Deel 3 - Na de festa terug naar huis
Vandaag is de dag van de tweehonderdste uitzending van Rail Away en met de marathonuitzending die vandaag is om dat te vieren, is het tijd voor een voorproefje (in hoeverre je over een voorproefje kan spreken, aangezien het merendeel dit de dag erna pas ziet :D). Rail Away heeft in het verleden aandacht besteed aan de route die ik volgen ga op dag 5 (de eerste dag van deze episode), dus om alvast wat in de stemming te komen, kun je de aflevering in kwestie terugzien.
Na het eerste deel is het nu tijd om, zoals de naam van deze reeks suggereert, richting Catalonië te rijden. Ik eindigde in Pamiers, wat aan de rand van de Ariège ligt. Dit deel (net als de rest van de reis overigens) staat in het teken van een reeks plannen om wat korte wandelingen te maken met af en toe een trein, af en toe een bus. Omdat ik dit hele gebied in en rondom de Pyreneeën helemaal niet ken is het een verrassing hoe (en zelfs óf) ik mijn geplande route helemaal volgen kan. Ik ben een aantal keer aangewezen op de bus en Nederland kennende is het voor het een toerist niet bepaald vanzelfsprekend om de bus te nemen met een gebrek aan acceptatie van contant geld, of überhaupt geld, zoals ik in het departement Belfort in Frankrijk ook ervaren heb, zoals eerder eens geschreven.
De route voor dit deel is te vinden in de spoiler. Het is een soort doorreis waarbij ik elke dag iets nieuws tegenkom en ik elke dag ook ergens anders uitkom. Langer dan een dag blijf ik effectief niet op één plek, op Barcelona na, waar ik het anderhalve dag uithoud. Het verblijf voor Barcelona reken ik dan voor het gemak niet mee.
- Spoiler: show
De bestemming voor vandaag is Puigcerdà, via Latour de Carol-Enveitg (of Enveig, of Enveigt? Zowel de SNCF als Renfe gebruiken beide benamingen door elkaar heen zonder dat ze zelf lijken te weten wat het nu eigenlijk is), dwars door de Ariège en de Pyreneeën, langs een bijzonder mooi spoorlijntje dat enige tijd op de verlanglijst staat. De dienstregeling is op deze lijn een stuk performanter van het stuk tussen Narbonne en Toulouse, maar niet op het hele traject. Over het algemeen geldt een halfuur- tot uurdienst tussen Toulouse en Foix, een uur- tot tweeuurdienst tussen Toulouse en Ax-les-Thermes en een tweeuurdienst met uitzondering van het tijdvak tussen ongeveer 11:50 en 15:50 (vanuit Pamiers) voor alle Franse treinen naar Latour de Carol-Enveitg (dit station noem ik gemakshalve nu Latour).
Ik begin eerst maar eens in Pamiers, waar ik goed geslapen heb. Door hier te overnachten heb ik mezelf een uur reistijd aan het begin van de dag bespaard, zeg maar, in plaats van dat ik in Toulouse de dag begin. Nu tref ik de stationsoverkapping aan in daglicht en een veel te snel pratende robotische stem die de reizigers iedere vijf minuten attendeert op aankomende werkzaamheden.
1. Het station van Pamiers in het nog prille daglicht.
2. Aan het station staan nog seinen die wellicht met de hand gesteld zouden kunnen worden. In Nederland zou ik me dat niet kunnen inbeelden, dat iedereen daar zomaar bij kan, om het treinverkeer te ontregelen.
3. TER 871404 komt de stationsoverkapping van Pamiers binnengerold met deze 54901 M van de SNCF. Wat die M ook betekenen mag.
Mijn plan om eerst Foix te bezoeken in de ochtend na een rondje Pamiers heeft tot gênant gevolg dat ik pas om 16:05 een trein in Foix heb die ik kan nemen naar Latour en dat is behoorlijk lang. Ik zou een trein naar Latour kunnen nemen om 12:05 in Foix, maar dan mis ik mijn aansluiting in Latour voor de R3-trein naar Barcelona, met als eveneens gênant gevolg dat de eerstvolgende trein naar Barcelona pas om 17:13 vertrekt, en daarna pas om 18:52. Volkomen van de zotten, maar ja, met zo’n magere dienstregeling in Frankrijk, waarom zou je dan nog meer treinen vanuit Spanje door laten rijden naar Frankrijk? Aansluitingen met de trein zijn sowieso niet bestaand in deze regio, zo heb ik wel de indruk gekregen. Met een vertrek om 15:50 in Foix kom ik om 17:47 aan in Latour en dat is genoeg om de behoorlijk ruime aansluiting op de (laatste) trein van 18:52 te halen. Ik zal sowieso de tijd moeten doden tussen Foix en het oord waar ik een trein neem naar Latour. Volg je het nog? Nee zeker, maar ga er maar van uit dat ik de tijd zo efficiënt mogelijk wil vullen en zo veel mogelijk wil zien van de lijn op deze dag :D Door een beetje te pingpongen met vertrektijden op verschillende stations is me dat in ieder geval goed gelukt.
4. Andere stationskap, ander station: deze 54903 verzekert TER 871451 naar Ax-les-Thermes, hier te zien in het station van Foix, met het kasteel van Foix al goed zichtbaar.
Om tussen negen uur en vier uur in Foix te blijven is geen groot feest, maar ook geen straf: Foix is een vrolijk uitziend stadje met een pittoresk oud stadscentrumpje, een hoop versieringen aan geel-rood gestreepte vlaggetjes, mooie, kleurrijke gebouwtjes en een kasteel dat prominent boven het stadje uitsteekt, met vanaf daar bovenop een mooi uitzicht over het dal. Zelfs onderweg naar het centrum toe is het kasteel niet te missen, maar de trein ook niet (alhoewel… je kan een trein altijd missen natuurlijk) omdat de weg naar het centrum langs het spoor en de rivier de Ariège loopt. Tegen de tijd dat ik in Foix rondliep, was het kasteel nog dicht, maar ter hoogte van de poort heb je al een goede kijk op de rest van het dal.
