeds meer Poolse vlaggen en EU-vlaggen. Ook in Gdańsk wordt net als in de rest van het land deze zaterdag flink gedemonstreerd tegen de nieuwe regering, die zeer Orbánistische trekjes vertoont. Het is te hopen dat er nog iets verandert, anders zie ik het somber in voor Polen :( De demonstratie verloopt overigens zeer vredig, veel politie is niet op de been. Er zijn ook opvallend veel ouderen bij. Die zijn toch iets meer demonstratiegericht zijn dan de jongeren, die in vrijheid zijn opgegroeid.
Pro-EU protest in Długa, Gdańsk by Timon91, on Flickr
74. Na even te hebben toegekeken vind ik het welletjes en ga ik terug naar het station. Voor m'n laatste Poolse geld haal ik nog een broodje als lunch en zoek dan m'n trein op. Het SKM-lijntje naar de luchthaven en verder is pas enkele maanden geleden geopend en wordt redelijk frequent bediend. De meeste treinen vertrekken vanaf Gdańsk Wrzeszcz, ongeveer eens per uur gaat er eentje direct vanaf Gdańsk Główny.
Train Gdańsk-Kartuzy at Gdańsk Główny train station by Timon91, on Flickr
75. Het interieur van dit dieseltje. Dat er voor deze mooie nieuwe spoorlijn niet voor elektrificatie is gekozen is mij een raadsel, maar het zal wel iets met de financiering te maken hebben.
Train Gdańsk-Kartuzy interior by Timon91, on Flickr
76. Het op-een-na grootste station van Gdańsk is Gdańsk Wrzeszcz. De naam "Wrzeszcz", met zeven medeklinkers en één klinker, vind ik echt prachtig
Je spreekt het overigens ongeveer uit als "Vzjesjtsj" ;)
Gdańsk Wrzeszcz train station by Timon91, on Flickr
77. Na een rustig ritje van een klein halfuurtje door de heuvels in de buitenwijken van Gdańsk bereiken we het vliegveld. Op de kaart bij foto 63 staat dit aangegeven als station "Gdańsk Port Lotniczy". Dit laatste is overigens wel een puntje: als je een kaartje uit de automaat wilt halen moet je echt weten dat "vliegveld" in het Pools "port lotniczy" is, met "airport" of iets dergelijks vind je het niet. Bij het loket zul je er wel uitkomen, maar dit wel iets om rekening mee te houden ;)
Train to Kartuzy at Gdańsk Port Lotniczy train station by Timon91, on Flickr
78. Het station ligt op een viaduct, rechts het nieuwe terminalgebouw van het vliegveld.
Gdańsk Port Lotniczy train station by Timon91, on Flickr
79. Anderhalf uur voor vertrek loop het vliegveld in, mijn vlucht naar Groningen staat er ook al op.
Departure screen at Gdańsk Lech Wałęsa airport by Timon91, on Flickr
80. Het mooie nieuwe terminalgebouw. Toen ik in 2011 vanaf Gdańsk vloog vertrok ik nog vanaf het oude terminalgebouw, toen waren er veel minder vluchten en was er ook alleen nog een busverbinding tussen stad en vliegveld.
Gdańsk Lech Wałęsa airport by Timon91, on Flickr
De security ben ik in een kwartiertje doorheen, bij de gate lees ik nog wat. We beginnen vroeg met instappen en vertrekken 10 minuten te vroeg. Het vliegtuig zit voor slechts 60-70% vol. Toen ik een week geleden naar de prijzen keek bleek dat het nog 20 złoty goedkoper was dan wat ik ervoor heb betaald. Ik gok dus niet dat iemand aan boord meer dan 59 złoty voor het ticket betaald heeft. Het valt me wel op dat tickets op deze route vrijwel altijd goedkoop zijn, dus ik vrees dat Wizz het niet heel lang meer gaat volhouden op deze route.
81. Zonsondergang boven Noord-Duitsland, prachtig! :)
Sunset over Northern Germany by Timon91, on Flickr
Ik deel mijn driezitter met een Gronings echtpaar, waar er opvallend veel van zijn op deze vlucht. Het is best gezellig en we praten veel onderweg, voor we het weten staan we alweer aan de grond in Eelde. De geplande aankomsttijd is 16:55, maar om 16:46 loop ik al het vliegtuig uit en kan zelfs nog even naar de wc voordat ik de bus van 16:49 naar Groningen pak - een bus eerder dan gepland. Zo groot is het vliegveld dus :') De busrit naar het station duurt behoorlijk lang (35 minuten) en we wurmen ons door allerlei kleine dorpjes heen. Vanaf Groningen is het nog 2:10 uur naar Enschede, waar ik tegen achten zonder vertraging aankom. Het was weer een mooie reis! :D
Hopelijk heb ik jullie in dit verslag weer een goede indruk van Polen kunnen geven :) Ik ben ook aardig wat nieuwigheden op spoorgebied tegengekomen, met als hoogtepunt de rit in de Pendolino van Wrocław naar Warszawa :) Samenvattend:
- In totaal heb ik zo'n 1000 km afgelegd met de trein in Polen.
- In totaal ben ik zes nachten op stap geweest, waarvan vijf in Polen.
- De totale kosten voor dit weekje - waarvan ik een aardig deel dus gesponsord heb gekregen door m'n vrienden - bedroegen ongeveer 190 euro, met de overnachting in Eindhoven als grootste kostenpost (€26, maar dankzij de voucher maar €1).
- De Pendolino (EIP) is een mooi premiumproduct van de PKP en zeker een vooruitgang, al is het behoorlijk prijzig als je kort van te voren een kaartje koopt. Er zijn nog wel wat kleine verbeteringen aan te raden en het is te hopen dat de snelheid in de toekomst nog verder omhoog kan.
- De Pesa Dart als langeafstandstrein heb ik niet geprobeerd, maar die hoop ik ook te vermijden als het even kan. Omdat ik deze trein niet heb uitgeprobeerd kan er moeilijk een echt oordeel over vellen, maar m'n eerste indruk was niet best.
- De Stadler Flirt als langeafstandstrein klinkt even tragisch, maar deze viel me weer behoorlijk mee! Ik moet er wel bij zeggen dat deze er qua comfort op het eerste gezicht ook een stuk comfortabeler uitzag dan de Pesa Dart.
- Ryanair en Wizzair hebben niet veel winst gemaakt op mij deze reis, behalve met de gratis publiciteit hier ;)
- Warszawa is als altijd weer leuk om te zijn (dit was de zevende keer), er is nog genoeg te zien daar.
- Olstzyn is leuk voor een paar uurtjes als je in de buurt bent of als het op je route ligt, maar een hele grote omweg zou ik er niet voor maken.
- Om bij te komen van een zware nacht is even uitwaaien op het strand een goede keuze
Nou, dat was het dan weer, bedankt voor het meelezen tot het eind ;) Laat maar weten wat jullie ervan vonden, reacties zijn altijd welkom! :)
(Behalve de kleinere deelseries die in België gebouwd zijn)