5. SNCF 54903 M als TER 871451 met bestemming Ax-les-Thermes, hier met een blik op het centrum van Foix en het kasteel.
6. Vele gekleurde vlaggetjes in Foix, vooral zo op deze brug.
7. Meer van Foix en andere oorden waar ik in deze episode rondgewandeld heb, is te vinden in het complete fotoalbum waarvan de link onderaan deze post staat.
8. Meer treintjes: hier een graffitivrije 54919 M als onbekende TER in de richting van Toulouse rijdt.
9. Na deze Régiolis hier eens een AGC. Deze waren hier tot voor kort heer en meester, al is vandaag wel anders. Hier de 27643 als TER 871473 naar Latour de Carol-Enveitg.
10. Hier komt weer de besmeurde 54903 M aangereden in Foix, ditmaal als TER 871454 terug naar Toulouse-Matabiau. Op de achtergrond ditmaal wat duidelijker het kasteel van Foix, onder een onheilspellende lucht.
Omstreeks twaalf uur rijdt er weer een trein naar Latour, maar ik moet in het achterhoofd houden dat hierna dus niets meer naar het zuiden rijdt tot zo’n vier uur in de middag en omdat er in Latour geen drol te beleven valt, rijd ik naar een klein gehucht op de route met de naam Les Cabannes, dat alleen maar aangedaan wordt door treinen van en naar Latour. Interessant is dat er anderhalf tot twee uur later nog een trein de andere richting op rijdt waarmee ik nog terug kan en een andere plek kan bezoeken.
Ik heb voor mijn doen met de tijd tot de volgende trein ruim de tijd om een wandeling te kunnen maken en goed een impressie te krijgen van de plaatsjes en van de omgeving. De trein naar Les Cabannes wordt initieel aangekondigd op de beeldschermen met 20 minuten vertraging vanwege een verstoorde overweg, maar zoals eerder in Genève komt de trein veel vroeger aangereden om met slechts drie minuten vertraging te vertrekken.
Les Cabannes is een stopplaats met een veredelde strook asfalt en een lange houten abri mét een modern beeldscherm verstopt met vertrekstaten en info over werkzaamheden dat ook nog eens licht irritante, automatische, robotische omroepen geeft, zoals overal, lijkt het wel. Wat een luxe voor zo’n stopplaats dat er zo anoniem bij ligt en me nu niet bepaald een toeristische hotspot lijkt. Ja ok, de bergen zijn in dit gebied allemaal mooi te noemen en indrukwekkend, maar dit, met zo’n magere dienstregeling?
11. SNCF 27626 als TER 871475 richting Latour de Carol-Enveitg, te Les Cabannes (in het Frans zou dat aux Cabannes geworden zijn, aangezien de lidwoorden in plaatsnamen gewoon worden aangepast).
12. Een impressie van Les Cabannes. Een rustig bergdorp. Vooral zo op een maandag.
Hoe dan ook, ik vind hier een châteautje, een idyllisch riviertje, een paar kekke gehuchten eromheen en een winkel met regionale producten. Ik loop met mijn enorme rugzak binnen en ik word voor hiker aangezien. “We hebben een speciaal tarief voor hikers!” is de boodschap als ik een zakje met koekjes op de toonbank leg en zo heb ik de eerste korting alweer te pakken. :D
13. Je moet er een klein stuk voor wandelen naar een nabij gelegen gehucht, maar dan krijg je er wel een bouwval van een kasteel voor terug, met bergen op de achtergrond en een kolkend stoompje met de naam Aston er vlak langs.
14. Voorts is het er doods, alhoewel het café wel een tijdje open was, tot de lunch.
Na zo’n drie uur wandelen kom ik de trein terug tegen naar Tarascon-sur-Ariège, maar daar in dat oord blijf ik hooguit een uur. Er is eigenlijk niet zo heel veel te zien behalve een oogstrelende vertakking van de rivier de Ariège en een toren bovenop een heuvel. Mooi is het zeer zeker wel.
15. Nog een keer Les Cabannes, maar dan met de trein die naar de fotograaf toekomt. ’t Is de 27507, gekoppeld met de 27602, als TER 871476.
16. Diezelfde trein als daarnet, maar dan op het station van Tarascon-sur-Ariège. Het is een maf station met aan één kant de waarschuwing om aan die kant niet uit te stappen. Lastig om in te beelden hoe dat zou kunnen, maar vooruit.
17. De klokkentoren, de Ariège, de bergen, in Tarascon-sur-Ariège.
Ik kom eigenlijk net te laat om een trein tussen de trein naar Latour te halen die tot Ax-les-Thermes rijdt, maar ondanks dat ik twee minuten te laat aankom, heb ik onderweg nog geen enkele trein kunnen zien en horen. De trein blijkt zelf licht te laat te zijn. Zo zie ik ongepland Ax-les-Thermes ook nog eens. Het is ook niet zo’n bijzonder oord, maar wel een grappig oord omdat het een typisch spa-oord is, net als Spa.
18. Een keertje een stationsgebouw prominent in beeld dan: Ax-les-Thermes, het eindpunt van de regelmatig rijdende TER van en naar Toulouse. Meer stationsgebouwen staan in het complete album die je onderaan deze post kan terugvinden.
19. Een blik op Ax-les-Thermes, alhoewel ik het, vergeleken met de voorgaande oorden, eigenlijk niet heel erg spannend vond. Ik vond het daar te nieuw voor uitzien.
Alle stationnetjes hier hebben wel een wachtruimte in een bepaalde vorm en ook hier is een stationsgebouw nog open en is er zowaar een loket. Een lichtelijk beschonken figuur wacht ook op een trein (niet die naar Latour, dus die kan nog wel een tijd wachten omdat er nog zeker twee uur niets rijdt vanaf hier in de andere richting) en deze figuur moet in de tussentijd nog even plassen. Hij loopt gewoon de sporen en het emplacement op en aan de andere kant van de verzameling aan sporen vindt hij een reeks bosjes waar hij zijn gang gaat. Na voltooiing keert hij dezelfde weg weer terug, om te klagen dat het te koud is in de wachtruimte bij de baliemedewerker. Die besluit daarop om de schuifdeuren te sluiten, die tot dan toe de hele tijd open staan. Na een tijdje komt de trein naar Latour op tijd aangereden.
20. Deze 54901 M hebben we eerder gezien, maar nu zal deze TER 871477 naar Latour rijden.
De route van Ax-les-Thermes naar Latour maakt de route het meest bijzonder: treinen rijden diep de Pyreneeën in, dicht tegen de bergen aan, die nu omnipresent beginnen te worden. De trein rijdt langs Andorre-l’Hospitalet, een stationnetje in een haast desolate omgeving dat vlakbij Andorra ligt. Per OV kun je vanaf dit station naar Andorra toe, want er rijdt een bus die twee keer per dag via El Pas de la Casa naar de hoofdstad Andorra la Vella rijdt. De dienstregeling is volgens mij niet in het bijzonder gemaakt om altijd aan te sluiten op de trein, dus veel soeps hoef je er niet van te verwachten, maar op een enkel moment is de aansluiting wel perfect, alhoewel het er aan ligt welke kant je op gaat. Ik heb de lijn niet genomen, maar het schijnt, naar wat ik erover gelezen heb, dat het een beste smokkelroute is en dat het soms echt een kwestie is van wie het eerst komt, die het eerst maalt om aan boord te komen.
Na Andorre-l’Hospitalet komt de trein in Porta nog een tegenligger tegemoet, waar deze op moet wachten. Ondanks dat de trein hier lang stil staat, en op Google Maps op deze plek een treinstation staat aangegeven, is hier geen sprake van een daadwerkelijk treinstation. Er is wel een restaurant in een gebouw dat lijkt op een oud stationsgebouw, maar dat is het dan ook. Ik merk: des te verder we komen, hoe desolater alles aanvoelt.
21. De tegenligger in kwestie.
22. Los van de tegenligger een impressie van de route, met in het midden een ruïne van een kasteel in beeld.
Dan kom ik eindelijk aan op het eindpunt, te Latour. Merkwaardig is dat bij vertrek in Foix het warm en rustig weer is, maar bij aankomst in Latour is het zeer winderig en koud. :o Het voelt alsof dit station op de top van de bergen is gebouwd, in een desolate omgeving.
23. Het enorme stationsgebouw van Latour met een sterk verweerd haltebord.
24. Zo desolaat is het en dan is het ergens wel logisch dat het aantal treinen hiernaartoe schaars is.
Des te verwonderlijk dat vanaf hier er een nachttrein vertrekt richting Parijs.
25. SNCF 107282 met rijtuigen staat zijn vertrek af te wachten als Intercités de Nuit 3970 naar Paris Austerlitz.
26. De nachttrein van ietwat naderbij bekeken.
27. Ik vind de stoelen wel wat lijken op tandartsstoelen en ik denk dat dit op zich niet verkeerd ligt. Ik heb de trein zelf niet genomen, ik reed verder richting Spanje en later deze reis heb ik verder alleen in bedden geslapen.
28. Het oude beeldscherm met de vertrektijden in Latour. De treinen naar Barcelona staan ook aangegeven, wat je normaliter niet zou verwachten, van grensoverschrijdende lokale lijnen. Bij bussen al helemaal niet, maar gelukkig is dat hier beter geregeld.
Eén van de weinige treinen van de dag die uit Spanje komen, komt met een half uur vertraging aangerold, maar het maakt niet uit voor het vertrek, want dat is stipt. De trein zit onder de graffiti en het zit er ietwat oud uit. Over Spaanse treinen en hun dienstregelingen later meer.
29. Rodalies-stel 477 179 M is hier net aangekomen op de breedspoorsectie in Latour, om hierna de weg terug naar Spanje te vervolgen als R3 naar L’Hospitalet de Llobregat.
Na een kort stukje dat net de grens oversteekt, stap ik alweer bij de eerstvolgende halte uit, in Puigcerdà.
30. Het station van Puigcerdà, met de trein uit Latour. Noemenswaardig is dat dit de laatste trein van de dag is, die Puigcerdà zal zien, dat al tegen zeven uur in de avond.
Puigcerdà is gebouwd op een heuvel en om aan de andere kant van dat stadje te komen moet je klimmen, maar mijn verrassing is groot als ik overal liften aantref. Zelfs een lift die diagonaal omhoog gaat: niet een kar met een ontwerp zoals die ‘funiculaire’ in Luxemburg bij Pfaffenthal-Kirchberg in een fancy design, maar eerder een doodgewoon uitziende lift, behalve dat die niet verticaal omhoog en omlaag gaat, maar eerder diagonaal. Gewoon, omdat het aan alle functionele eisen voldoet. Lachwekkend simpel, maar wel effectief. :D
31. Eén der liften in Puigcerdà, maar deze is toch wel bijzonder te noemen in zijn eenvoud.
Op deze dag is het 1 oktober, wat in Catalonië een bijzondere datum is: een jaar terug vond hier dat controversiële onafhankelijkheidsreferendum plaats. Als zoiets als wat in Catalonië gebeurde, met een illegale stembusgang, met alleen mensen die onafhankelijkheid willen die stemmen en zij die dat niet willen die alles boycotten waardoor in de uitslag >90% van de stemmers vóór zou zijn, op de Krim zou plaatsvinden, zou dat een corrupte bende genoemd worden, een staatsgreep en wat nog meer allemaal niet, maar ja, ‘het is anders’, zo kan altijd worden gezegd. De onafhankelijkheid is kortstondig uitgeroepen om het direct erna ‘te bevriezen’, maar er waren geen ballen, geen (gewapende) mankracht en geen structuur om het langdurig te houden. Hoe dan ook, vandaag in alle steden protestacties, maar hier in Puigcerdà is het rustig en nog steeds verdomde koud.
Dag 6 – 2 oktober
De dag begint in schemering, bij een temperatuur van twee graden Celcius. Dit wordt mijn eerste ochtend in Spanje. Een hele dag wordt het nog niet, maar het is een begin.
Deze ochtend werkt als eerste impressie op Catalonië (die impressie is niet van toepassing op de rest van Spanje) en vooral als voorproefje op wat komen gaat. Op gebouwen is overal symboliek van beide kampen in het onafhankelijkheidsdebat te vinden: er is overal wel een ‘estelada’ (Catalaanse onafhankelijkheidsvlaggen) te vinden, of een doek met ‘llibertat presos polítics’, of een gekleurd doek met ‘sí’ erop, gele lintjes en her en der wat schilderingen en andere bekladdingen, alhoewel af en toe ook een Spaanse vlag gevonden kan worden. Het kan gezegd worden dat het bijzonder sterk gehyped is allemaal, maar ja, met een beetje campagnevoeren en volharding raak je op een gegeven moment wel ergens.
31. Muurbekladding, zoals die regelmatig te vinden zijn.
32. Monumenten worden niet ontzien voor het tonen van de nodige politieke boodschappen.
33. Ik had gedacht dat Puigcerdà niet echt een bijzonder oord was, waarbij enkel op te merken viel dat er een grensstation te vinden is, maar ik werd toch wel aangenaam verrast. De gele papieren frutseltjes die links te zien zijn, komen vaker terug, als een aan separatisten gelinkt symbool.
Na een ochtend in Puigcerdà en een bezoek aan een lokale bakker is het vandaag is het tijd om richting Perpignan te gaan en hoe zou dat nu beter kunnen met Latour in de buurt dan met de Petit Train Jaune? Wel, dat was mijn plan ook, drie maanden vóór ik deze reis aanving, maar pas op 1 september (met de bekendmaking van de herfstdienstregeling) kreeg ik te horen dat die trein precies niet zou rijden door werkzaamheden tijdens de week waarop ik er zou zijn. Feest dus :( In de zomerdienstregeling zijn er twee treinen: één in de ochtend en één in de namiddag, maar de vervangende bus beperkt zich in het ‘laagseizoen’ (alles na september denk ik) tot één rit in de namiddag en dat betekent dat ik wat de trein betreft de pineut ben :N Ik moest diep naar alternatieven zoeken en ik vond uiteindelijk verrassend frequent rijdende regionale bussen (nog steeds geen uurdienst, maar toch) die rijden in opdracht van de regio Occitanië, vanuit Latour naar Perpignan, zelfs in de ochtend, wat het de ideale vervanging maakt. De bussen kosten voor een periode van twee uur ook nog eens maar één euro. Ze worden dan ook toepasselijk de ‘1 euro bus’ genoemd… :')
Ik vertrek niet vanaf Latour, maar vanuit het dichterbij gelegen Bourg-Madame, om ook niet tot Perpignan te rijden, maar tot Villefranche-Conflent, wat eigenlijk eindpunt van de Petit Train Jaune is. Zowel Latour als Bourg-Madame liggen niet direct naast de deur, maar wel op acceptabele loopafstand.
34. Het station van Bourg-Madame, terwijl de zon vol in mijn bakkes schijnt bij het maken van deze plaat. Gelukkig kon het diafragma erg klein gezet worden, waardoor dat tegenlicht het kijkje op het station ergens nog acceptabel maakte. Tenminste, alles is zichtbaar.
De bus die ik nu moet nemen in Bourg-Madame betreft geen directe bus naar Perpignan: ik moet een keer overstappen midden in de bergen, in een oord met de naam Mont Louis. Eerst maar eens een halte vinden van die bus en maar zien welke bus het uiteindelijk wordt. Zoekwerk levert me een moeilijk oude site op die de halte weergeeft in een primitieve kaart, maar het volstaat, want de informatie klopt. Er komt een grote bus voorrijden die bij de halte Post halteert, waar iedereen ook naartoe loopt, maar het blijkt hem niet te zijn. Welke bus wel de juiste is, is een bestelbusje met een label van een schoolbus. Alle streekbussen hebben dat trouwens hier. Deze twee ritten samen vormen een mooie rit tot Villefranche-Conflent, al zigzaggend door de nauwe weggetjes langs de bergwanden, soms het smalspoor van de Petit Train Jaune volgend en kruisend.
35. Even overstappen in Mont Louis. Zichtbaar is een bus die richting Latour de Carol en verder rijdt.
Villefranche-Conflent is een mooie, kleine vestingstad, met nog eens twee vestingen boven elkaar ‘gestapeld’ op de heuvel waar Villefranche-Conflent zelf tegenaan ligt. De vestingstad is gebouwd aan een samenvloeiing van de rivier de Tête en een ander klein stroompje en dat zal vroeger ongetwijfeld van grote historische importantie geweest zijn.
36. Villefrache-de-Conflent, met de vesting in beeld, maar ook twee andere vestingen die hoger op de heuvel gebouwd zijn, zichtbaar.
37. Behoorlijk toeristisch hier, maar het valt goed mee op deze dag, op dit tijdstip.
38. Dan het meest interessante van de dag: le Petit Train Jaune. Het oude model, dat intussen al meer dan een eeuw oud is en nog steeds rondrijdt, alhoewel dat vandaag niet het geval is. :')
39. En het nieuwere model, de 151. De ramen kunnen niet open in deze treintjes, maar ja, da’s de trend van vandaag de dag.
Deze dag zal volkomen treinloos uitvallen, want zelfs tussen Villefranche-Conflent en Perpignan, waar normaliter een TER rijdt – elke twee uur, *zucht* – rijden er ook hier bussen door werkzaamheden. :(
40. Vooruit dan maar, de vervangende bus in kwestie. Niemand aan boord, op mij, de chauffeur en nog iemand na.
De busrit naar Perpignan is slaapwekkend en eenmaal in Perpignan had ik eigenlijk geen zin om nog veel te doen :N Ik heb honger en dan is het hier verdomd moeilijk om iets interessants (lees: goedkoops en iets waar mijn hoofd naar staat) te vinden wat géén kebab of pizza is of iets dergelijks. Het werd uiteindelijk de Quick, alsof dat beter is. Mijn humeur begon even goed in te zinken en na een korte wandeling had ik het na vier uur al voor bekeken gehouden. Ervoor heb ik nog kort op het station rondgekeken, maar bijzonder veel plaatjes op deze dag heb ik niet meer gemaakt. Enkele aardige die ik wel gemaakt heb, zijn in datzelfde album van onderaan de pagina te vinden.
Dag 7 – 3 oktober
Ik heb met het slechte humeur van gisteren geen zin in vroeg op te staan, maar vandaag wordt wel de dag waarop mijn effectieve verblijf van een week in Spanje gaat beginnen. Voordat ik in Cerbère en Port Bou kom, eerst een tussenhalte nog, want die moet er eigenlijk altijd zijn. Het is godgeklaagd dat hier de regionale treinen hier in Perpignan tijdens deze tijd van het jaar maar eens in de twee uur rijden, maar dat weerhoudt me niet van een bezoek tussendoor aan Collioure.
41. Hier zijn nog een aantal van dit soort oude beesten terug te vinden. Deze 17514 brengt me richting Collioure, van waaruit het spel van ‘twee uur de tijd doden’ begint, al is dat zeker geen straf hier.
42. Even een kleine indruk van het stationsgebouw. Met loket, want de reizigers die naar Spanje toe moeten, kunnen niet met de regionale kaartenautomaat overweg en kunnen beter het proberen met een mens van vlees en bloed. Moet je wel de taal even kunnen, maar vooruit, zo straf als het eerst was, is het nu niet meer, qua beheersing van vreemde talen. Nog steeds niet iets waar je van op aan kunt, maar ach.
43. Ik ga de boel niet volspammen met meer van dit soort foto’s, maar Collioure zou ik wel aan willen bevelen voor een tweeuurse tussen-treinen-door overstap.
43. “Dobbermigranten”? Neen, het is het lokale leger dat hier zijn oefeningen houdt.
In Collioure was een lokale markt aan de gang, waar ik met de tijd die nog over was een nieuwe broekriem heb gekocht aangezien de riem die ik tot dan toe had nogal gaar was geworden. Zo vervolgt de tocht naar Port Bou en gaan we – voor jullie neem ik aan, voor mij niet, alhoewel online dat wel zo is – bekend terrein zien.
44. De 17508, te Collioure.
45. Twee gekoppelde AGC’s, de 27904 + 27765 dit keer in plaats van een oude rakker, terwijl het verder volkomen uitgestorven is hier in Cerbère.
Ik had een plan om de grens tussen Cerbère en Port Bou over te gaan wandelen, de berg over, maar met de ervaring in Noiraigue nog vers in het geheugen en een nog vrij matig humeur, bedacht ik me toen ik eenmaal in de sous-voie van Cerbère bevond en ik me realiseerde dat ik nog terug naar de trein kon, die best lang hier stilstond. Zodoende hopte ik weer direct de trein in en kan ik alsnog zeggen dat ik de tunnel doorgegaan ben.
46. Uitgestorven dus. Nu wel even tijd voor een stationsoverkappingsvergelijking voor beide grensstations alhier. Dit is Cerbère…
47. …en dit is Port Bou. De stationsklok boven de trap is wel een mooi exemplaar.
Eens in Port Bou is direct politie zichtbaar en valt het me op dat de treinen die uit Frankrijk komen een eigen zone hebben in het station, om natuurlijk de grenscontroles te vergemakkelijken. Iedereen moet door één deur, maar controles vinden effectief niet plaats.
Portbou als stad zijnde is niet echt een bruisende stad en mooi is het ook niet bepaald – die kustlijn was anders behoorlijk teleurstellend - maar het station is des te meer interessanter. De ingang is ietwat verstopt met een vrij lange trap, een klein claustrofobisch, asbestisch aanvoelende voetgangerstunnel, nog een trap richting de grote, centrale wachtruimte met loket en andere toenmalig douanefaciliteiten (waar de nationale politie overigens nog steeds zit) en twee zones, waarbij de ene zone normaalspoor heeft voor de treinen uit Frankrijk (verder niet echt bijzonder) en de andere zone breedspoor heeft voor alles naar Spanje met een grote historische stationsoverkapping die je naast Barcelona Estació de França voor de rest in heel Catalonië niet zal terugvinden. Wat betreft de politie hier, je moet je inbeelden dat er vier verschillende polities zijn in Catalonië: de lokale, de regionale (Mossos d’Esquadra), de nationale en de Guardia Civil. Ik vraag me af of dat allemaal tezamen wel zo efficiënt en effectief werkt samen.
48. De kustlijn van Port Bou, dat gelegen is in een inham. Echt prachtig kun je het niet echt noemen.
49. De ingang van het station van Port Bou.
50. In Port Bou staan heel veel goederenwagons en -locomotieven geparkeerd, ook uiteraard allemaal beklad.
De regionale trein van Portbou naar Barcelona in is er één van hetzelfde type als dat van Latour naar Puigcerdà en verder richting Barcelona (preciezer L’Hospitalet de Llobregat), weliswaar met iets andere stoelen die er nog raarder uitzien en harder zitten ook. Het zijn Rodalies-treinen, voorstadstreinen in de agglomeratie Barcelona en nog een stuk daaromheen. Rodalies is het Catalaanse equivalent van ‘Cercanías’, de algemene Spaanse naam voor voorstadstreinen. Alles qua treinen, omroepen en informatie op de stations in Catalonië is tweetalig: in het Catalaans en in het ‘Castiliaans’ (ons beter bekend als het Spaans). Het ‘leuke’ van voorstadstreinen in Spanje is dat deze treinen in hun eigen wereld lijken te leven. Als je voor het eerst op het internet zoekt naar treinen die buiten de agglomeratie van Barcelona liggen op Google Maps of zoiets, zal je waarschijnlijk bij de eerste poging niets vinden. Bahn.de – de kompas ofwel de reisbijbel voor treinreizigers – en de Interrail app en zélfs Renfe.com kennen een stationnetje als Ripoll of Vic simpelweg niet en ze kennen ook geen routes waar regionale treinen over rijden. Google Maps ontkent stellig het bestaan van de stations van Ripoll en Vic: er zijn gewoonweg geen icoontjes die de aanwezigheid ervan suggereren :N Ik kwam erachter dat er wel wat reed via een video die een reis van Toulouse naar Barcelona afbeeldde per de regionale treintjes via Latour de Carol en Puigcerdà. Om dan specifiek daarop te zoeken, komt plots het bestaan van deze treinen boven. De site van Rodalies bevestigt inderdaad de aanwezigheid van de treinen op de lijnen naar buiten Barcelona. De geboden informatie is wat summier, er worden bijvoorbeeld geen tussenhaltes aangegeven, maar er zijn pdfs beschikbaar waarin alle tijden, tussenhaltes etc. worden getoond. Ondanks dat stations als Ripoll en Vic compleet onbekend zijn bij Bahn.de, Renfe.com en in de Interrail app, is mijn Interrail-pass wel geldig alhier omdat die treinen worden uitgevoerd door Renfe.
51. Aan boord van de Rodalies, een bijzonder ruime trein, maar ja, dat zijn zegeningen die komen bij het breedspoor.
Mijn eerste indruk van Spanje in de landerijen heb ik hier alvast binnen: alle treinen hebben graffiti (ook goederentreinen die hier geparkeerd staan), mensen hebben lak aan de wet (lekker paffen in de trein, who cares) en de deuren maken bij iedere halte een enorme herrie bij het sluiten door luid en lang gepiep.
Ik reis vandaag tot Girona, met een korte tussenstop om rond te kijken in Figueres om even het Dalí-museum te bekijken. Ik moet zeggen dat Girona een boven verwachting interessante stad is die goed verteerbaar is door het gebrek aan populariteit bij het spamtoerisme en ook nog eens dat nu het laagseizoen stilaan aangebroken is. Er is een stadsmuur, een historische kern en overal zijn gele lintjes om de ‘presos politics’ te gedenken. Ik vraag me af hoeveel subsidie daar in is gestoken om die hele stad vol te steken ermee. :?
52. Girona. Aan deze zijde, de toeristische zijde welteverstaan, staat het water lekker hoog, maar een eindje verderop...
53. …staat het water angstvallig laag. :X
54. Girona heeft een stadsmuur en dat wist ik voor mijn bezoek nog niet.
55. De gele lintjes die ik noemde, hier in vol ornaat. Deze dingen tref je overal wel aan.
Dan een klein culinair stukje omdat dat moet: ik eet hier wat aangenomen typisch Catalaans is, nl. botifarra (bloedworst met rijst en reepjes ui), met één van de weinige regionale borrels die er zijn: een likeur met de naam ratafia. De fles ervoor moest ergens heel diep vandaan komen (het is niet bepaald populair), maar eens geproefd te hebben moet ik zeggen dat ik het goed smaken kon: het smaakt wat naar drop, met kaneel of iets dergelijks, alsof het een soort hoestdrank is, maar dan met 26% alcohol. :')
56. Pa amb tomaquet met botifarra en ratafia. Tapas zoals die vrij normaal zijn hier.
Ten slotte voor deze dag nog wat plaatjes van regionale treinen op het station van Girona.
57. Een Rodalies vertrekt naar Figueres.
58. Deze treinen rijden hier ook, vaak in de MD-dienst (Media Distancia). Normaliter heb je voor treinen in de categorie MD een reservering nodig, maar met je Interrail pass kan je van MD-treinen die rijden als Rodalies ook zonder reservering gebruik maken. Deze trein rijdt weliswaar niet nu als MD, maar normaliter wel.
59. En de prijsvraag (eeuwige roem): wat klopt hier niet?
Dag 8 – 4 oktober
De volgende dag zal ik ook nu weer bijna uitsluitend met de bus reizen. Niet omdat ook nu weer overal werkzaamheden zijn, maar eerder door een bijna absoluut gebrek aan treinen op de route. De route is een enkele reis vanuit Girona naar Ribes de Freser met stops in Banyoles, Besalú, Castellfollit de la Roca en Ripoll. Het vertrekpunt is het busstation van Girona (Estació d’autobusos) en dat busstation vergt wat opzoekwerk: het ligt niet tegen het regionale, bovengrondse treinstation aan, maar het ligt onder de grond, daar waar de hogesnelheidsperrons te vinden zijn, in een bijgebouw dat in de buurt van het ‘gewone’ station staat.
60. Het busstation van Girona – een enorme gang waar je heel wat bussen kwijt kan.
De informatievoorziening voor de bussen op het busstation is perfect: er staat aangegeven welke bussen rijden en vanaf welk platform: er zijn er megaveel en dan is het wel nuttig om te kunnen zien waar alles is. Online is er nauwelijks iets over te vinden, dus alles wordt ter plekke uitgevonden.
Net als bij het busstation is het lastig om informatie over de streekbussen te vinden, bij een gebrek aan beschikbare, duidelijke, eenduidige informatie. Via mou-te.gencat.cat krijg je een indruk van de routes die je reizen kan (los ervan dat die wat vreemd is opgezet) en vooral welke vervoerders er actief zijn op een route. Enkel mou-te is niet genoeg: je moet de dienstregelingen op de site van de vervoerder – in mijn geval Teisa – erbij pakken om te controleren of wat aangegeven staat ook wel klopt. Het levert je genoeg op om er een reis mee te plannen, maar er is een – behoorlijk belangrijke! – voetnoot: de informatie online soms klopt niet. Wat leidend is, zijn de PDFs van de vervoerder zelf die met enig opzoekwerk gevonden kunnen worden met dienstregelingen, alhoewel ik ook hier getwijfeld heb of die wel klopten. Als je zelf deze route wilt doen: probeer aan een papieren dienstregelingsfoldertjes te komen voor het traject Girona – Olot, maar óók van (Girona – ) Olot – Ripoll omdat die informatie sowieso klopt. Ik heb die kunnen vinden aan het loket in Girona, maar ook in Banyoles bij het ‘busstation’ (Centre). Het is niet mogelijk om kaartjes vooraf te kopen aan het loket en er bestaat niet zoiets als een dagkaart, maar het is wel mogelijk om de kaartjes in de bus te kopen met contant geld, dus geen gezanik zoals in Belfort (Frankrijk) waar het niet mogelijk bleek om kaartjes aan boord te kopen en iedereen een bepaald soort kaart moest hebben à la OV-chipkaart. De bus voor mijn eerste stuk Girona-Banyoles komt te laat aan en de bus wordt volgestouwd door allemaal scholieren. De chauffeur was duidelijk niet blij dat ik geen kaart had. Moest hij weer alle knoppen van dat ingewikkelde boordautomaat indrukken om het juiste tarief te vinden. Zal mij even een zorg zijn. De tarieven die online getoond worden zijn gelukkig wel juist, waardoor alles en iedereen toch wat kon doorschuiven op enig tempo.
De eerste halte is in Banyoles. Ik vind het altijd lastig inschatten zonder routeinformatie aan boord wanneer nu je volgende halte is (ik kijk naar jullie, De Lijn en TEC), maar met een beetje hulp van een goede voorbereiding waarbij ik iedere stap in de reis heb uitgeschreven en voorzien van de drie tussenhaltes vóór mijn eindhalte en GPS, ben ik toch behoorlijk in de buurt gekomen, zij het een halte vóór het centrum. Ik heb tijd genoeg ingepland voor een wandeling naar het meer van Banyoles en een ontbijt, waardoor, ondanks het opstaan in het donker, de ochtend rustig verloopt.
61. Het meer van Banyoles met zogeheten pesqueres) in het water – vissershuisjes waar kleine boten in geparkeerd kunnen worden.
62. Ik heb altijd toch een heel andere betekenis voor het woord ‘bimbo’ van het internet geleerd :')
In Banyoles was het wel even zoeken waar de bus naar Besalù zou stoppen, maar er was een winkel van de vervoerder nabij iets dat op een busstation leek. In die winkel kocht ik alvast een kaartje voor de rit naar Besalú en daar bleek dat de vertrektijd van de bus zoals ik die online opgezocht heb anders was dan de tijd die in een dienstregelingfoldertje stond en dat was alvast een signaal voor de rest van de tocht. De busritten naar Besalú en Castellfollit zijn geschiedenisloos. Besalú is heel toeristisch aangezien het tot één van de mooiste dorpjes/stadjes van Spanje wordt gerekend door o.m. de krant El Pais.
63. De busvervoerder alhier, Teisa, rijdt met dit soort touring cars rond in dit gebied en bijna alle ritten per bus zijn door dit materieel uitgevoerd. Op deze foto valt alvast op te merken dat dit oord pro-onafhankelijkheid is, gezien de vele estalada’s aan de lantaanpalen.
64. Plein in Besalù.
Eén van de torens van de monumentale brug aldaar wordt ontsierd door propaganda over de vrijlating van de reeds bekende ‘presos polítics’ met her en der weer gele lintjes.
65. Aan deze zijde van de brug is niets mis, maar aan de andere zijde…
66. …zijn de pro-onafhankelijkheidskenmerken symbolen goed zichtbaar.
Dat was niet anders in Castellfollit de la Roca, waar de hele rots waar het dorpje op gebouwd was voorzien was van een estelada en waar een viaduct over een dal naar de rots toe met gele linten volgeschilderd was op het asfalt
67. Castellfollit de la Roca.
68. De rots waar Castellfollit op gebouwd is. Het is ook bijzonder krap allemaal.
69. Zelfs het asfalt wordt niet ontzien om het standpunt van een deel van de lokale bevolking te ventileren.
Het begon nu wel vervelend te worden, al dat schijnbaar sterk gestimuleerde vandalisme, maar ja, met een regionale ‘independentista’-overheid met een paar leden die naar het buitenland gevlucht zijn en een paar die in de bak zitten op verdenking van rebellie en wat nog meer, is het niet verwonderlijk dat dit sterk gehypet wordt.
Dan loopt er iets scheef: online heb ik een route gevonden voor een bus naar Ripoll, vanuit Castellfollit de la Roca, maar in werkelijkheid rijdt deze bus niet, zo kwam ik erachter in overleg met een buschauffeur die aan kwam rijden met bestemming Olot. Wat is nu het geval: de bussen naar Ripoll rijden volgens een andere dienstregeling dan aangegeven staat bij de bushaltes De bushaltes tonen de dienstregeling van de ritten tussen Girona en Olot, maar precies niet die naar Ripoll. Online is deze ook lastiger te vinden en het feit dat alle informatie ontbreekt over bussen naar Ripoll is licht verontrustend :o De hulpzame heer achter het stuur adviseerde me om in een godvergeten ‘pueblo’ (gehucht) over te stappen met de naam ‘La Canya’ (niet te verwarren met ‘el conyo’, lol) waar de bus naar Ripoll voorbij zou komen. Ok, denk je dan, in de hitte, maar na een half uur was er nog altijd geen bus naar Ripoll en ook hier bij de halte is er geen dienstregeling van ook maar enige bus naar Ripoll, alhoewel de buschauffeur mij die wel de dienstregeling van de bussen naar Ripoll in kwestie heeft laten zien in zijn routeboek met La Canya erin vermeld, dus zou die bus wel degelijk moeten rijden. Na een voorbijstormende bus, twee schoolbussen en een bus terug naar Girona kwam daar dan eindelijk een bus naar Ripoll aan :Y Ik zou eigenlijk nu Sant Joan de les Abadesses bezoeken, vlak voor Ripoll, maar door de onzekerheid met de bussen die verder liggen dan Olot (t.o.v. Girona) besluit ik om maar gewoonweg direct verder te rijden naar Ripoll – de zekerheid voorop. Lichte paniek om niets, maar ja, je weet maar nooit.
70. Een klooster in Ripoll.
71. Een bordje voor een schoolroute alhier, met een wat aparte vogel die een beetje een indruk wekt alsof deze een kater van hier tot Tokio heeft en na een bijzonder slechte nacht weer naar school toe moet. Het lijkt me niet vreemd dat kinderen hier een slaapgebrek hebben, maar waar daar dan de oorzaak bij zou moeten liggen? :')
72. Nog een scheutje politieke oprisping: hier is het 1 oktober-plein, vernoemd naar, raad eens, het onafhankelijkheidsreferendum.
73. Even naar een supermarkt toe in Ripoll – alleen de supermarkt was open ja. Het ziet er toch bijzonder onheilspellend uit.
74. In de supermarkt maar een fles ratafia voor thuis, wat snacks en twee tweeliterflessen water gekocht, en het oude water maar over de straat gekieperd. Het lijkt dat de hitte ook doorgeslagen is in de hersenpan van deze duif, die het spoortje als een bezetene volgt en het water begint op te lurken.
75. Op snacks alleen kan een mens niet teren en op vakantie mag je ook wel eens nieuwe dingen proberen: zie hier pop, dat met onnoemelijk veel pa amb tomaquet gegeten moet worden om alle sap weg te krijgen. Samen met fuets en llonganissa (twee soorten Catalaanse worst als tegenhanger van de bekendere chorizo.
De enige rit per trein van deze dag gaat per R3 naar Ribes de Freser, daar waar een kabelbaantje rijdt naar Núria. Het is een typisch bergdorpje dat zijn toeristische sector gericht heeft op skivakanties. De trein is een kwartier vertraagd, net als de tegentrein, maar die vertragingen hebben niets met elkaar van doen. Ergens is het op deze manier wel beangstigend dat als de trein is aangekomen op het station, dat deze vrijwel direct de deuren alweer sluit.
76. Het opvallend rood gekleurde stationsgebouw van Ripoll.
77. Het heeft zowaar jugendstil-belettering aan de perronkant.
78. 477 225M, te Ripoll, als R3 bestemming L’Hospitalet de Llobregat.
79. Mijn eindpunt van de dag: Ribes de Freser, het station waar je over kan stappen op de tandradspoorweg van Núria (cremallera). Interrail passes zijn niet geldig op deze tandradspoorweg, maar je krijgt er wel korting op. Over hoe je die kortingen bij FGC (de vervoerder in kwestie die ook elders in Catalonië actief is) krijgt, kom ik in de volgende episode.
80. Leve RAW-fotografie: waar het origineel helemaal donker is, kan met een bijpassend programma zo opeens licht in de duisternis gefotosoept worden zonder al te veel kwaliteitsverlies en bijkomend ruis :)
81. Paella. ’t Wacht niet lang.
Dag 9-10 – 5-6 oktober
Laatste dag voor deze episode en de bestemming vandaag wordt toepasselijk voor zo’n dag: vandaag naar Barcelona met een tussenstop in Vic. De dienstregeling van R3, het lijnnummer van Rodalies hier, is mij net niet lekker gezind, maar dat weerhoudt me niet om alsnog een tussenstop erin te proppen. Eerst maar eens vanuit het dorp op het station in Ribes raken.
82. Een trein (de ‘Balandrau’) van de tandradspoorweg van Núria, onderweg naar Ribes, in tegenstelling tot wat het sluitsein doet vermoeden.
83. Dezelfde trein, nu wel onderweg via Queralbs naar Núria.
In Vic word ik voor het eerst geconfronteerd met een probleem in relatie tot mijn Interrail pass: poortjes. In de stedelijke regio van Barcelona hebben grote stations poortjes en die kunnen niet met een Interrail-pass geopend worden. In het geval van Vic is er een klein informatiehokje naast de poortjes, maar het vergde enige discussie met en loketmedewerkster in gebroken Spaans over wat een Interrail-pass nu precies is, dat het geldig is in Europa (nu was mijn pass in het Nederlands, dus dat hielp ook niet echt) voor heel veel treinen. Uiteindelijk geeft de dame in het hokje de discussie op en opent ze een poortje waar ik doorheen kan. Als dit een voorbode is voor de rest van deze reis!
84. Poortjes in Vic, van het model zoals je ze elders ook vindt. Iedere keer moet je het personeel verwittigen (en uitleggen wat in godsnaam jouw Interrail pass is) om door die poortjes te kunnen komen.
85. Het stationsgebouw van Vic, met oude Cercanías-huisstijl.
86. Een stukje binnenstad.
87. En het daar bijbehorende stukje politieke oprisping.
Dan is het tijd om richting Barcelona te gaan en de poortjes aldaar te trotseren. Eens aangekomen bij het station Arc de Triomf, moet ik ook daar door poortjes heen om het station te verlaten en dat is niet gewoonweg een kwestie van doorlopen, aangezien je je kaartje moet valideren aan de uitgang. In eerste instantie is er ook geen assistentie aanwezig en dan sta je daar maar. Na een tijdje is er dan wel iemand omdat er nog een één of andere Chinees er ook niet uit kan. Ook nu weer een discussie over wat in hemelsnaam een Interrail-pass is (vooral omdat de pass in het Nederlands is), maar sneller dan in Vic waar de baliemedewerkster het maar gewoon opgaf, gaat het poortje open. Dit verhaal herhaalt zich gedurende mijn verblijf in Barcelona, waarbij ik, iedere keer als ik naar mijn verblijf toe wil met de trein, door de poortjes moet. In sommige gevallen, om het geneuzel te omzeilen, ben ik gewoon achter anderen aangesjokt door een open poortje, of door open gehandicaptenpoortjes, maar ja, wie ben ik om daar een reet om te geven – ik heb geen zin om iedere keer weer uit te moeten gaan leggen hoe Interrail werkt. Ambetant gedoe.
Daarmee ben ik in Barcelona aangekomen. Ik laat het hierbij, om dit niet nog langer te laten worden en ook om een soort van cliffhanger te laten staan voor de stad Barcelona en alles wat erna komt, inclusief het stukje met mijn verblijf ‘in’ Barcelona. Volgende keer het laatste deel met zodoende Barcelona, een volksfeest, meer van Catalonië en de weg terug. Voor de liefhebbers van nog meer foto's en nog meer detailbeelden van wat ik onderweg tegengekomen ben (waaronder treinen en bussen), zie het bijbehorende fotoalbum.